“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Qiraət saatında Adəm İsmayıl Bakuvinin “Məhşər divanı, yaxud yalanın 17 anı” sənədli romanının dərci davam edir. Roman erməni millətindən olan bəşəriyyət canilərinin utopik məhkəməsindən bəhs edir. Onu nəinki oxumaq, hətta ən maraqlı faktları yaymaq, təbliğ etmək lazımdır.

16-CI DƏRC

Müttəhimlər sırasından gələn etriaz səsləri o qədər yüksək həddə çatdı ki, Baş Hakim prosesə fasilə verməli oldu. Sözçülər replikalar atır, vəkillər vəsadətlər qaldırırdılar. Hətta sıradan təhqir və söyüşlər də ucalırdı. İş o yerə çatdı ki, Baş Hakim orada əyləşənlərə su şırnağı ilə islatmaq hədə-qorxusu da gəlməli oldu. Amma bu insanların heç cür sakitləşmədiyini gördükdə Baş Hakim Müttəhimlər sırasının ətrafına Divan mühafizəçiləri düzdürüb orada əyləşənləri söz verilmədən çıxış edəcəkləri təqdirdə cəzalandıracağını elan etməli oldu. Paralel olaraq da ekspertlərdən bir neçəsi “üsyankarların”  qarşılarına çıxıb hansı mövzuda deyirlərsə o mövzuda fikir mübadiləsi aparmağa hazır olduqlarını bildirdilər. Yalnız bundan sonra sakitlik bərqərar oldu və yaşlı hakim çıxışını davam etdirdi:

-“Böyük Ermənistan” ifadəsi siyasi anlayış kimi e.ə. II-I əsrlər üçün, Artaşesin və II Tiqranın hakimiyyət başında olduqları və “Böyük Ermənistan”ın öz qüdrətinin ən yüksək zirvəsinə çatdığı dövr üçün xarakterikdir. Buna görə də “Böyük Ermənistan” ifadəsi yalnız e.ə. II-I əsrlərdə həm coğrafi, həm də siyasi ifadə kimi haradasa özünü doğruldur. Ancaq II Tiqran imperiyasının süqutundan sonra, yəni e.ə. 65-ci ildə “Böyük Ermənistan” da öz ömrünü başa vurdu və Ermənistan ərazicə yalnız Ərmən yaylası hüdudlarında qaldı. Coğrafi mənada isə bu ifadə erkən orta əsrlərə qədər işlədildi. 21-ci əsrdə bu ifadəni yenidən gündəmdə saxlamaq, qonşu dövlətlərə torpaq iddiası yürütmək, qonşu əraziləri işğal etməyə çalışmaq – bunlar əxlaqla, humanizmlə, dinc yanaşı yaşama təlimləri ilə əsla bir araya gəlmir.

Üçkilsədəki alban əlyazmalarını təhrif etməklə, qədim alban tarixçilərini də öz adlarına çıxmaqla ermənilər çox yalanlar yayırlar, bu isə, cənab Melkunyan, mənim opponentlərim olan xanımlar və cənablar, bir xalqa heç də şərəf gətirməməlidir.

Tamaşaçılar hakimin çıxışını alqışlarla qarşıladılar, Melkunyan dərhal mikrofona sarıldı:

-Mən kəskin etiraz edirəm.

Texniki heyət Melkunyanın mikrofonunu işə salmaq istəməyəndə Baş Hakim onlardan xahiş etdi ki, Melkunyana son söz deməsi üçün şərait yaradılmalıdır.

Yaranan şəraitdən daha səmərəli istifadə etmək üçün Melkunyan hədsiz sürətlə sözləri yanaşı düzməyə başladı:

-Möhtərəm Divan, burda bizim hüquqlarımız taptanır. Baxın, mən ötən il bizim Ermənistanın “Kovçeq Noev” qəzetinə müsahibə verərkən bir görün nələri söyləmişəm. Yaxud bizim Reqnum agentliyimizə verdiyim müsahibəmə bir baxın. Mən türk-azərbaycanlı saxtakarlığından danışmışam. Bu xalqlar bizim əzabkeş xalqımıza bir görün nə qədər məhrumiyyətlər yaşadırlar. Erməni genosidi bəs olmadımı bunlara? Torpaqlarımızı işğal etməkləri bir yana, tariximizi də saxtalaşdırmağa cəhd göstərirlər. Baş hakimcan, o biri hakimcan, bu biri hakimcan, tamaşaçıcanlar, bütün dünya birləşsin, qədim, zavallı, ən əsası, xristian bir xalqı müsəlman barbarlardan xilas etsin, xahiş edirəm.

Baş Hakim müdaxilə etdi:

-Cənab Melkonyan, mətləbə keçin. Əlahəzrət faktlara istinad edin.

Melkonyan bir qədər kəkələyərək sözünü davam etdi:

-Baxın! Azərbaycanlı müəlliflər Vediyeva və Hüseynzadə heç bir obyektivlik göstərmədən biz erməniləri Qafqazda gəlmə xalq adlandırırlar, saxta dəlil-sübutlar gətirirlər. Guya, bizim əcdadlar Frakiya vadilərindəndirlər, bizim dilimiz Qafqaz dil ailəsinə aid deyil, guya bizdə digər Qafqaz xalqlarındakı kimi kişi yox, qadın hegemonluğu hökm sürür, guya...

Baş Hakim yenidən onun sözünü kəsdi:

-Məgər belə deyil?

Melkonyan lap özünü itirdi:

-Mən bunu demək istəmirəm, demək istəyirəm ki... Demək istəyirəm ki...

