İnci Məmmədzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət
Abbas Səhhət — Vətəni və xalqı üçün yazan şair olub. Birinci cümləmiz mütləq belə olmaldır. Xalqın mövhümatdan, cəhalətdən qurtulması yolunda bütün gücünü əsirgəməyib. Bu gün onun günüdür. Onun vəfatının 107-ci ildönümüdür.
Abbas Səhhət 1874-cü ildə Azərbaycanın gözəl şəhərlərindən biri olan Şamaxıda anadan olub. Onun əsl adı Abbas Əliabbas oğlu Mehdizadədir. Ailəsi dinə yaxın idi və atası onu əvvəlcə mədrəsəyə göndərib. Lakin Abbas hələ uşaq yaşlarından elmə, oxumağa və təhsilə böyük maraq göstərib.
O, əvvəlcə Şamaxıda, sonra isə İranın Məşhəd və Tehran şəhərlərində təhsil alıb. Orada tibb elmini öyrənib və həkim olub. Ancaq onun içində bir şair qəlbi var olub – o, təkcə bədənləri sağaltmaq yox, həm də qəlbləri oyatmaq istəyib.
Həkimlikdən ziyalılığa gedən yol
Azərbaycana qayıtdıqdan sonra həm həkim, həm də müəllim kimi çalışıb. O, məktəblərdə uşaqlara Azərbaycan dili və ədəbiyyatı öyrədib. Öz xalqını çox sevirdi və istəyirdi ki, hər bir uşaq savadsızlıqdan qurtulsun, oxusun, elm öyrənsin.
Şairlik fəaliyyəti
Abbas Səhhət romantik ədəbi cərəyanın nümayəndəsi olub. Bu, o deməkdir ki, o, yazılarında duyğu, vətən sevgisi, azadlıq, gözəllik və insanlıq kimi mövzulara çox yer verib. Onun şeirləri oxucunun qəlbinə toxunub, düşündürüb, ruhlandırıb.
O yazırdı:
"Vətənimdir, vətənimdir bu səfalı torpaq,
Qucağında böyümüşəm, mənə doğmadır ancaq."
Bu misralardan görmək olur ki, Abbas Səhhət üçün vətən hər şeydən əziz olub.
Əsərləri
Bir çox gözəl şeir və poemaları var. Onun yazdıqları həm böyük, həm də uşaqlar üçün çox faydalıdır.
Məşhur kitabları:
"Sınıq saz" – burada xalqın dərdi, ağrısı və arzuları öz əksini tapıb.
"Qərb günəşi" – Qərb mədəniyyətinə açılan pəncərə, təhsilə və inkişafa çağırış.
"Əhmədin şücaəti" – qəhrəmanlıq və vətən sevgisi haqqında poemadır.
Uşaq şeirləri – “Quşlar”, “Ayı və şir”, “Ana və oğul” kimi sadə, maraqlı və öyrədici şeirlər yazıb.
Tərcüməçilik fəaliyyəti
Təkcə öz şeirlərini yazmayıb, həm də rus və Avropa ədəbiyyatından tərcümələr edib. O, Puşkin, Lermontov, Krılov, Hüqo, Nadson kimi klassiklərin əsərlərini Azərbaycan dilinə çevirərək, onları xalqına tanıdıb. Bu işi ilə o, Şərq ilə Qərbi birləşdirən bir körpü olub.
Ölümü
1918-ci ildə Şamaxı şəhərinə erməni daşnakları hücum edib. Bu səbəbdən Abbas Səhhət Gəncə şəhərinə köçməli olub. Təəssüf ki, orada yatalaq xəstəliyinə tutulub və 1918-ci il iyulun 11-də vəfat edib. Onun ölümü Azərbaycan ədəbiyyatı üçün böyük bir itki olub.
İrsi
Abbas Səhhət bizim üçün yalnız bir şair deyil, həm də bir maarifçi, bir müəllim, bir vətənsevər ziyalıdır. Onun yazdığı şeirlər bu gün də məktəblərdə oxunur, yaddaşlarda yaşayır. O, millətini oyatmaq, təhsilə və elmə çağırmaq üçün qələmini silah kimi istifadə edib.
Allah rəhmət eləsin!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(11.07.2025)