Aygül Bağırova, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

Bəzən elə insanlar olur ki, onların ömrü təqvimlərin deyil, dəyərlərin içində ölçülür. Onların varlığı bir xalqın düşüncə tarixində sükutla yazılmış, amma qəlblərdə dərin iz buraxmış cümlələrə bənzəyir. Aprelin 12-də doğum gününü qeyd etdiyimiz Fəzail İbrahimli məhz belə insanlardandır – sadəcə bir tarixçi, sadəcə bir siyasətçi deyil; o, zamanla harmoniyada yaşayan, düşüncənin, vicdanın və milli mənəvi yaddaşın simvoluna çevrilmiş ziyalıdır.

O, zamanın içindən keçərək düşüncənin şöləsi ilə xalqın yolunu aydınladan, hər dönəmin öz dilində danışaraq sabit qalan dəyərləri qoruyan və onları gələcəyə miras qoymaq əzmi ilə çalışan bir mənəviyyat adamıdır. O, millətin mənəvi sütunları üzərində ucalan bir simadır – o sütunlar ki, əsrlər dəyişsə də, küləklər əsə də, sınmır, əyilmir, öz möhkəmliyini qoruyur.

Onun adı çəkiləndə ilk ağıla gələn təkcə akademik titullar, siyasi mövqelər, vəzifə pillələri deyil – onun adı ilə birlikdə bir bütöv mənəviyyat təcəssüm edir. Çünki o, elə bir yolçudur ki, bu xalqın tarixi ilə nəfəs alıb, keçmişin ağırlığını düşüncəsində daşıyıb, bu günün mürəkkəb çağırışlarına elmi ilə, ağlı ilə, sarsılmaz mənəvi dayağı ilə cavab verməyi bacarıb. Onun simasında biz yalnız bir mühazirəçinin zəkasını deyil, həm də bir vətəndaşın dərdini, xalqın ağrısına çevrilmiş susqunluğunu, dövlətin gələcəyinə yönəlmiş uzaqgörənliyi oxuyuruq.

O, tarixçi olub, lakin keçmişin qaranlığında ilişib qalmayıb – tarixi bu günlə danışdırıb, bu günü sabaha işıqlandırıb. O, müəllim olub, amma yalnız dərs deməyib – öyrətmək üçün yaşamış, yaşatmaq üçün yazmış, yazdıqlarına isə özü yaşamı ilə nümunə olmuşdur. O, siyasətçi olub, lakin siyasətin sərt dillərində ruhunu itirməmiş, əksinə, əqidəsini qoruyaraq siyasətə mənəviyyat gətirmişdir.

Fəzail müəllim elə bir düşüncə sahibidir ki, hər cümləsi sadəcə söz yığını deyil – o cümlələrin içində min bir illik tarix yatır, o cümlələrin kökündə vicdan yatır, millət dərdi yatır. Onun danışığı bir insanın şəxsi fikri deyil – bir xalqın içindən süzülmüş təfəkkürün ifadəsidir. Məhz buna görə də onun hər çıxışı, hər yazısı, hər mülahizəsi müvəqqəti səs-küy deyil, düşüncəyə çevrilir, yaddaşda qalır, yön verir.

Bəlkə də bir çoxları onun nitqlərindəki sadəliyi görür, amma o sadəliyin içində nə qədər dərinlik olduğunu yalnız düşünənlər anlayır. Çünki onun sadə danışığı arxasında yüzlərlə kitabın yükü, on illərlə formalaşan intellektin izləri, bir ömrün səssiz, sakit, sadiq xidmətləri yatır. Onun bir baxışı, bir susqunluğu, bir tənqidi – bütün bunlar təkcə söz deyil, mövqedir. Və bu mövqe – həmişə millət, dövlət və insanlıq naminə olmuşdur.

Onu doğum günü münasibətilə sadəcə təbrik etmək azdır. Çünki bu günün özündə təkcə bir insanın yaşını qeyd etmirik – biz onun timsalında zamanın imtahanlarından alnıaçıq çıxmış bir ömrü, cəmiyyətin mənəvi sərhədlərini qoruyan bir şəxsiyyəti, düşüncənin, vicdanın və əqidənin sarsılmaz qalasını dəyərləndiririk. Biz 12 aprel günündə təkcə bir ziyalının yeni yaşını yox, həm də onun təmsil etdiyi bir əxlaq məktəbinin, bir həyat fəlsəfəsinin davamlılığını qeyd edirik.

