Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Los-Ancelesdəki Dolbi Teatrında keçirilən Amerika Kino Akademiyasının ali mükafatı olan “Oskar”ın 96-cı təqdimetmə mərasimindən tam İKİ həftə keçdi. İsti-isti fikir söyləmək, seçimin obyektiv olub olmadığını bilgiləndirmək bir az çətindir, amma indi tam düşünəndən sonra bir kinoman kimi rəy söyləmək, seçimi qiymətləndirmək mümkündür.
Təbii ki, hamınız gözəl bilirsiniz, “Oppenhaimer” filmi 7, “Zavallılar” isə 4 “Oskar” qazandı. Qeyd edək ki, ”Oppenhamier” (Oppenhaymer) filmi 13, “Zavallılar” (Poor Things) 11, “Çiçəkli ayın qatilləri” (Killers of the Flower Moon) 10, “Barbi” (Barbie) 8, “Maestro” (Maestro) filmi isə 7 kateqoriyada namizəd idi.
Statistika üçün bir daha Oskar mükafatı laureatlarının siyahısını təqdim edirəm:
ƏN YAXŞI FİLM
Oppenheymer (Oppenheimer)
ƏN YAXŞI REJİSSOR
Kristofer Nolan – Oppenheymer (Christopher Nolan – Oppenheimer)
ƏN YAXŞI ORİJİNAL SSENARİ
Yıxılmağın anatomiyası (Anatomy of a Fall) – Justine Triet, Arthur Harari
ƏN YAXŞI ADAPTASİYA OLUNMUŞ SSENARİ
Amerika ədəbiyyatı (American Fiction) – Cord Jefferson
ƏN YAXŞI AKTYOR
Killian Mörfi – Oppenheymer (Cillian Murphy – Oppenheimer)
ƏN YAXŞI AKTRİSA
Emma Stoun – Zavallılar (Emma Stone – Poor Things)
XARİCİ DİLDƏ ƏN YAXŞI FİLM
Maraq dairəsi – Böyük Britaniya (The Zone of Interest) – Rejissor: Jonathan Glazer
İKİNCİ PLANDA ƏN YAXŞI AKTYOR
Robert Dauni Jr. – Oppenhaymer (Robert Downey Jr. – Oppenheimer)
İKİNCİ PLANDA ƏN YAXŞI AKTRİSA
Devayn Coy Randolf – Tərk edilmişlər (Da’Vine Joy Randolph – The Holdovers)
ƏN YAXŞI MUSİQİ
Oppenheymer (Oppenheimer) – Ludwig Göransson
ƏN YAXŞI MAHNI
Mən nə üçün düzəldilmişəm – Barbi (What Was I Made For? – Barbie) – Billie Eilish, Finneas O’Connell
ƏN YAXŞI ANİMASİYA FİLMİ
Oğlan və quş (The Boy and the Heron) – Hayao Miyazaki, Toshio Suzuki
ƏN YAXŞI QISAMETRAJLI ANİMASİYA FİLMİ
Müharibə bitdi (War Is Over! Inspired by the Music of John & Yoko) – Dave Mullins, Brad Booker
ƏN YAXŞI SƏNƏDLİ FİLM
Mariupolda 20 gün (20 Days in Mariupol) – Mstyslav Chernov, Michelle Mizner, Raney Aronson-Rath
ƏN YAXŞI QISAMETRAJLI SƏNƏDLİ FİLM
Sonuncu təmir mağazası (The Last Repair Shop) – Ben Proudfoot, Kris Bowers
ƏN YAXŞI QISAMETRAJLI FİLM
Henri Şuqarın (Şəkərin) möhtəşəm hekayəsi (The Wonderful Story of Henry Sugar) – Wes Anderson, Steven Rales
ƏN YAXŞI TƏSVİR REJİSSORU
Oppenheymer (Oppenheimer) – Hoyte Van Hoytema
ƏN YAXŞI RƏSSAM
Zavallılar (Poor Things)
ƏN YAXŞI MONTAJ
Oppenheymer (Oppenheimer) – Jennifer Lame
ƏN YAXŞI SƏS HƏLLİ
Maraq dairəsi – Böyük Britaniya (The Zone of Interest) – Tarn Willers, Johnnie Burn
ƏN YAXŞI GEYİM RƏSSAMI
Zavallılar (Poor Things) – Holly Waddington
ƏN YAXŞI QRİM VƏ SAÇ STİLİ
Zavallılar (Poor Things) – Nadia Stacey, Mark Coulier, Josh Weston
ƏN YAXŞI VİZUAL EFFEKTLƏR
Qodzilla minus bir (Godzilla Minus One)
“Oppenheymer”in triumfu əlbəttə ki, gözlənilən idi, bir ilə yaxındır ki, hamı bu filmdən danışırdı. Kristofer Nolan macəranı, fantastikanı, ekşnı və dramı sintez edərək 3-cü minilliyin tələbinə uyğun film təklif edib, bu film kinoprakatın ikinci həftəsində bir milyon dollar gəlir zirvəsini aşaraq öz ambisiyasını ortaya qoymuşdu.
