Nigar Xanəliyeva, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Texnologiyanın təsiri: insanlığın ruhu və rəqəmsal asılılıq:
Müasir dövr texnologiyanın həyatımızın hər sahəsinə nüfuz etdiyi bir dövrdür. İnternet, sosial media, süni intellekt və ağıllı cihazlar insanlığı yeni bir mərhələyə daşıyıb. Bu, bir tərəfdən böyük imkanlar yaradıb, digər tərəfdən isə ciddi problemləri ortaya çıxarıb. İnsanlar indi zaman və məkan sərhədlərini aşaraq ünsiyyət qurur, məlumat əldə edir və həyatlarını təşkil edir. Amma eyni zamanda texnologiya ilə bu qədər iç-içə olmaq insan ruhunu, mənəvi dəyərləri və cəmiyyətlərin təməl quruluşunu necə təsir edir?
Rəqəmsal dünya: həyat asanlaşır, amma nə başverir?
Texnologiyanın həyatımızı asanlaşdırdığı faktdır. Ağıllı telefonlar vasitəsilə gündəlik işlərimizi idarə edir, sosial şəbəkələrdə dünyanın hər yerindən insanlarla əlaqə saxlayırıq. Amma bu asanlıq bizə həqiqətən xidmət edir, yoxsa bizi məhdudlaşdırır? Həyatın təbii ritmini rəqəmsal ekrana dəyişmək, sanki virtual dünyada yaşamaq insanın emosional və psixoloji sağlamlığına ciddi təsir göstərir.
Gəlin etiraf edək: bir çoxumuz sosial mediada "like" sayı ilə öz dəyərimizi ölçməyə başlamışıq. Virtual əlaqələr real insan münasibətlərini arxa plana keçirib. Şəxsiyyətlərarası ünsiyyət azaldıqca, tənhalıq hissi artır. Müasir insan sosial şəbəkələrdə "dost" tapır, amma real həyatda özünü daha təcrid olunmuş hiss edir.
Süni intellekt və insanlıq: kim kimə xidmət edir?
Süni intellekt hər sahədə inqilab yaradır. O, tibdə, təhsildə, sənayedə və digər sahələrdə inanılmaz nailiyyətlərə səbəb olur. Amma bu inkişaf bəzən qorxu doğurur. İnsanların iş yerləri robotlarla əvəz olunur, qərarların alınmasında maşınlar daha çox rol oynayır. Süni intellekt insan düşüncəsini geridə qoyarsa, biz kim olacağıq?
Cavabı sualı kimi tərəddüdlü suallar da gündəmə gəlir: Maşınlar bizdən daha ağıllı ola bilərmi? Süni intellekt insanın yaradıcılığını, empatiyasını və mənəvi gücünü əvəz edə bilərmi? Biz texnologiyanın yaradıcılarıyıq, yoxsa onun idarə etdiyi varlıqlara çevrilirik?
Eko-texnologiya və planetimizin gələcəyi:
Müasir dünyanın ən aktual problemlərindən biri də ətrafmühit məsələləridir. Texnologiyanın inkişafı ekoloji böhranları dərinləşdirib. Planetin resursları sürətlə tükənir, iqlim dəyişikliyi isə bütün insanlığı təhdid edir. Amma texnologiya burada həm problem, həm də həll yolu ola bilər.
Eko-texnologiyalar bərpa olunan enerji mənbələri və“yaşıl” infrastruktur planetimizi xilas etmək üçün əsas addımlardır. İnsanlıq bu texnologiyalardan düzgü nistifadə edərsə, gələcək nəsillər üçün daha sağlam bir dünya qurmaq mümkündür. Amma sual qalır: texnologiya ətraf mühiti qorumağa xidmət edəcəkmi, yoxsa yalnız iqtisadi mənfəət məqsədi ilə istifadə ediləcək?
Ruhaniyyət və texnologiya: tarazlıq necə tapılacaq?
Müasir dövrdə əsas çağırış texnologiya ilə insanlığın mənəvi dəyərləri arasında tarazlıq yaratmaqdır. Texnologiya həyatımızı asanlaşdırmalı, amma ruhumuzun dərinliyini məhv etməməlidir. İnsan olmaq yalnız ağıllı cihazlar istifadə etmək deyil, həm də hiss etmək, sevgi bəsləmək, ətrafımızdakı gözəlliyi qiymətləndirməkdir.
Beləliklə, sual yaranır: biz texnologiyadan istifadə edərək insanlığı daha da yüksəldəcəyik, yoxsa insanlığı texnologiyanın idarəsinə təslim edəcəyik? Bu sualın cavabı gələcəyimizin taleyini müəyyən edəcək.
Nəticə.
Texnologiya bir vasitədir, məqsəd deyil. O, insanlara xidmət etməli, onları idarə etməməlidir. Müasir dövrün ən böyük vəzifəsi bu vasitəni balanslı şəkildə istifadə edərək insan ruhunun, mənəvi dəyərlərin və planetimizin sağlamlığını qorumaqdır. Çünki texnologiya nə qədər güclü olsa da, onu idarə edən hələ də insan ağlı və ruhudur. Bunu unutmaq isə özümüzü unutmaq deməkdir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(03.12.2024)
