“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güneydən gələn səslər rubrikasında portalımızın Güney Azərbaycan təmsilçisi Əli Çağla bu gün sizləri Rəsul Qədiri ilə görüşdürür.
Rəsul Qədiri 1969-cu il fevralın 7-də Təbrizdə dünyaya göz açmışdır. Dörd yaşındakən ailəsi ilə birlikdə Miyana şəhərinə köçüb ilk və orta məktəb dərslərini o şəhərdə oxumuşdur. 1989-cu il Tehran Tibb elmləri universitetinin Laboratoriya elmləri sahəsinə alınıb təhsilinin ardını tutmaq üçün oraya gedibdir. Tehranda yaşadığı illərdə, Laboratpriya elmlərinə özəl dərsləri oxumaqla yanaşı, Tehran universitetində proffesor doktor “Hüseyn Məhəmmədzadə Sədiq”in ustadlığı ilə qurulan “Aazərbaycan türkcəsi dil və ədəbiyyat” kursuna fəal qatılaraq, ana dilini öyrənib mənimsəməyə başlayıbdır.
O 1991-ci ildən şeir formasında yazıb yaratmağa başlasa da, üç ildən sonra yaradıcılığına uzun bir müddət ara verərək, daha çox ailə məişətinə və vaxt ayıra bildiyi çağlar isə oxumağa üstünlük veribdir. 2014-cü il bir daha qələmini əlinə alıb həm şeir, həm də düzyazı (nəsr) formalarında əsərlər yaratmağa başlayıbdır.
Şair-yazardan bu günə kimi çeşidli dərgilərdə çap olan söyləşi, hekayə, şeir və məqalələrdən əlavə, üç ünvan hekayə kitabı (“Gül axıtdı” 2015, Təbriz-Əxtər, “Dilmanc” 2017, Təbriz-Bahardoxt, “Ölməzlik” 2018, Kərəc, Şani) da yayılıbdır. 2019-cu il onun iki ünvan uşaq ədəbiyyatı içərikli kitabı da çap olubdur (“Bubbular, kirpilər və ilan” və “Yalqız yarpaq”, hər ikisi Təbriz- Nizami gənceyi yayın evi).
Bunlara Rəsul Qədirinin 2018-ci ildə, latın əlifbası ilə Bakı şəhərində “Elm və təhsil” intişaratı tərəfindən çap olmuş “Tanrı bilsin bir də könül” ünvanlı şeir toplusunu da artırmaq olar. Həmin il (2018) Güney Azərbaycanın 114 şairindən əsərlər içərməkdə olaraq Bakıda, “Mirzə İbrahimov” fondunun yardımı ilə çap olub yayılan “Günümüzün Güney Ədəbiyyatı Antologiyası-poeziya” kitabının çapında əmkdaşlıq edib, baş məsləhətçisi və editoru kimi iştirak edibdir.
2020-ci il isə Bakı şəhərində həmin fondun yardımı ilə uşaq ədəbiyyatına özəl, “Güney Azərbaycan Uşaq Ədəbiyyatı Antologiyası” kitabının çapında da əməkdaşlıq edərək, kitabın baş məsləhətçisi və editoru olmuşdur.
2023-cü il “Yoluxma” adlı ilk romanı “Həkim Nizami Gənceyi" yayın evində çap olub oxucularına sunulmuşdur.
Rəsul Qədiri bu gün Təbrizdə yaşayır.
AZADLIQ
Gələrkən yolunu meşəyə çevir
Orada yüksələn ağlacları gör
Onlara yurdumun sonalarından,
Haqqına dirənən qızından danış
Tarixə yonulan ölməz, pozulmaz,
Qızların əbədi izindən danış
Gələrkən yolunu qayalığa sal
Orada dik duran qayalara bax
Onlara buranın igidlərini,
Sarsılmaz, əyilməz mərdini anlat
Vətənin qəhrəman oğullarını
Yüz illik ağrıyan dərdini anlat
Gələrkən üzünü buludlara tut
Buluddan tökülən damcıları gör
Deginən ey bulud mən gedən yerin
Oğulu, qızları səndən süzülən,
Dumduru, ləkəsiz damcı kimidir
Əl-ələ verərək el olacaqlar
Zalımın bəndini sındırmaq üçün,
Gur axan, kükrəyən sel olacaqlar
Azadlıq
Azadlıq
Aman Azadlıq!
Harada qalmısan, niyə yubandın?!
Yüz ildir bu millət səni gözləyir
Hər ögey uşaqtək təpki görəndə,
Səni arzulayır, səni özləyir
Gəl daha!
Özünü pay gətir bizə
Yüz illik şaxtada dondu bu torpaq
Ay canım!
İlk bahar, yay gətir bizə
Gəl! Qumral saçını özüm hörərəm
Nə bilim, arzudur, ömrüm olarsa
Səni bir görümlük mən də görərəm...
GÖRƏSƏN VARMI BİR DADI SÖZÜMÜN?!
Payımın yay-yazı ötüb keçmiş, tökülür yarpağı yerə güzümün
Üç fəsil məndə pırtlaşıq düşdü, bəlkə Tanrı qatıb fəsil düzümün?!
