“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə BİRİ İKİSİNDƏ layihəsində sizlər əardıcıl gənc şairlərin şeirləri təqdim edilir. Bu gün Ulucay Akifin şeirləri ilə tanış olacaqsınız.
Məmmədov Ulucay Akif oğlu (Ulucay Akif) 14 may 1995-ci ildə Bakı şəhərində anadan olub. 2013-2019-cu illərdə Bakı Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsində (bakalavr və magistratura) təhsil alıb. “Günəşə atılan mərmilər”, “Gizlənpaç”, “Adını unutduğum qadınlar” və “Bayılda axşamçağı” kitablarının müəllifidir. “Günəşə atılan mərmilər” kitabı Təbrizdə də çap olunub. Şeirləri və hekayələri bir sıra xarici dillərə tərcümə olunub və o ölkələrin mətbu orqanlarında dərc edilib.
2024-cü ildə Prezidentin Sərəncamı ilə gənc yazıçı kimi Gənclər Mükafatına layiq görülüb. 2021-ci ildən Kulis.az ədəbiyyat və mədəniyyət portalının Baş redaktorudur.
BAYILDA AXŞAMÇAĞI
Adın dodağımda çiçəkləyər hər axşamçağı,
hər axşamçağı sən yadıma düşərsən,
günəş qürub edəndə dağların arxasında…
hər axşamçağı sən yadıma düşərsən –
dəniz qoxusu neft qoxusuna qarışanda.
Hər axşamçağı
adamlar ötüb keçəndə yanımdan,
ağaclar ötüb keçəndə yanımdan,
dəniz ötüb keçəndə yanımdan,
sən yadıma düşərsən.
Bibiheybət məscidindən azan səsi
yayılar dağlara,
dalğalara,
yayılar ağaclara,
dənizə,
üzümü tutaram göylərə:
"Ya Rəbb, mən də Sizin bəndənizəm".
Adın dodağımda çiçəkləyər hər axşamçağı,
hər axşamçağı sən yadıma düşərsən.
Salam verərəm tanımadığım balıqçılara,
onlar da alar salamını tanımadıqları bu adamın.
Hər axşamçağı
xəbərsiz gələn bir kədər
çökər şəhərin üstünə,
çökər adamların, dağların,
dənizlərin üstünə.
Və hər axşamçağı
adın çiçəkləyər dodağımda,
hardan gəldiyini bilmədiyim
bir ümid cücərər içimdə.
Ya Rəbb, nə yaxşı ki,
bu şəhərin, ağacların,
bu dənizin, dalğaların,
bu balıqçıların, balıqların
ümidi kədərindən az deyil.
ÖMRÜN XIRMANI
Şərtini şumda kəsmədiyimiz ömrün xırmanındayıq...
Bundan sonra günəş çıxmasa da, olar,
yağış yağsa da, olar...
İndi ömrümün iyirmi yeddi rəfində hamı yerbəyerdi,
bundan sonra dost itirməsəm də, olar,
düşmən qazansam da, olar...
Küləklər sığal çəkər şəhərin səssizliyinə,
daha gündüzlər uzanmasa da, olar,
gecələr qısalsa da, olar...
Mən elə bilirdim,
hamının Allahı var bu Yer üzündə,
daha Allah heç kimin olmasa da, olar,
hamının olsa da, olar...
KÖLGƏ
bu qədər savaş və qanın
ölümlər və yalanın içində
əlimin tərsiylə itələyib bu yumru dünyanı
masamın üstündən
şeir yazmaq istəyirəm sənə,
şeir yazmaq – bacardığım ən gözəl biçimdə...
şeir yazmaq istəyirəm sənə –
üçüncü minilliyin iyirminci ilində
şeir yazmaq –
Adəmin Həvva ilə danışması kimi –
insanoğlunun birinci dilində...
ey sən,
bütün uzaqları özünə məskən bilən!
hansı şəhərin yollarını xoşbəxt edir indi ayaq izlərin?
gündüzlər hansı küçələrdə rəqs edir kölgən,
gecələr hansı otaqlarda gizlənir?
ey sən,
bütün uzaqları özünə məskən bilən!
mən tanıyıram sən yaşayan küçəni də,
şəhəri də, ölkəni də,
tanıyıram səni isidən günəşi də,
səni üşüdən küləyi də,
tanıyıram səmanda uçan quşları,
tanıyıram bütün səndə unudulmuşları...
demirəm ki, o günəşi, quşları,
o küləyi, o küçəni, şəhəri,
demirəm ki, mənə ölkəni göndər...
heç olmasa, heç olmasa hərdənbir,
heç olmasa, heç olmasa gecələr,
heç olmasa mənə kölgəni göndər.
ADINI BİLMƏDİYİM ŞEİR
mən müharibə görməmişəm,
vuruşmamışam Stalinqrad uğrunda,
Berlin divarının qarşısında
qurban getməmişəm bir mərmiyə,
ya da bir at belində,
qılınc-qalxanım əlimdə
atılmamışam döyüş meydanına,
amma bilirəm –
barmaqlar həmişə düşmən olub çəkilən tətiyə...
boğuşmamışam aslanlarla Afrika çöllərində,
hücum etməyib mənə yekədişli bir timsah
Nil çayının sahilində,
heç köpək balığı da görməmişəm,
amma üzmüşəm onlarla bir sularda –
Ağ dənizdə, Qara dənizdə,
qərar verə bilməmişəm heç vaxt,
əsmərlər daha gözəldi, sarışınlar, ya kürənlər?..