Bununla belə, az qala bu filmlə dabanbadaban “Çiçəkli ayın qatilləri” və “Maestro” filmləti gedirdi. Martin Skorzesenin epik kriminal dramı, o filmdəki baş rolu da dünyaşöhrətli aktyor Leonardo di Kəprio oynayırdı, axı həqiqətən də maraqlıdır, tamaşaçını axıradək həyəcan içində saxlayır. Bu filmin mükafatdan hansı səbəbdən məhrum olunması barədə bir həftənin tamamında söhbət açmışdıq.
Birinci Dünya Müharibəsindən sonra Ernest Berkhart böyük "oseyc" hindu qəbiləsi rezervasiyasının olduğu Oklahomaya gəlir. Bu ərazilərdə "Kral" ləqəbli əmisi Uilyam Heyl yaşayır. O, torpaq sahibi, maldar, hinduların dostu və böyük insandır. Kral Ernesti zəngin hindu ailəsindən olan Molli Kayl adlı gənc qadınla evlənməyə razı salır. İdeya budur ki, bu ailənin torpaq hüquqları nəhayət Burxarta keçəcək və bunun üçün sadəcə Mollinin anası, bacıları və özü ölməlidir…
Başgicəlləndirici bir ssenari.
Xatırladım ki, ABŞ Milli Kino Tənqidçiləri Şurası tərəfindən keçirilən müsabiqədə “Çiçəkli ayın qatilləri” ilin ən yaxşı filmi seçilmişdi. Bu ekran əsərinin rejissoru Martin Skorzese isə “Ən yaxşı rejissor” mükafatının sahibi olmuşdu.
Və nominasiyalarda da 13 nominasiyalı “Oppenheymer”ə 10 nominasiyalı “Çiçəkli ayın qatılləri” elə də çox uduzmurdu. Amma o film 13-dən 7 qazandı, bu isə 10-dan 0. Necə oldu? Bir kəlmə ilə deyim, ədalətsiz, qeyri-obyektiv bir yekundur bu, mən deyərdim ki, kino zövqünün tənəzzülü də deyil, sadəcə, Skorzesedən alınan bir intiqamdır. Tək ondanmı?
Yaxşı, filmə və rejissora Oskar verilmədi, bəs necə oldu ki, ən yaxşı kişi roluna görə Di Kəpriosa mükafat ala bilmədi? Filmdə rol almış Lili Qladstoun birmənalı olaraq ən yaxşı qadın rolu ifaçısı hesab edilirdi. Amma o da mükafatsız qaldı. İndi lap təəccüblüsü: ən yaxşı ikinci kişi rolu nominasiyasında çağdaş dünya kinosunun bir nömrəlisi Robert de Nironun qalibiyyətinə hətta lisey və kollec uşaqları da şübhə etmirdi. Amma o da mükafatsız qaldı.
Təkrar edirəm, 10 nominasiyada mükafata iddialı “Çiçəkli ayın qatılləri” bircə Oskar belə qazana bilmədi.
İkinci zərərçəkən isə 7 nominasiyadan birini belə qazanmayan Bradley Kuperin "Maestro" filmi oldu. Bu iki rejissor öz
rejissorluq təcrübələri ilə ən çox seçilən, ən populyar şəxslər idi, amma hər iki film bir mükafat belə almadı. Əlbəttə ki, bu, Oskar 2024-ün böyük çatışmazlığı hesab edilə bilər: "Maestro" Kuperin bütün karyerası boyunca ən yaxşı yaradıcı formada olmasının birbaşa sübutu oldu. Film vitallığın əsl təntənəsi və reenkarnasiya üçün əsl master-klass hesab edilə bilər.
Şəkildə: “Maestro” filmdən kadr.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.03.2024)