Baş Hakim yorğun baxışlarla Melkonyana nəzər yetirib “Nə demək istəyirsiniz axı, cənab Melkonyan?” deyə soruşdu.

Melkonyan anidən özünə gəlib yenə sürətlə danışdı:

-Ermənilərin guya Qafqaza gəlmə xalq olduqlarını türk-azərbaycanlı alimlər erməni tarixçı Yüzbaşyanın “9-10-cu əsrlərdə ermənilərin Bizansdan köçüb gəlmələri” fikrinə istinad edib deyirlər. Bu üzdəniraq alimlər hətta ermənilərin Qafqaza Cənubi Azərbaycandan gəldiklərini iddia edirlər, İran dövlətinin ərazisinə Azərbaycan adı qoyub öz işğalçı xislətlərini...

Baş Hakim yenidən onun sözünü kəsdi:

-Cənab Melkonyan, Yüzbaşyanın iddiaları tam sübut olunub, İranın şimal hissəsi isə rəsmən Azərbaycan əyaləti adlanır. Və sizin vaxtınız da bitdi. Biz artıq hökmü elan edirik.

Erməni nazirin etirazlarının müşayiəti ilə Divanın hökmü səsləndi:

- Tam saxtakarlıqdan ibarət olan, xalqlar arasında düşmənçilik yaradan, nifaq toxumları səpən, Türkiyə və Azərbaycan dövlətlərinə konkret torpaq iddiaları ilə sonuclanan, digər xalqların tarixi nailiyyətlərini mənimsəyən, üstəlik, erməni xalqının özünü məhrumiyyətlərə düçar edən “Böyük Ermənistan” xülyası tarixçi Vardan Aravelsinin  timsalında qeybedilmə cəzasına məhkum edilir.

Hökmlər müxtəlif olur. Bir insana, bir zaman kəsiminə aid olanları əksəriyyət təşkil edir. Bəzən isə hökm min illəri əhatə edən yüzlərlə insana kəsilir, belə hökmlər adi hökmlər olmurlar, onlar əbədilik statusuna yiyələnirlər.

3-CÜ PROSES

ARUTYUN ŞAXRİKYAN

Tamaşaçılar ayağa qalxaraq alqış sədaları altında hakimlərin öz yerlərinə keçmələrini müşayiət etməyə başladılar. Hakimlər öz yerlərinə keçər-keçməz kulisdən gələn əsrarəngiz səs növbəti proses barədə tamaşaçıları bilgiləndirdi:

-Divanı qurulan növbəti şəxs Şaxrikyan Arutyun Mkrtıçeviçdir.

Portretlərdən birinin ağ örpəyi götürüldü, kostyum-qalstukda, ziyalı görkəmli bəyaz saqqallı birini görcək tamaşaçılar şaşırdılar. Axı ziyalı adı ilə cinayətkarlıq əsla bir-biri ilə uyuşmur.

Bu an eynən şəkildəki görkəmdə olan şəxs iki mühafizəçinin müşayiəti altında Müttəhimlər kürsüsünə gətirildi.

Şaxrikyan yerinə keçən kimi yerindən qışqırdı:

-Mən başa düşmürəm, məni niyə mühakimə edirsiniz. Mən ziyalıyam, hüquqşünasam, bura mənim yerim deyil.

Bugünkü proses öncəsi Baş Hakimin gənc həmkarı ilə qısaca ayaqüstü söhbəti olmuşdu, gənc həmkarı ona yataq əlili olan qonşusunun prosesə ünvanladığı fikirlərini çatdırmışdı. Bu fikirlərin Divanda səsləndirilməsi yerinə düşərdi, prosesdə ittihamçı tərəfin ittiham olunan tərəf üzərində əlavə dividendlər götürməsini təmin edərdi. Odur ki, Baş Hakim Şaxrikyanın işinə başlamazdan öncə sözü gənc həmkarına vermək qərarına gəldi. O, öncə auditoriya ilə atəşin salamlaşıb söylədi:

-Bildiyiniz kimi, Divan, xüsusən Böyük Divan axirətdə çox populyardır, hamı onu gözləyir, izləyir. Divan hər gün çoxsaylı müraciətlər, eyni zamanda ürək sözləri, təriflər alır. Bizim bir pərəstişkarımız əlil olduğu səbəbindən proseslərimizi şəxsən izləyə bilməsə də burda iştirak edən övladları hər şeyi ona bircə-bircə danışırlar. Onun erməni millətçiliyi ilə bağlı prosesimizə ismarıcı var, mən prosesə başlamazdan öncə sözü gənc həmkarıma vermək istəyirəm ki, həmin ismarıcı burada səsləndirsin.

Gənc hakim məmnuniyyətlə sözə başladı. Özü də sinədəftərliyini büruzə verərək heç bir qeydə filana baxmadan aşağıdakıları söylədi.

-Cənab Baş Hakim, hörmətli Divan əhli, tamaşaçılar. Həmin şəxs Böyük Divanın erməni millətçiliyi məsələsinə baxdığını eşidib maraq xatirinə vikipediyada “dünyanın ən məşhur qatilləri” yazaraq axtarış verib. İstəyib görsün, terrorizm və soyqırımı cinayətləri üzrə ixtisaslaşdırılmış ermənilərin “yan” soyadına orada da rast gələ biləcəkmi. Nəticə ağır olub. Düz 3 erməninin soyadı dünyanın ən məşhur qatilləri sırasındadır. Böyük nəticədir. Erməni xalqı üçün qürurvericidirmi, bilmir, ancaq başqa xalqlar, onun fikrincə, bundan utanc duyarlar. Həmin şəxsin mənə ötürdüyü informasiyanı mən burda səsləndirirəm.

 (Davamı var)

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.09.2023)