Murad Vəlixanov,   “Ədəbiyyat və İncəsənət” 

Bu gün  1991-ci ildə Tofiq Tağızadənin ekran əsəri olan, Cəlil Məmmədquluzadənin “Ölülər”  pyesinin motivləri əsasında ekranlaşdırılan “O dünyadan salam”  filmi barədə danışmaq istəyirəm. Müsəlman olan kəs bilir ki, öldürmək də, diriltmək də bir olan ALLAHA məxsus olan bir şeydir. O “ol” deməzsə saralan yarpaq belə ağacdan düşməz.

Lakin bu gün haqqında danışacağım hadisələrdə kənd əhalisinin ölüləri dirildən  “şeyxin” ardınca düşüb günaha batması kimi anlar yaşanmışdır. Hər şey Kərbalayi Fətullahın guya bir şeyx tərəfindən dirildilməsi hadisəsinin yayılması  ilə başlayır. Cahil kənd əhli bu yalana uyub Şeyx Nəsrullada ölüləri diriltmək kimi bir kəramət olduğunu bildirirlər. Nəticədə bu fikir hər kəsin dilində dolanmağa başlayır. Şöhrətinin yayıldığını görən şeyx Nəsurulla bunu fürsətə çevirərək ətrafını genişləndirir. Cahil əhalini qəbristanlığa toplayan Nəsrulla deyir ki, əhali paltarlarını soyunub yandırmasa ölülər dirilməyəcək. Söylənən fikirlə razılaşan əhali başqa çarələrinin qalmadığını görüb şeyxin dediyini yerinə yetirirlər. Nə qədər  çabalasa da ortalığa birşey çıxmadığını görən şeyx Nəsrulla əhaliyə  bir gün əyinlərinə heç nə geyinməməyi tapşırır. Cahil əhali... hardan bilsinlər ki, özünü  “şeyx” adlandıran bu şəxsin başlıca məqsədi əhalini bütün kənddə məsxərəyə qoymaqdır. Hacı Həsənağanın oğlu kefli İsgəndər isə tamam başqa dünyanın adamı idi və Nəsrullaya heç vaxt etibar etməmişdi. Bütün günü əlində bir stəkan şərabla dolanan İsgəndər ayılarsa Nəsrullanın cahil adamları kimi olacağından qorxurdu. İsgəndər çox çalışsa da Nəsrulla tərəfindən tilsimlənmiş əhalinin gözlərini aça bilmirdi. Hacı Həsənağa 13 yaşlı qızı Nazlını Nəsrullaya verməyə hazırlaşırdı.  Bu hadisə təzəlikcə Ağcabədidə  13 yaşlı qızın 24 yaşlı  “kişi”dən hamilə qalması  hadisəsi ilə bir götürülür.

Filmin sonunda Nəsrulla tez-tələsik kəndi tərk edir. Kənd əhalisi isə cahilliklərinin cəzası olaraq elə içgeyimlərində qalırlar.  Filmin sonunda İsgəndərin işlətdiyi söz  bu gün də çoxumuzun xatirindədir:  “Öz çirkin əməllərinizi ALLAHIN işi adlandırdınız. Ən yaxın qohum-qardaşlarınızın dirilməsini istəmədiniz. Paxırınızın açılmasından qorxdunuz. Bu o deməkdir ki, onlar diridirlər, siz isə elə diri ikən ölüsünüz. Siz ölüsünüz!”

Bu filmi məhşur türk aktyoru Kemal Sunalın baş rolunda olduğu  “üçkağıtçı”  filminə bənzədirəm. Çünkü bu filmdə yaşanan hadisələr  “üçkağıtçı”  filmində yaşananlarla örtüşür. Orda da cahil, dünyagörüşü olmayan əhali  guya yağış yağdıra bilən bir “mollanın” ardınca düşür.  Çox get-gəldən sonra ortaya bir şey çıxarda bilməyən  yalançı  “qəhrəmanımız” yalançılığı azmış kimi, bütün pulunu mərcdə uduzaraq heçnəsiz kəndi tərk edir. Unutmayın hərşeyə qadir olan bir tək ALLAHDIR və  hər şey onun əmri və izni ilə gerçəkləşir. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(03.04.2025)