Rəqsanə Babayeva,
Beyləqan rayon Mədəniyyət Mərkəzinin rejissoru, "Gənclik" Xalq Teatrının rəhbəri. “Ədəbiyyat və incəsənət! üçün
Dünya ədəbiyyatı sərhədləri aşan, millətləri bir-birinə bağlayan canlı bir orqanizmdir. Bu orqanizmin ən güclü damarlarından biri isə ədəbi tərcümədir. Tərcümə olmadan xalqların düşüncələri, duyğuları və estetik zövqləri arasında körpü qurmaq mümkün deyil. Azərbaycan ədəbiyyatı bu körpülərin qurulmasında həm qəbul edən, həm də verən tərəf kimi mühüm rol oynayır.
Tərcümə – Mədəni Dialoqun Açarı
Ədəbi tərcümə oxucuya başqa bir mədəniyyətin qapılarını açır. Dünyanın klassik və müasir ədəbiyyat nümunələrini oxuyarkən biz yalnız yeni sözlər öyrənmirik — həm də başqa düşüncə tərzlərini, həyat fəlsəfələrini kəşf edirik. Bu proses milli mədəniyyətimizi zənginləşdirir, yeni baxış bucaqları yaradır.
Azərbaycan ədəbiyyatı da xarici dillərə tərcümə olunaraq bizim bədii düşüncə və həyat duyğularımızı beynəlxalq oxucuya çatdırır. Beləliklə, qarşılıqlı mədəniyyət mübadiləsi yaranır.
Tərcüməçi – Sözlərin Körpü Ustası
Yaxşı tərcüməçi yalnız sözləri bir dildən digərinə çevirmir. O, orijinal mətnin ruhunu, ritmini, nəfəsini qoruyur. Tərcüməçi həm yazıçının, həm də oxucunun səsini eyni harmoniyada eşitdirən bir sənətkardır. Bu, həm dil ustalığı, həm də mədəniyyətlərarası hissiyyat tələb edir.
Dil Körpülərinin Milli Kimlikdəki Rolu
Dil, milli kimliyin daşıyıcı sütunudur. Lakin tərcümə vasitəsilə fərqli dillərin incəlikləri bir-birinə toxunur, xalqlar arasında anlaşma və tolerantlıq yaranır. Ədəbi tərcümə millətimizi qapalı məkandan çıxarıb dünya mədəniyyətinin fəal iştirakçısına çevirir. Bu isə ölkəmizin beynəlxalq mədəniyyət arenasındakı mövqeyini möhkəmləndirir.
Çağırışlar və Məsuliyyət
Tərcümənin ən böyük çətinliklərindən biri — orijinal mətnin bədii zənginliyini olduğu kimi çatdırmaqdır. Dil fərqləri, mədəni kontekstin fərqli olması, üslubun qorunması kimi məsələlər tərcüməçinin qarşısında ciddi maneələr yaradır. Buna görə də tərcüməçi yalnız dil bilicisi deyil, həm də ədəbiyyatın fəlsəfəsini anlayan, iki mədəniyyətin ruhunu duyan şəxs olmalıdır.
Ədəbi tərcümə xalqlar arasında görünməz, amma çox möhkəm bir körpüdür. Hər bir uğurlu tərcümə həm milli ədəbiyyatımıza, həm də dünya mədəniyyətinə xidmət edir. Bu körpüləri qorumaq, genişləndirmək və gələcək nəsillərə ötürmək isə həm tərcüməçilərin, həm də bütün mədəniyyət ictimaiyyətinin məsuliyyətidir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(28.08.2025)
