“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan nümayəndəsi Əli Çağla bu dəfə sizi İraqda yaşayıb yaradan Azərbaycan türkü Səmir Kəhiyəoğlunun şeirləri ilə tanış edəcək.
Necə də maraqlıdır, o uzaq coğrafiyada Azərbaycan türkcəsində yazan soydaşlarımız şairlər var.
Səmir Kəhiyə oğlu Hüseyn Vəli - Səmir Kəhiyəoğlu 1964-cü ildə İraqın Tuzxurmatu şəhərində doğulmuşdur. O, İraq Yazıçılar Birliyinin üzvüdür. Səmirin şeirləri Fransız, Fars, Banqladeş, İspaniya və Türk dillərinə tərcümə olunmuşdur. Onun müxtəlif ölkələrdə 25-dən artıq kitabı çap olunmuşdur.
İSTƏRSƏN
İstərsən...
İstərsən şair olmaq
Şeir qapısını döymədən
Dilsiz olma!..
Vəzn, qafiyədən çıxma
Ətəyinə yağdır alın təri ilə çağdaş sözcüklərini
Aç kitabları öyrən
Göylərə özgürcə uçuşuna
Saqın qürurla çox tələsmə...
Demə mən şairəm!..
Demə mən ölən şairlərin saqqızını çeynəyirəm
Ölülər saqqız çeynəyir
"El oğlu"-nün mirası sayılır!..
Bunun mütləq xəbərdarsanmı?
Sərhədlər hamısı sənin olsa da
Viza almadan şeir sərhədinə girə bilməzsən!..
İstərsən
Şair olmaq
Xəyalları topla
Duyğuların etibarında qal.
Min bir bulağın qəm sinəsində
Şeir ağlamağın gəlirsə də
Saxla göz yaşlarını
Islandırma Təbrizli röyalarını
Diskindirmə şair ölüləri
Aydınlıq qanadlarına
Şeir bağla.
Hər sətir başı bir nöqtə qədər ağla.
Şüəra məqbərəsi xəritəsində
Gözyaşını çağla.
Nəhayət fəlsəfə namazında iki rükət şeir oxu!..
Daha bir romantik!..
Bir damla yaş qoy qalsın
Kirpiklərin arasında.
Tərif etsin şairliyin
Danışmağa dil aç
Dilsizlərin ehtiyacı var bu gün.
Hamıya şeirdə pambıq bir yol aç
Qoyma gilas ağaclarının yarpağı saralsın.
Bahar ömrün çiçəyinə
Xəzan mövsümündə bülbüllər ağlasın.
Həyatın sonuncu nöqtəsini qoymadan
Uca baş dağların köksündə
Bayatları səsləndir.
Bəlkə də Günel səbr eləyir
Həsrətdə boğulan,
Qəribə sevgidən
Qəmlər kölgələnir ürəyin içərisində!..
Şeirini baharlı xəyallara ilişdir
Şəhriyarın başı altındakı
Yastığa döndər.
Ya "Bu qəfəs də uçdu bəlkə" -
Nadir İlahinin kitabını!..
Al bir daha təkrar oxu.
İstərsən aşiq olmaq
Siqaret, qədəhlərdə tap özünü.
Ya gözlə adını qoysunlar sərsəri!
Ya səni qeyd etsinlər qeyd etsinlər,
Məcnunlar dəftərində adını qazsınlar.
Ya sükutluğundan öz əsrində yaşa
Sən əhvalından xəbərin varmı?!..
Möhnətə dayanmasın sevdadan
Məşiqqətlərə gücün yoxdu Fərhad kimi
Nüsxeyi-Tibq-ül əsl ola bilməzsən!..
İstərsən əzrail olmaq
Dilimdən al ruhumu.
Ya üzr istə tanrıdan!
İstərsən qaranlıq olmaq
Açma gözlərini əbədiyyətə qədər
Ya gecələrdən sabahlara təlaq göndər!..
İstərsən günaha girmək
Bu şeiri oxuyarkən tanrıya baxma.
Ya ürəyimlə basdığın xəncərdə
İntihar elə!..
İNTİHAR
Qalx!
Bir siqara yandır.
Kibrit axtarma
Ürəyimin alovundan yax!
Bir nəfəs mən alım,
Bir nəfəs sən.
Qış gecələrinin uzun saatlarında
Bir nəfəs mən öpüm
Bir nəfəs sən.
Torpaq rəngli dodaqlarımıza
Bir şeir mən yazım,
Bir xoryat sən.
Hər ikimiz bir anda tütünləşək
Hər ikimiz hər halda getmək istəyirik kəndimizdən!
Hər ikimiz səhər çağı çılpaq doğulmuşuq!
SIFIR
Sən bir hayko şeiri
Milyonlarca yazılan haykoları
Anladırsan.
Sən bir sözcüksən, bütün sətirlərdə varsan!
Sən bir tələbsən,
Qəribə füsunkarsan.
Səni heç kim çözüb, mənim kimi anlada bilməz.
Sən bir təəccübsən
Lüğətlərdə bənzərin olmaz.
Sən bir Məryəmsən
Adın iqtibas Üzradan.
Sən bir ilahi qadın
Özgür doğulmuşsa,
Özgür gedəcəksən
Özgür məmləkətinə.
Sən hər sətir başı nöqtəsən.
Mən hər sətrin nöqtəsiyəm .
Sən mükəmməl bir şeir,
Mən isə yarımçıq bir nəsr.
Sən indi
Hə, sən qalacaqsan!
Mən indi
Hə, mən qalacağam!..
İkimizdə də Nyuton cazibəsi var.
Mən mənfi, sən müsbət.
Gözlərin polad kimi çəkir məni.
Mən fəsillərin payızı,
Sən nilufər aynası.
