Ennio Marrikone, Kalaşnikov və yanıltmaclar

 

Bu günə təsadüf edən digər tarixi hadisələri də diqqətinizə çatdırırıq.

 

10 noyabr. Ennio Marrikone günü

 

Beynəlxalq mühasib günü. Hələ də buxalter adlanan mühasiblərimizi təbrik edək. Yaddançıxarmazlar günü. Yaddaşı yaxşı olanların bayramıdır. Sklerozların vay halına. Telefon kodu günü. Bizim kod 994-dür də gərək ki. Beynəlxalq tirmə toxuyanlar günü. Bu el sənəti gərək unudulmasın. Latviyada və Fransada Müqəddəs Martini günüdür, gərgin mövsümün sonu və qışın başlanmasını özündə ehtiva edir Martini günü. Braziliyada buğda günüdür. İsraildə Ben Qurion günüdür. İsrailin ilk baş naziri Ben Qurionun şərəfinə olan bir gündür. Argentinada ənənələr, gözünə döndüyüm ABŞ-da isə vanilli keks günüdür.

 

1982-ci ildə “Şiroko şaqaet Azebaydjan” deyən SSRİ rəhbəri Leonid İliç Brejnev o biri dünyaya yollanıb. 1928-ci ilin bu günündə musiqisini həddən artıq çox  sevdiyim, bayıldığım bəstəkar, italyan Ennio Marrikone dünyaya gəlib.  “Bir dəfə Amerikada” filminin musiqisini bir xatırlayın. 1919-cu ildə adı dillər əzbəri olan rus generalı, silah mütəxəssisi Mixail Kalaşnikov doğulub. Kalaşnikov avtomatını kim tanımaz ki. 1891-ci ildə fransız şairi, simvolist Artur Rembo dünyasını dəyişib.

 

10 noyabr. Ən nəhayət, Yanıltmac günü

 

Budur, daha bir həftənin son akkordu. Və Yanıltmac günü. Şifahi xalq yaradıcılığının bir qolu olan yanıltmaclar sürətli şəkildə deyilərkən deyənin çaşmasına, bəzən də nəticədə fikrin əks dərəcəyədək təhrif olunub yanlış məna yaratmasına xidmət edir. Ən məşhur Azərbaycan yanıltmacı budur:

 

Getdim, gördüm bir dərədə iki kar, kor, kürküyırtıq kirpi var. Dişi kar, kor kürküyırtıq kirpi erkək kar, kor, kürküyırtıq kirpinin kürkünü yamamaqdansa, erkək kar, kor kürküyırtıq kirpi dişi kar, kor kürküyırtıq kirpinin kürkünü yamayır.

 

İnsanlar məşq edib hətta bu mürəkkəb yanıltmacı da söyləyə bilirlər. Amma günümüzdə elə yanıltmaclar yaranıb ki, onları söyləmək mümkünsüz qədər çətindir. Məsələn, bir ildə iki-üç dəfə benzinin, işığın, qazın, suyun qiymətlərinin qalxması ilə bağlı tarif şurası və onun sözçülərinin sürətli və tam anlaşılmaz açıqlamaları ən gözəl yanıltmac nümunələri hesab oluna bilər.

 

Varisin “Həftənin təqvimi” yazısından