Kübra Quliyeva, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Muhammad Yunus 1940-cı ildə Banqladeşdə (o vaxt Şərqi Pakistan) anadan olmuşdu. Uşaqlıqdan elmə maraq göstərən Yunus iqtisadiyyat üzrə təhsil aldı və doktorluq dərəcəsini ABŞ-da Vanderbilt Universitetində tamamladı. O, təhsilini başa vurduqdan sonra vətəninə qayıdaraq Çittaqonq Universitetində müəllim kimi işləməyə başladı.

1974-cü ildə Banqladeşdə böyük bir aclıq baş verdi. İnsanlar çarəsizlik içində idi, Yunus isə professor kabinetində iqtisadiyyat nəzəriyyələrini tədris edirdi. Bu vəziyyət onu dərindən təsirləndirdi. Yunus düşünürdü ki, nəzəriyyələr real həyatda insanlara kömək edə bilmir. Bir gün o, universitetin yaxınlığındakı kəndə getdi və yoxsulluğun səbəblərini anlamağa çalışdı.

İlk Addım: 27 Dollar

Yunus kənddə dolaşarkən, bambukdan stul hazırlayan bir qadınla tanış oldu. Qadın çox kiçik məbləğlərdə pul borc alaraq işini davam etdirirdi, amma yüksək faizlər ödəyirdi. Yunus bu qadına və ona bənzər digər 42 insana cəmi 27 dollar borc verdi ki, onlar yüksək faizli borclardan qurtula bilsinlər. Bu, onların həyatını dəyişdi.

Bu təcrübə Yunusa göstərdi ki, yoxsul insanlara verilən kiçik miqdarda pul onların həyatını tamamilə dəyişə bilər. O, banklara müraciət etdi ki, yoxsullara kredit versinlər, amma banklar yoxsulları etibarlı borcalan kimi görmürdülər.

Grameen Bankın Yaranması

Muhammad Yunus vəziyyətin dəyişməyəcəyini görüb 1983-cü ildə öz bankını — Grameen Bankı (kənd bankı) qurdu. Bankın əsas prinsipi yoxsul insanlara, xüsusən də qadınlara kiçik məbləğlərdə faizsiz və ya çox aşağı faizli kreditlər vermək idi. Yunusun məqsədi yoxsulluğu azaltmaq və insanlara iqtisadi müstəqillik qazandırmaq idi.

Niyə Xüsusilə Qadınlar?

Yunus inandı ki, qadınlar maliyyə yardımını ailələrinin və uşaqlarının yaxşılığı üçün daha səmərəli istifadə edirlər. Grameen Bankın kreditlərinin 90%-dən çoxu qadınlara verildi və bu, ailələrin həyatında inqilabi dəyişikliklərə səbəb oldu.

Uğurun Böyüməsi

Grameen Bank illər keçdikcə yalnız Banqladeşdə deyil, dünyanın müxtəlif yerlərində tanındı. Yoxsullar arasında borcun geri qaytarılma faizi 97%-dən yüksək idi — bu, ənənəvi bankların nəticələrindən daha yaxşı idi! Bank sadəcə maliyyə yardımı etmirdi; insanlara iş qurmaq, təhsil almaq və gəlir mənbələri yaratmaq üçün ilham verirdi.

Nobel Mükafatı

2006-cı ildə Muhammad Yunus və Grameen Bank Nobel Sülh Mükafatına layiq görüldü. Nobel Komitəsi, Yunusun yoxsulluğa qarşı mübarizədə "dayanıqlı inkişaf üçün sosial biznes modelini" təşviq etdiyini qeyd etdi.

Bugün Grameen modeli yüzlərlə ölkədə tətbiq edilir. Mikromaliyyələşdirmə konsepsiyası dünyada milyonlarla insanın yoxsulluqdan çıxmasına kömək etdi. Muhammad Yunus isə bütün dünyada sosial biznesin və inklüziv maliyyələşdirmənin atası kimi tanınır.

Dostum, bir dərs də buradadır:

Yunus göstərdi ki, hətta ən kiçik hərəkətlər böyük dəyişikliklər yarada bilər. O, milyonlarla insana sadəcə pul deyil, ümid və ləyaqət verdi.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(26.12.2024)