“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının “Ulduz” jurnalı ilə birgə BİRİ İKİSİNDƏ layihəsində sizlər əardıcıl gənc şairlərin şeirləri təqdim edilir. Bu gün Nadir Yalçının şeirləri ilə tanış olacaqsınız.
Nadir Yalçın Bakıda anadan olub. 2018–2022-ci illərdə Bakı Dövlət Universitetində filologiya (Azərbaycan dili və ədəbiyyatı) ixtisası üzrə təhsil alıb. Universitet illərindən “525-ci qəzet”, “Ulduz” jurnalı, “Azərbaycan” jurnalı, “Ədəbiyyat qəzeti”ndə, o cümlədən “Kulis” və digər internet portallarında dərc olunub. “525-ci qəzet”in müxbiri, mədəniyyət şöbəsinin müdiri vəzifələrində çalışıb. Hazırda APA İnformasiya Agentliyində redaktordur.
LEYSANDA
Şəhər yatıb, gecə oyaq, navalçalar sayıqdı,
bu gecənin sözü yaş-yaş yazılır çökəkliyə.
Alınmayan misralarım gölməçədə qayıqdı,
şam ağacı necə məğrur! Hey boylanır səkiyə...
Səkilərin sakinləri mürgü döyür hardasa,
qaldırımlar təlatümlə hey boylanır – boğulur.
Küçə boyu işıq saçır etibarlı dirəklər –
müştərisi ərşə çıxan baqqalları yoluxur.
Təkəmseyrək gözün yumur hənirli pəncərələr,
pərdələrin meh arzusu… çaydanların buxarı…
Gözlərini yumub daha rəngli avtomobillər,
yağmurlar da geri dönür, Allahacan – yuxarı.
Gözləyəcək bu sabahı şam ağacı, dirəklər,
bir də kağız qayıqlar, pərdələr, pəncərələr.
Baqqallar gözləyəcək müştərisin təlaşla,
bir işıq dirəkləri, bir də yamyaş pişiklər.
Gözətçi daxmasının işığı sönməyəcək,
bu gecə də, sabah da, ondan sonrakı gün də.
Yenə yağış yağacaq, yenə günəş doğacaq,
bu gecə də, sabah da, ondan sonrakı gün də.
***
Bu gün səni sevmək
Gözəldir dünən səni sevməkdən.
Sabah səni sevmək qədər
Heç nə gözəl ola bilməz.
Ola bilməz bu eşq
bir günah ola,
ya bir huş,
ya röya,
ya da ah ola,
bütün zülmət gecələrim
sənintək sabah ola,
sabah səni sevmək qədər
heç nə gözəl ola bilməz.
***
Ukraynada sökdülər Puşkinin heykəlini,
qoymadılar həmvətənlərinin mərmisindən,
bir rus zabitinin gülləsindən,
ağ, göy, qırmızı rəngə bürünmüş
tankın lüləsindən sökülsün.
Qoymadılar özünü güllələsin Puşkin,
özü özünə silah sıxsın.
Üzünə qan sıçramadan sökdülər
Puşkinin heykəlini Ukraynada.
Həyətində sərçələr cikkildəşən,
dəhlizlərində
dümağ xalatlı şəfqət bacıları dolaşan,
məşhur və mərhum akademikin adını daşıyan doğum evində
bomba partlayışında ölən körpələri seyr etməyi
rəva bilmədilər Puşkinə.
Özünü öldürməyi
rəva bilmədilər...
Bu dəfə müharibə Dantesdən də qəddar...
Sökdülər Ukraynada Puşkinin heykəlini.
Puşkinin heykəli söküləndə Ukraynada
günəş saçlı, mavi donlu,
bayraq kimi məğrur bir qız
sevindi mərmisiz, gülləsiz sökülən heykələ.
Mərmisiz, gülləsiz gözləyirdi sevgilisini də.