Geri qalmış bahar qarı yağdı, şaxta yandırdı tər budaqlarımı
Mən ağaclar içində zeytunudum, dolu vurdu çiçəklərin üzümün
Qayıdıb arxaya baxıb görürəm, ömrümün bir çoxu gedib hədərə
Günlərim yel kimi əsib keçdi, səpilibdir yola külü közümün
Bəlkə də möv kimi bahar fəsli, kəsiləndə tağ üstə qol-budağım
Onda heç yarpağım inan yoxudu, süzülürdü yerə yaşı gözümün
Ağlaya-ağlaya çiçəkləndim, hər əlimdə beş-on dolu salxım
Kəpənəklər dönürdülər başıma, dedilər: döz ki bar verər dözümün
Mən elə tarlada göyərdim ki, ağacın qədri, qiyməti yoxudu
Bişdi yarpaqlarım ocaqlarda, qoralar olmadı mənim özümün
İndi güzdür olub qalan gilələr, bir qazanda ayaqlanıb, əzilib
Əlli illik şərab dadan deyəcək: -nə də dadlı şərab verib üzümün!
Baharın şaxtalı ötüb keçdi, susuz oldun bütün yayı “Yalnız”
Sonbaharda çiçəklənib könlüm, görəsən varmı bir dadı sözümün?!
HƏYAT GEDİLƏSİ YOLLARDIR
Nə ilki düşün, nə sonu!
Düşünsən belə sonucsuzdur
Yolu düşün yalnız
Həyat gediləsi yollardır
Ya sən seçirsən yolunu
Ya da yol seçər səni
Yol seçərsə,
Bəlkə cığırdan artığı düşməz payına!
Nə ilki düşün, nə sonu!
Düşünsən belə yararsızdır
Həyat təkcə yoldur
Bütün yolların,
Enişi var
Yoxuşu var,
Aranı var
Dağı var
Meşəsi var
Bayırı vardır!
Hərəsinin öz gözəlliyi,
Öz özəlliyi,
Öz çətinlikləri də vardır
Açıq gözlə yürü
Dadını çıxart getdiyin yolun
“Vaxtlı-vaxtsız od qala
Odunu düz manqala
Sabah bəlli deyil ki,
Kimi köçə, kim qala”…
Sağına bax
Soluna bax
Gölündə üz
Çölündə bir od qala
Getdiyin yol təkyöndür!
Nə ilki düşün, nə sonu!
Düşünsən belə vaxt itirirsən
Yolunu seç və yürü
Getsən də gedirsən, getməsən də!
Getdiyin yol bütün yollarla fərqlidir!
Getməyənlər tez yetişir
Gedənlərsə gec!
Yalnız gedənlər yaşayır...
QADIN
Sən gözəlsən
Səni qara çadralar altında gizlətdikləri
Din deyilən zorakılığa izlətdikləri
Və qəlbıqara eşinin düşündükləri
Dəyişdirəməz bu gerçəyi!
Sən gözəlsən
Allah da gözəldir deyirlər
Və gözəllikləri sevir
Hahaha....ha!
Bəs nədəndir onun adını saqqız edənlərin
Onun arxasında gizlənənlərin
Onun zadından çörək yeyənlərin
Görər gözləri yoxdur bunca gözəlliyi görməyə?!
Sən gözəlsən
Kirpiklərinin hər biri
Ox olsun kor olmuş gözlərinə
Qaşların
Dar çəkilmiş iki yay olsun oxlara
Uzun saçların
İp olsun dolaşsın boyunlarına
Yox-yox!
Heyifdir o cənnət qoxulu saçlara!
Hörülsün əski nağıllardakı kimi
Yol olsun könül evinə varmaq istəyənlərə
Dodaqların
Ah!
O çiçəklənməmiş qönçəyə bənzəyən dodaqların
Çiçəklənsin
Güllənsin varlığını bağırmağa
Gözəlliyin qoxusunu yaymağa
Düzülsün sözcüklər ard-arda
Yanğıdan çatlamış çöllərə şıdırğı yağmurlar yağdırmağa!
Sən gözəlsən
Və biz gülsüz
Çiçəksiz
Gözəlliksiz qışlardan bezmişik artıq
Gəl novruzgülü ol bahar muştuluğunu gətir
Rəngbərəng geyimlərə bürün yay bolluğunu yetir
Varlığımız səndən asılıdır inan!
Sən gözəlsən
Və mən adını belə bilmirdim
Mat qamışdım anlayan gündən gözəlliyinə çünkü
Sonunda bir gün topladım bütün qorxmazlığımı
Saldım aşağı başımı
Və sordum:
Ay gözəl nədir adın?
Söylədin:
«QADIN»!...
YEMİŞAN AĞACI
Bilmirəm külək gətirib
Yoxsa bir dağçı
Bəlkə də otlağa çıxan davarın,
Dırnağına ilişib buraya gəlib ondan göyərdiyim çəyirdək!
Dağ döşündə bitmiş yalqız Yemişan ağacıyam
Nə günlər gördüm bu boya çatınca!
İlk ildə,
Dəfələrlə ayaqlandım sürülərə
Ayağa qalxdım yenidən ancaq
Sonrakı neçə ildə,
Oradan keçən qoyun-quzu,
Bircə yarpaq qoymayırdı qalsın budaqlarımda
Amma təslim olmadım əsla
İllər ötdükcə kötüyüm gücləndi
Gövdəm yoğunladı
Boyum ucaldı
Yarpaqlarım əl çatılmaz oldu sürülərə
Boyum ucaldıqca,
Daha uzaqları gördü gözlərim
Uzaqda bir orman vardır Quzeydə
Oranı özləyirəm hər gün
Nə bilim,
Bəlkə çəyirdəyim oradan gəlmədir…
İllərdir bar verirəm son baharımda
Yetişən yemişanlarımı səpirəm çevrəmə
Və qorumağa çalışıram fidanlarımı sürülərdən
Bir gün orman olmağımız arzumdur
Bir gün,
İndi daha yaxın görünən ormana qovuşacağımız inancımdır
Daha yalqız deyiləm
Bu gün bir dağ var arxamda
Və yarın nəhəng bir orman yaranacaq qarşımda…
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(17.11.2023)