Şeir oxuyandan
Səsin çıxılmaz küçələrdə sədalanır.
Doyunca bütün yatanlar yuxudan oyanır.
Səsin bir uşaq kimi beşiksiz tərpədir məni,
Sən hər dürmək çörəkdəsən
Amma uda bilmirəm səni.
Sən hər yuxusuz gecələrdəsən
Amma yata bilmirəm səni.
Sən hər kağızımda qaralamasan
Amma silə bilmirəm səni.
Sən hər bir gəlinin köynəyi kimi
Amma əllərim titrəyir
Asa bilmirəm səni.
Sən bir qadağa içrə qadağasan,
Öpə bilmirəm səni.
Sən bir şərqi
Bəstəsi gözlərindən yazılmış.
Mən bir mahnı
Nəğməsi yasaq qazılmış.
Sən bir neçə nömrəsən
Telefonun qarnında.
Rəqəmlərində
Nə bir var,
Nə iki var,
Nə üç var,
Nə dörd var,
Nə beş var,
Nə altı var,
Nə yeddi var,
Nə səkkiz var,
Nə doqquz var!
Sadəcə
Sıfır var.
Ən son zəng eləyən çarəsizlikdən
Sizi arayan
Mənəm!..
O sıfırı arayan!..
GƏLMİŞƏM
Duman, Elçin, Ümid ilə görüşdüm,
Şerimizdən Elgölüdə danışdım,
Qonaq oldum, Xosrovgildə buluşdum,
Sevdim yağış saniyəsi tablosu;
Dəniz qıyı, simfonisi, röyası.
Şeir dedim Şəhriyara, Söhraba,
Səda gəldi xoş gəlibsən, mərhəba!
Axşam üstü yolum düşdü Saraba,
Söz vermişəm Yaquboğlu Nikzada;
Gələcəyəm Azərbaycan, fəryada.
Durdum Muğan qəbri üstə ağladım,
Gül yerində bir dəstə söz bağladım,
Qəbir daşın gözyaşımla çağladım,
Cəsəd getdim, ruhum qaldı Muğamda,
Azərbaycan, həm Qaraca oğlan da.
Səttarxandan öyrənmişəm aslanlıq,
Söz deyərsə işıq olur qaranlıq,
Əlbət bir gün gülümsəyər bu darlıq,
Şəhriyarın ruhu saçar evimizdə;
Mən öldümsə, gömün məni Təbrizdə.
Şeir yazın qəbrim üstə mərmərdə,
Bu qərib kim, gömülübdü bu yerdə?
Gələn görsün şəklim üstə bir pərdə,
Bir gül qoyun, bir damla yaş, bir əsər;
Türbəm üstə oxuyun siz bir şeir.
Bu qərib kim, bizim şeir torpaqda?
Gömülübdür adsız belə qıraqda,
Deyən olsa tibqi-şəkli yarpaqda,
Hər sətrində Türk ruhumu sıxırdım;
Yalan deyil, kabuslardan çıxırdım!..
TƏBRİZLİ ANAM
Qış gecə yarısı,
Yağışlı bir gündə
Təbrizli anamın
Təbriz qoxusu saçan qucağında
Bir yoxsul məhəllədə
Atamın isti xalçasında
Gülümsər gözyaşında səadət çalxanarkən
Bir zəif fənər işığı altında
Gözlərimi açdım!
Məni bağrına basan
İsinmiş duyğuların
Yaşıllıqlarına sarılmışdı.
Səhər çağı
Paltarımı soyundurub
Təbrizin azadlıq günəşinə sərdi məni.
Sevgi qoxuyan yellərə tanıtdırdı məni.
Bir məhəllə qucaqlarına
Sərinləşdirdi məni.
Parlaq-parlaq,
Öpüşlər yanaqlarımda dişləndi,
İlk dəfə
Dodaqlarımı islatdım.
Anamın qəzəl bağından
Türk südünü içdim.
Azərbaycanlı nəfəslər aldım
Pambıq özləmələr içində
Bayaz mahtablı gecələrdə.
Qaranlığın gözlərini bağladım
Biraz böyüdüm.
Şəhriyarları axtardım,
Küçələrdə gəzdim.
Urmiyanın,
Təbrizin
Sahillərində
Dostluq qurdum.
Uşaqlığımı Təbrizin torpaqlarında yaşatdırdım.
Hekayələr,
Nağıllar,
Dinləyərdim
Uzun qış günlərində.
Leyla balam Leyla
Anamın dilində
Əzbərlədim hecalarını.
Şəhriyar şeiri ilə bəsləndim.
Göz yaşı ilə
Qorxu-qorxu tər bələndim.
Beşiyimin ayaqları
Yeridikcə
Yuxuladırdı məni.
Qapılara
Göz muncuğu
Vurardı anam.
Məni saxlardı
Qara gözlərdən!..
Özümü tapınca
Ayaq basdım Təbrizin torpağına.
Adımı yazdım şeirlə
Çiçəklərin yarpaqlarına.
Nəfəsimi sovurdum
Aşiqlər küçələrinə.
Səkilər kənarında oturdum
Bir siqara yandırdım.
Seyr etdim yoldan keçən
İnsanların üzünə baxdım.
Hər gördüyüm insanı
Bir şair olaraq sandım.
Şair dostlarımı xatırladım
Gəldim Təbrizə.
Təbrizi görməyə.
İçində şair dostlarımın
Yanaqlarından öpməyə.
Əlimdə olsa belə
Billah,
Köçməzdım Təbrizdən.
52 bahar yaşımda
Qanadsız, cəsarətsiz.
Yuvasız, zamansız
İxtiyarlıq quşum uçdu
Şairlər məzarına...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(23.05.2023)