Dikəldib qamətini pıçıldadı səssizcə:
"Qafqaz altımdadır, ən müdhiş olan zirvədə mən,
tutmuşam tək uçurum qarlı dağ üstündə qərar".
***
Rauf Ra üçün ağı
“Gənc şair dəm qazından öldü”
Ekran ağı deyirdi,
ağı deyirdi külək –
boş qalmış quş yuvaları quş ağısı,
bahara tamarzı budaqlar qış ağısı,
Əhməd Cəmil küçəsinin aşağısı
ağı deyirdi.
Bir şair öldü;
qəfil,
birdən,
lapdan…
Obaşdan verilən azanın səsini eşitmədim,
dan yeri söküləndə uğultu gəlirdi pəncərədən,
Əlibala telefonda ağı deyirdi.
Şair beləcə xəbər oldu
bir gecənin içində,
düz Bakının ortasında
qərib payız dəmindən
qaz dəminə düşdü,
havası çatmadı
bu boyda Yer üzündə
hər şeydən çoxdu hava
bu boyda Yer üzündə,
bir şairə hava çatmadı…
Şəhər sakit-sakit ağı dedi:
“ölüm hava şəklində,
ölüm payız çağında…
Qayıt, bağa bir də gəl,
oynayım qabağında,
indi sənin yaz dəmin,
yaz arzun, avaz dəmin,
niyə nataraz dəmin
yatmısan qucağında?!
Birinci gördün kimi,
Zərdüşt, Mövlud, Məliki?
Qalmısan onlar kimi
kədərin ocağında”.
Xəzəli tapdalayıb şair xəbərinə tələsəndə,
sarı-sarı yarpaqlar əsəndə
Qubanın sarı dərdi
Ra dərdi, günəş dərdi dilə gələndə
Yandakı maşının maqnitofonu ağı deyirdi:
“Sən belə deyildin əzəl, ay Quba…”
***
Bəzən bir mesajın
ya da gülüşün,
ya bir xoş baxışın,
ya nəvazişin,
bilmirəm, eləcə özünə möhtac,
eləcə “sevirəm” sözünə möhtac
yaşaya bilərəm lap sona kimi.
Yaşamaq mümkündü təkcə səninlə,
ya Yer kürəsi oldu, olmadı,
Asiyada Everest oldu, olmadı,
adamlar, maşınlar, ağaclar, quşlar –
fərqi yox, mənimçün, nə də olmasa,
təkcə məhlənizlə, pəncərənizlə –
yaşamaq mümkündü təkcə səninlə.
Bu xəzəl ömrümün yaşıl yarpağı
gizlənib hardasa sənin simanda,
sənin hənirində yaz havası var,
sənin ləpirində bahar gizlənib.
Üryan budaqların,
boş yuvaların,
tənha sərçələrin,
boz obaların
gümanı bahara, yaya, günəşə –
mənim bahar arzum sənsən həmişə.
***
Məmməd İsmayıla…
Bir adam yol gedir bizdən qabaqda,
bir adam qarşıda çıraq yandırıb.
Kimsə səfərindən, səfindən azıb
kimsə yazdığını tərsinə yazıb.
Kimsə qorxusundan məzarın qazıb...
Bu adam yolların özünü yorub –
bir adam yol gedir bizdən qabaqda.
Kərəm kərəmliyin itirə bilməz,
Fərhad qaya əzmin itirə bilməz,
daha bu yollar da, bu yolçular da
min daşa-kəsəyə, zavala gəlməz –
bir adam yol gedir bizdən qabaqda.
Ay adam,
ay bulud,
ay məhək daşı,
milyon addım gəzsən Yer kürəsini,
nə vaxtsa izini ot basa bilməz.
Qəddi qələm olan söz sarvanının
qırx quldur yığışsa, yolun kəsəmməz.
Yaz sənin üzünün nuruna gəlir,
yazın müjdəçisi sənin yolundur,
kədərin yoludur, qəmin yoludur.