Bu gün biz Fəzail müəllimə “doğum gününüz mübarək” deyərək, əslində onun təmsil etdiyi bütün mənəvi dəyərlərə – səmimiyyətə, dürüstlüyə, əqidəyə sədaqətə, milli ruhun qorunmasına və ziyalı məsuliyyətinə təşəkkür edirik. Bu təşəkkür səthi bir minnətdarlıq deyil – bu təşəkkür, uzun illər boyu dəyişməyən bir mövqeyin, haqlı olanı müdafiə etməkdən çəkinməyən bir qürurun, sözün və düşüncənin məsuliyyətlə daşınmasının simvoluna çevrilmiş bir ömrə duyulan hörmətin ifadəsidir.

Bu gün biz ona uzun ömür arzulamaqla yanaşı, əslində belə insanların varlığı ilə möhkəmlənən, güvən qazanan, sabit qalan milli özümüzlüyümüzün yaşamasını diləyirik. Çünki Fəzail İbrahimli kimi insanlar, yalnız öz ömürlərini yaşamırlar – onlar xalqın yaddaşında kök salan, millətin ruhuna toxunan, cəmiyyətin əxlaqi konturlarını müəyyən edən mərkəz fiqurlardır. Onlar zaman keçsə də dəyişməyən, dəyişsə belə özülündən vaz keçməyən mənəvi qiblə daşıdırlar.

Bu gün biz onu anmaqla, əslində öz içimizdəki aydınlıq ehtiyacına sığınırıq. Çünki belə insanların işığında biz öz yolumuzu daha aydın görür, qarışıq zamanlarda nəyi qorumaq, nəyə sadiq qalmaq lazım olduğunu xatırlayırıq. Onun mövcudluğu bir çox insan üçün sadəcə bir nümunə yox, bir dayaq, bir fikir, bir yön, bir sığınacaqdır. Çünki o, zamana uyan deyil, zamana yön verənlərdəndir.Çünki belə şəxsiyyətlər yaşadıqca, xalqın içində işıq sönməz, söz dəyərdən düşməz, haqqın səsi batmaz. Bu gün biz Fəzail müəllimi tək bir insan olaraq deyil, xalqın mənəvi sərvəti kimi anırıq. Onun hər yaşını, əslində, bir xalqın bir pillə daha müdrikləşməsi, bir nəsilin bir addım daha irəli getməsi kimi dəyərləndiririk.

Bu səbəbdən də bu gün sadəcə bir təqvim günü deyil – bu gün mənəviyyatın, əxlaqın, milli kimliyin, ziyalılıq mədəniyyətinin bayramıdır. Bu günün əsl qəhrəmanı – illərdir sözün, düşüncənin və dürüstlüyün keşiyini çəkən bir insanın həyatına yazılmış dərin hörmətin günüdür.

Siz bu xalq üçün bir güzgüsünüz, Fəzail müəllim – keçmişin yaddaşını, bu günün həqiqətini və sabahın ümidini əks etdirən bir güzgü. Allah sizə güc, sağlamlıq, dinclik, yaradıcılıq və bir ziyalıya ən çox yaraşan nemət olan – daxili rahatlıq nəsib etsin. Qoy ömrünüz özünüz qədər mətləblə dolu, həyatınız yazdığınız tarix qədər izli, və düşüncəniz danışdığınız qədər işıqlı olsun.

Siz həyatınızla, əməl yolunuzla, şəxsiyyətinizlə bizlərə yol göstərdiniz – öyrətdiniz ki, sükut da təbliğ ola bilər, baxış da bir mövqedir, və ən əsası, bu dürüstlük hələ də mümkündür. Sizi tanımaq bir xoşbəxtlik, sizdən öyrənmək isə bir şərəfdir. Allah sizə uzun ömür, sağlam can, aydın təfəkkür, və könlünüz qədər işıqlı günlər bəxş etsin. Qoy bu yeni yaşınız, yalnız sizin deyil – sizə sevgi ilə baxanların, sizə hörmət bəsləyənlərin, sizin sözünüzdən, baxışınızdan güc alanların bayramı olsun. 

Doğum gününüz mübarək olsun, dəyərli Fəzail İbrahimli!

Sizin varlığınız bu xalqın düşüncə atlasında sönməyəcək bir ulduz kimi parlayır.Və o ulduzlar ki, onların işığı zaman keçdikcə solmur, əksinə, hər yeni nəsilə yol göstərməyə davam edir.

Sizə sonsuz hörmət və ehtiramla!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(14.04.2025)