Zahir Teymurov , “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün
Ölümdən düşünən savaş insanı bilir ki, bu dünyada artıq nə vaxtsa, haradasa bir, ya bir neçə dəfə ölüb.
Hərbi də, ölüm saçan qarşıdurma da, ölüm reallığı qaçılmazlığı ilə döyüşçünü özü ilə razılaşdırır. Peşəkar hərbçi hesablamalara söykənən instinkt və intuisiyası ilə ölümü real qəbul edir. Məsələn, savaş simalı dostum Azay Kərimovdan soruşsan ki, neçə dəfə ölmüsən, təəcüblənməz. Başlayar barmaqlarını qatlamağa.
Həyat insanın təbii mövcudluğudursa, ölüm onun ekstremal şəraitdən qaynaqlanan sonudur. Azay Kərimovun dediklərindən:
Mən müharibədə 2 dəfə tam sayıqlıqla sağ qalmaq etimalımı atmışam kənara.
1. 1993-ün martında Kasapetdə mövqedə olarkən, arxamdan və cinahlardan MN-nin hissələri və dəstək verəcək artilleriya mənə məlumat vermədən Aterkə çəkilmişdir. Erməni-rus qoşunları ilə üz-üzə qalmışdı yarımcan DQ briqadası. Məndən mənasız göstəriş gözləyən bölük komandirindən soruşdum:
- Natiq, bir cücə supu ilə aran nətərdi? Mən bir yekə qab basıb yeyərdim indi. Bu cəhənnəm əbədi deyil. Zampotıla demişəm, döyüşdən sonra bütün briqadaya çolpa supu. Yaxanı bağla, komandir.
2. Düşmənin çiynində Horadizə çatanda erməni-rus bütün vasitələrindən od yağdırırdı qoşunların üzərinə. Dayanıb müdafiə olunmaq, hücumu qatlamaq olardı. 30 kilometrə yaxın irəliləyən əsgər taqətdən düşmüşdü. Son ağıllı, qarşısıalınmaz dəlilik lazım idi. Bir neçə zabitlə əsgərin gözü qarşısında UAZla güllə-mərmi yağışını yararaq girdik Horadizə. Arxaya baxanda, ardımızca sıçrayan qoşun gördük. Döyüş səngidikdə UAZda olanlardan soruşdum: kim ölüb? Cavab versin.
Yaxınlaşan alayın gərərgah rəisi məruzə üçün yüyürdü yanıma.
- Bilirəm, - əlimi qoydum çiyninə, - Dünən Arazdan balıq tutmusan. Qızartdır, gəşəngcə yeyək.
O məni başa düşdü: sağ qalmışıq. Ətraf düşmən cəsədindən təpəciklər. Biz isə sağ.
Yemək instinki yalnız canlılarda olur. Biz isə sağ olmağımıza, sağ qalmağımıza əmin olmalıydıq...
Bu əhvalatların Ağdərə meşələrində yüzlərlə, Höradiz savaşında minlərlə döyüşçü şahidi var.
Səhra komandirlərinə ,,Səni güllələyərəm! Həbs edərəm!" bağıran ,,tolkaç" polkovnik, generallar bu savaşın qanlı anatomiyasından bixəbərdirlər...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(02.04.2025)