Bahar arzularım çiçək açırsa,
sevginin yoludur bu getdiyin yol.
Baxım addımına gərək doyunca,
cığırın boyunca bahar axtarım.
Ay məndən qarşıda gedən ipək yol,
danış, hər kəlməndə nübar axtarım.
Qapını döyməyə gələn sözdü, söz,
bu ərk qapısını hər dəm özün aç.
Onəlli döyürəm qapını bu gün,
yüzəlli yapışan söz yaxasından,
minəlli yapışan köz yaxasından
şairin qapısın döyürəm bu gün,
biryolluq gələn var qapına hər gün.
Qarşıda yol gedən kimdi, görəsən?
Qarşıda yol gedən, ay torpaq adam,
ay dastan, ay qopuz, ay çıraq adam,
nə qədər bu yol var, qalacaq adam –
bir adam yol gedir bizdən qabaqda.
BİR BÜRKÜLÜ İYUL AXŞAMI
Qonşumuz Əhməd atası ölən gün
qızdırmadan yananda,
başının üstündə
nənəsi ağlayanda,
qonşumuz Əhməd yerindən dikəlib
məzlum-məzlum baxanda,
baxıb-baxıb
qara yaylıqlara axıb-axıb:
“Məktəbə gedəndə,
uşaqlar atamı soruşanda,
xar tut dəyəndə,
köynəyim bulaşanda,
Alagöz itəndə,
yonca bitəndə
bu qədər camaata nə deyəcəm?”
– Qonşumuz Əhməd hönkürəndə,
bayatıların səsi batanda
bir bürkülü iyul axşamıydı.
Bir bürkülü iyul axşamıydı,
iyul axşamıydı lap bürkülü.
Qonşumuz Əhmədin istidən öldüyü,
atasının eləcə öldüyü iyul axşamıydı.
Elə axşamıydı, elə…
Bağda meyvənin yaxşı vaxtı,
ən yaxşı vaxtı,
lap yaxşı vaxtı öldü qonşumuz Əhmədin atası.
Qonşumuz Əhməd sübh çağı –
atasının vida vaxtı
bağa tərəf boylanıb:
“Meyvənin bu vaxtı adam da ölər?”
– dedi ağzında şirəni tamsınıb,
əriyi tamsınıb,
gilası tamsınıb,
ağzının dadının son axşamıydı.
Qonşumuz Əhməd qızdırmadan yananda,
əriyin yanağı qızaranda,
sübh çağı qara rəngdə açılanda
bir bürkülü iyul axşamıydı.
Küknar meşəsindən düşmüşdü axşam,
düşməmişdi,
hardansa gətirib salmışdılar
qonşumuz Əhmədin atası ölən axşamı.
Hava dayanmışdı,
su dayanmışdı,
Allah da dayanmışdı.
Ayaq saxlamışdı küçədən keçənlər.
əllərini əlinə vurub elə hey deyirdilər:
“Yazıq Əhməd, yazıq Əhməd…”
Yetim qaldı qonşumuz Əhməd
Bir bürkülü iyul axşamı.
SƏRÇƏLƏRİN İYUNU
Günəş pərdəni ram edib
şığıdı yazı masasına.
Hardasa bir qoca
baxarkən əsasına
hovuza tullanan uşaqlar
əl elədi səmaya.
Yuxarı mərtəbədəki qonşu
eyvana çıxıb palaz çırpanda
radiodakı nəğməyə səs verdi.
Gurultuyla gələn leysan
tez səngidi.
Kim isə çağırır kimsəni,
kim isə salam verir
əvvəlkindən daha tez.
İndi səhər tələsir,
yubanır gecə.
Xəzri əsir…
İyundu.
Qaldırımlar rəngini dəyişir,
Tut boyayır səkini.
Küçələr məst,
insanlar sərməst,
günlər, saatlar xoş.
Payıza qalmayan toyların səsi
təzə ayın bağrından qopur.