çox axtarmışam sevgini ağ bənizdə, qara bənizdə,
güllərin adlarını da bilməmişəm,
amma çox sevmişəm qoxularını,
fərqi nə – adı Bənövşədi, Nərgiz, ya Lalə?
sərxoş olub ayaqyalın gəzmişəm dəniz sahilində,
çox içmişəm eşq şərabından
gecələr dolub, boşalıb piyaləm –
heç küləkləri də tanımamışam,
bilməmişəm adlarını,
hansı xəzridi, hansı gilavar?
amma sevmişəm onları da,
ona görə
pis günlərə yox,
gözəl günlərə “bir külək idi, əsib keçdi” demişəm.
bir külək kimi əsib keçib
adını unutduğum
qadınlar ömrümdən.
heç vaxt görməmişəm,
eşitməmişəm Allahı,
amma həmişə sevmişəm,
ümidlə gözləmişəm O gələcək sabahı...
dua etmişəm İstanbulda məsciddə
Tiflisdə bir kilsədə,
Piterdə sinaqoqda,
həəə, indi yadıma düşdü,
mən eşitmişəm
mən görmüşəm Allahı!
GİZLƏNPAÇ
ucuz ətin şorbası ilə bayram keçirən ailələr
şükür etməyi öyrətdi uşaqlara
bizim balaca məhəllənin
kiçik evlərində...
o uşaqları
nə atalar sözləri aldada bildi,
nə də qorxuda bildi kapitalizmin qəddar marşları...
və beləcə,
kasıb ailələrin uşaqları da
yavaş-yavaş böyüməyə başladı...
O uşaqlar ki,
küçə davalarında
nə döyülənə lağ etdi,
nə döyəni alqışladı,
kin saxlamadı ürəyində.
O uşaqlar ki,
düzəltdiyi ilk oyuncaq
taxtadan silahlar oldu,
müharibənin nəfəsini
hiss etdi kürəyində.
O uşaqlar ki,
bacı, qardaş sözlərinin
qan bağı ilə yaranmadığını bildi;
dost dediklərimiz də
ailəmiz qədər bizdəndi.
Və biz
gizlənpaç oynayanda da
dostlarımızın tapa biləcəyi yerdə gizləndik.
NƏ YAXŞI Kİ...
Nə yaxşı ki, tez gəldin,
iyirmi yaş əladı.
gecikə də bilərdin,
gəlməyə də bilərdin.
bir az da geciksəydin,
yəqin, nişan pozardım.
Otuzumda, bəlkə də,
bezərdim, boşanardım.
qırxda gəlsən, qızımdan
üzr də istəyərdim.
həyat yoldaşıma da
özümü pisləyərdim.
əllidə gəlsən, yəqin,
məşuqluq eyləyərdik,
altmışımda gəlsəydin,
bilmirəm, neyləyərdik?
nə yaxşı ki, tez gəldin,
iyirmi yaş əladı.
gecikə də bilərdin,
gəlməyə də bilərdin.
***
Mərmər döşəməli zallarda
yüksək səslə,
ya da
yaşıl çəmənliklərdə astaca
özündən danışırmış kimi şeir demək
alqış sədaları altında.
Soyuq əlli, isti ürəkli
qadınlara şeir yazmaq
təsəlli taparcasına,
ya da
sevdiyin mahnını
zümzümə etmək
yoluna çıxan hər daş parçasına.
KÜÇƏ LAMPALARI
Küçə lampaları kimi söndü gülüşün
bir-bir, asta-asta, həm də
səhərə yaxın...
İndi sən də
günəşi, sadəcə, görürsən,
istisini hiss etmirsən...
Bilirəm, bilirsən...
indi sən
yazdığım ən gözəl,
yaşadığım ən sevdalı şeir kimisən,
gülüşünü itirmisən...
Yəni
səni tərk edəndən gedə bilmirsənsə,
deməli, ayaqlarının
istifadə müddətini bitirmisən...
çağırıram, gəlmirsən...
Və bir gün
bədənindəki bütün ağrılar xatirəyə,
qəlbindəki ağrılar isə xəritəyə çevrilir...
Sənə heç nə demirəm, eşidirsən?
TARİX KİTABI
Bir tarix kitabı səhifələdim –
üç min il yol getdim bir anda...
Milyonlarla əsgər öldü –
qılınc yarasından, ox yarasından.
Milyonlarla əsgər öldü
adını bilmədiyim,
yaşını bilmədiyim...
Üç min il yol getdim bir anda,
türklər Konstantinopolu fəth etdilər,
adını İstanbul qoydular.
Milyonlarla adam öldü
qalanın o yanında, bu yanında –
adını bilmədiyim,
yaşını bilmədiyim.
Üç min il yol getdim bir anda
İskəndər Hindistana,
Teymurləng Qafqaza,
Napoleon Rusiyaya hücum elədi.
Milyonlarla adam öldü
at belində, fil üstündə –
adını bilmədiyim,
yaşını bilmədiyim.
Bir tarix kitabı səhifələdim,
üç min il yol getdim bir anda
beş-on ad qaldı yadımda –
hamısı hökmdar, sərkərdə və sultan.
Amma milyonlarla adam öldü kitabda –
adını bilmədiyim,
yaşını bilmədiyim.
DARIXMAQ ADLI DİKTATOR
Əllərim yarsa bu gecəni,
yarsa bu dənizləri – Musanın əsasıdır,
bu gecənin ortasında
səni düşünmək – sevginin əsasıdır.
Bu gecənin ortasında
sənə yazmaq –
səhralara düşmüş Məcnuna
bir qurtum sudur.
Bu gecənin ortasında
yazdığım hər söz, hər hərf
darıxmaq adlı diktatorun ordusudur.
Bu gecənin ortasında
əllərim havada
təslim oluram "eşq" adlı quldura,
elə bilmə ki, bu, ölüm qorxusudur...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(23.07.2025)
