Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Lütfəli Abdullayev boyda bir nəhəngin 110 illiyi oldu, fəqət, sanki bu hadisə kölgədə qaldı. Ay başınıza dönüm, Lütfəli Abdullayev üç nəsil azərbaycanlıların sevimli xalq artisti olub. Bizim, atalarımızın və babalarımızın. Hələ retro filmləri sevən gəncləri demirəm...
Yaxşı, deyək, onun yubileyi tətil günlərinə düşdü. Amma əlamətdar tarixi günlər bazara, çərşənbəyə baxmamalıdır axı?
Yox, inanın, əlbəttə deyən tapılacaq ki, kişinin yubileyi bayram günlərinə düşüb. Deyən də olmayacaq ki,- "Ay pir olmuşlar, bütün dünya belə tədbirləri istirahət, bayram günlərində də edir. Ona görə ki, insanlar asudə vaxtlarında mədəni istirahət edə bilsinlər.”
Bir də ki, amerikalıların sözü olmasın; “Mədəniyyət heç vaxt istirahət etmir, o həmişə ayaq üstədir…"
Bəlkə elə belə də lazımdır?
Bəşir Səfəroğlunun sözü olmasın: "Ölünün də qıdığı gələr? Öldü, qurtardı, vəssalam…"
Ay kişilər, Lütfəli Abdullayev aramızda olmasa da, çəkildiyi filmlərdəki yaratdığı obrazlarda hələ də yaşayır və insanların zövqünə sığal çəkir...
"Əhməd haradadır?"- filmində dediyin kimi: "Olmaz! Rəis məşğuldur, elə mən də məşğulam. Zülümov dedi, qurtardı!"
...Hə, yoldaş "Zülümov", 110 yaşın mübarək!..
Qeyd edək ki, onu azərbaycanlı Çarli Çaplin adlandırırdılar. O, dövrünün canlı əfsanəsinə çevrilmişdi, xalq onu hörmət əlaməti olaraq sadəcə adı ilə çağırırdı. Komediya aktyoru rolunu mükəmməlliyə çatdıran, hər kəsin sevimlisi, eyni zamanda, əhəmiyyətli ictimai xadim olaraq qalırdı. Lakin hər şeydən əvvəl o, həyat yoldaşı, ata, dost, insan idi… Lütfəli Abdullayev doğmalarının xatirələrində məhz belə qalır.
Unudulmaz aktyorun qızı Gülnarə Lütfəliqızının məqaləsindən parçaları oxudum ötən gün, sizlərə də paylaşmaq qərarına gəldim:
“İllər keçir, kino və televiziya ilə bağlı peşədə olarkən başa düşürəm ki, Lütfəli Abdullayevi ilahi istedada malik aktyorlara aid etmək olar. Atam olduğuna görə deyil, tamamilə heç bir məktəbə aid olmayan fantastik bir aktyor olduğuna görə deyirəm. Kino tarixində həmişə “fitri istedad” kateqoriyasına aid edilən inanılmaz istedada malik insanlar olub. Atamın adının yer aldığı yerli kino dünyamız da istisna deyil. Lakin təhsilin olmaması onun savadsızlığı demək deyil. Atam sadəcə olaraq kiril əlifbasını bilmirdi və yazıda ibtidai məktəbdə öyrədildiyi kimi ərəb hərflərinə əsaslanan əlifbadan istifadə edirdi.
Bakıya gələndə onun on dörd yaşı var idi. Bundan əvvəl o, Şəkidə "Arşın mal alan" tamaşası ilə qastrol səfərində bir qrup aktyorla tanış olmuşdu. Orada Lütfəli Əhməd Anatollı ilə tanış olub və onu digərləri ilə birlikdə dərhal nənə və babasının evinə qonaq dəvət edib. Orada o, ən böyük arzusunun aktyor olmaq istədiyini etiraf edib. Ona dərhal deyildi ki, istədiyini həyata keçirmək üçün təhsil lazımdır. Beləliklə, Bakıya gəlib tövsiyə aldıqdan sonra atam Konservatoriyaya daxil olur. Hara?! Valtorna sinfinə! Vəziyyət artıq komik səslənir: atam və valtorna! Düzdür, təhsil prosesi uzun çəkmədi - bu alətlə "münasibətlər" baş tutmadı. O, Azərbaycan Opera və Balet Teatrının xorunda işləməyə başladı və burada böyük Üzeyir Hacıbəylinin diqqətini çəkdi. "Arşın mal alan" filminin çəkilişlərində iştirak heç də təsadüfi deyildi. Bu, Maestronun özünün şəxsi dəvəti idi.
"Səhəri gün məşhur oyandım" dedikləri bir vəziyyət yarandı. Lütfəli Abdullayevin aktyorluq yolu belə başladı.
Atam təkcə rollarda istedadlı deyildi. Onun istedadı səhnədən kənar həyatla əlaqəli hər şeyə şamil olunurdu. O, qeyri-adi bir insan idi. Şəhərdə heç kimə kömək etməkdən imtina etməməsi ilə tanınırdı. Eyni zamanda, müraciət edən şəxsin ona tanış olub-olmaması atam üçün vacib deyildi.
Lütfəli Abdullayevin səhnədə və ekranda təcəssüm etdirdiyi personajların yumoristik obrazlarının arxasında haradasa, ən dərinlikdə kədərli bir şeyə yüngül işarə olduğunu görməmək olmaz. Bunun da izahı var.
Onun anamla sevgi hekayəsi. O, onun həyatında iz buraxmaya bilməzdi. Sevdiyin qadını on beş il gözləmək – çox dəyərlidir. Hər kişi buna qadir deyil. Həm də onun aktyor kimi yüksəliş dövründə. O nə qədər çox sevsə də, daxilində böyük bir kədər vardı. Bütün ruhu ilə mənsub olduğu qadını ona vermirdilər. Dəfələrlə elçiləri göndərsə də, cavab mənfi idi. Yalnız 44 yaşında sevdiyinə qovuşaraq xoşbəxtlik tapdı. Buna görə də uşaqlar gec dünyaya gəldi: mən atamın 48 yaşı, böyük bacım isə atamın 46 yaşı olanda anadan olmuşuq.
Bəli, mən ekranda atamı görə bilirəm. Lakin bu, əhvali-ruhiyyəmdən asılıdır... Bəzən həyatda narahat olanda və atamın səsini eşitmək, üzünü görmək istədiyim zaman. Olur ki, yazıya baxıram və sadəcə olaraq həzz alıram. Buna daim müraciət edirəm, çünki mənə köməklik edir. Mən başa düşürəm ki, həyatda iki heyrətamiz şəxsiyyətin – Sevda Pepinova və Lütfəli Abdullayevin ailəsində dünyaya gəldiyimə görə inanılmaz dərəcədə şanslıyam. Eyni zamanda, bu, həddindən artıq məsuliyyət idi. Tərbiyəmiz həmişə nümunələrə əsaslanırdı. Lakin anamın dediyi bir cümlə var idi: "Həyatda nə etdiyinizdən asılı olmayaraq, həmişə kimin qızları olduğunuzu xatırlayın". Bu, yəqin ki, həmişə yeganə "təkan" olub. Bu nəsihət bu gün uşaqlarımıza da keçib. Heç bir halda endirilə bilməyən hündürlükdə müəyyən edilən bir istiqamət var”.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.03.2024)