Açıq havadakı çayxanalar
söhbətgaha çevrilir.
Fatmayi bağlarında sayrışır meynələr.
Gözləyir qonağını dənizkənarı restoranın
gənc,
yaraşıqlı,
universitetin qiyabisində oxuyan ofisiantı.
Fəvvarələrin ecazkar fantanı
çiləyir damcılarını öz kölgəsinə.
İyundu.
Sərçələr tut ruzisini dadıb cikkildəşir,
boğazlarını qovuşdurur şirə.
Sərçələr gölməçələrdə çimişir,
elə yaraşırlar şəhərə…
Sərçələr yad ölkələrdən qayıdan quşları
doğma nəvazişlə qarşılayır,
daimi sakin kimi…
Bu tut ağacları Allahın sərçələrə ehsanıdı.
İyun sərçələrin iyunudu,
hər yer sərçələrin…
SALAM SARVANA MƏKTUB
Ey qoca şeirimizin salam-məleyk qapısı,
Nə oldu birdən-birə əcəl buludlarına?!
Yağış yağandan sonra ətri gələn torpağın
Hər qarışı səsləyər təbib nəvazişini
Çağırmaq istəyəndə ölülərin ruhunu,
Köməyə çata bilər Füzulinin nəfəsi?
Qapını örtənlərin yox idimi insafı?
Törəyə bilmədilər min budaq cücərdənlər,
Cücərtdilər baharın ilkin pöhrələrini
Xatırlamaq ağırdı… hökmü qəti zamanın,
Sərəncamı qurutmaz güllərin şirəsini.
Seyr elə, zülmə axan yaşların saflığını
İnci dənəsi kimi düzümmü çal zülfünə?
Ey nəzm mülkümüzün biyaban sərgərdanı,
Hanı yüyən yiyəsi, boz köhlənin cilovu?
Məhəbbət umanların ahı ərşə ucaldı,
Bu dünya vaxtla deyil, sözlə birgə qocaldı,
Bu vəfadan iraqlar hansımızdan öc aldı?
Belə olur, görəsən, yaşamağın hesabı?
Bəlkə, ümid saxlayaq durnalar qayıdana?
Ki, alnımız açılıb qələmin hökmü sarı,
Əzəl-əcəl oynunun kimdi astanasında?
Bəs soruşan olmadı könlümüzün fərəhin –
Uçdu qanadlarında kəmfürsət arzuların.
Vida saatımıza inansaydıq əzəldən,
Nə mənası olardı açılan sabahların?
Nə oldu ki, inandıq ölümün gəlməyinə?
O həmin nəfəs idi – həyatın kandarından
Bu qoca kainatı pıçıltısı bürüyən
O həmin qələm idi – öz sivri ucu ilə
Kədəri kölgəsində sonsuzluğa sürüyən.
Bir şairin ağrısız yoxmu yaşamaq haqqı?
ADAŞIM DAŞ
Təkcə adımı həkk etdiyim daş qalıb –
Qalib daş...
Rəngini, duruşunu dəyişməyən
Anam mənə süd verəndə necə var, elə,
Qoca nənəm can verəndə necə var, elə,
Atamız qışqıranda tək yerini dəyişməyən –
Qəlib daş... Dözümlü daş...
Gedib çıxanda məni salamladı
Məndən sadiq, məndən vəfalı daş.
Hanı biz evimizdən çıxanda
Göydən yerə yağan daş?
Hanı ölənlərim, olanlarım?
Elə bircə daş sağ qaldı?
Dərd daşım
Sirr daşım
Qardaşım daş, atam daş,
Məni sinəsində yaşadanım,
Adımı yadında saxlayan daş.
Gördüyüm ən qonaqpərvər,
Ən canıyanan, ən qoçaq.
Vətənə məndən yaxın,
Vətəni məndən çox sevən
Soy daşım,
Ad daşım
Məndən vəfalı adaşım.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(15.07.2025)
