Elman Eldaroğlu, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Ömrünün 89-cu ilində haqqa qovuşan Yardımlı ağsaqqalı Seyid Mir Dilavər ağanı Yardımlı rayon Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyinin direktoru Əli İsgəndərov belə xarakterizə edir. Yeri gəlmişkən, yazını təqdim etməmişdən öncə xatırlatmaq istəyirəm ki, Ağanın yeddi məclisi martın 9-u (İftar vaxtı) Heydər məscidində keçiriləcək.
Bilənlər yaxşı bilir ki, biz Yardımlı camaatı seyidlərimizə qarşı həmişə diqqətli olmuşuq. Çünki bu adamlara həzrəti Peyğəmbərimizin yadigarları kimi ehtiram göstərməyi özümüzdə bir vəfa borcu sanmışıq. Bu gün sizə Yardımlı qəsəbə camaatının tanınmış ruhanisi, ötən əsrin 60-cı illərindən 2000-ci ilin əvvəllərinə kimi ata-babamızın şəriətimizin buyurduğu kimi dəfn-kəfən edilməsində böyük əməyi olan Hacı Mir Dilavər ağa haqqında söhbət açmaq istəyirəm. Əlbəttə, hamı kimi mənim də qəlbimdə Mir Dilavər ağaya böyük sayğı və rəğbətim var, valideynlərim də bunu zaman-zaman biz övladlarına nəsihət ediblər, hətta onun cəddinə tapınıblar...
Seyidlər yurdu Perimbeldən olan Mir Dilavər ağanı ağlım kəsəndən Yardımlı qəsəbəsində görmüşəm. Xatirimdədir, o, keçən əsrin 60-cı illərindən Yardımlı qəsəbəsində mühasib kimi çalışdığından məcbur olub, doğma kəndindən rayon mərkəzinə köçmüşdü. Onlar ilk dəfə Yardımlı qəsəbəsində bizim qonşuluğumuzda kirayə qalırdılar, rəhmətlik Qulam Rufullayevin evində. Ona görə də uşaqları də bizim Yardımlı qəsəbə 2 saylı orta məktəbdə oxuyublar və oğlanları məktəb yoldaşlarımız olduğu kimi Mirəddin, Mirşahin bizim məhəllə dostlarımız idi. Elə o zamandan Mir Dilavər ağamızı Yardımlı qəsəbə camaatının ruhanilərindən biri kimi tanıyırdım. Məmur olsa da, onun kamil dini savadından, bizim şəri məclislərdə- Məhərrəmlik və ya Ramazanda xoş avazlı moizələrindən, risalə söhbətindən doymaq olmurdu. Daima bizim Yardımlı qəsəbə məclislərində onu görməyə alışmışdıq. Düzünü desəm, bizim babaların ona xüsusi bir rəğbəti var idi, həm cəddinə iman gətirib nəzir verər, rəhmətə gedənlər üçün Quran ayələrinin oxumasını xahiş edər, həm də xüsusi, əlamətdar gündə məscidimizdə məclisi idarə etməyi seyyid Mir Dilavər ağadan xahiş edərdilər. Camaatımızdan rəhmətə gedən olanda, Mir Dilavər ağa məmur kimi çalışdığı Kənd Təsərrüfatı və ya Aqrara-Sənaye idarəsində mühasib olduğu üçün aşıb-daşan işini buraxıb, Yardımlı qəsəbəsindəki üzr yerinə tələsərdi. Mürdəşirxanada və ya məzarlıqda dəfn-kəfən edilən zaman onun həzin, bir az kədərli şəkildə vəfat edən adamın ruhuna ucadan oxuduğu duaların səsi indi də qulaqlarımdadır. Bütün xeyir-şərimizdə yaxından iştirak edərdi. Yardımlı qəsəbə camaatı da seyidimizin bu iltifatına görə, ona böyük ehtiram göstərər, hər bir məclisdə başda oturmağa dəvət edirdilər. Ağamızın bu fəaliyyəti Yardımlı camaatı üçün 40 ilə yaxın davam edib. Sonradan əslən Osnağaran kəndindən olan seyid Mir Əzəddin ağanın şəri məclislərimizdə bir ruhani kimi tanınması ilə Mir Dilavər ağa öz nəcib missiyasını ona əmanət etdi və məclislərdə seyrək olaraq iştirak etməyə başladı. Bunun digər səbəbi də səhhətində yaranan nasazlıq idi. Gənc yaşında qəfildən bir neçə övladını itirməsi isə Mir Dilavər ağaya həqiqətən böyük zərbə oldu...
Bildirim ki, seyidimiz Mir Dilavər ağanın atası rəhmətlik Mir Təyyar ağanın da mükəmməl dini savadı olub və bu savadı öz oğlanlarına da öyrətməyi bacarıb. 1921-ci ildən 1934-cü ilə kimi Sovet dövlətinə tabe olmaq istəməyən azadlıqsevər Perimbel camaatı Sovetlərin çox zülmünə tuş gəlib. 1953-cü ildə isə Perimbel kəndi depotasiya edilən kəndlərimizin önündə olub. Kənd camaatı zorla Salyan və digər rayonlara köçürülüb. Bax, o zaman Mir Dilavər ağanın atası Mir Təyyar ağa da Salyan rayonuna köçübdür. Köçkünlərə mehribancasına qucaq açan bu diyar Perimbel camaatına çox kömək olublar. Mir Təyyar ağa da Salyan camaatı içərisində böyük ehtiram və rəğbətə sahib olub...
Bəli, Mir Dilavər ağa və qardaşları mükəmməl dini savada malik olublar. Uzun illər Bakı Dövlət Universitetidə çalışmış, professor, rəhmətlik Mir Əcəm ağa da, Yardımlıda xeyir-şərimizin yaraşıığı Mir Əkrəm ağa da Quran ayələrini əzbərdən bilən və yeri gələndə çox gözəl təfsir edənlər olublar. Məlum pandemiyaya qədər bu yaşında Mir Dilavər ağanın ömür-gün yoldaşı Hacı Leyla xanım bütün xeyir-şərimizdə yaxından iştirak edib, bəzən, hörmət əlaməti olaraq üzr yerində qadın məclislərimizi də idarə edib. Camaatımızın böyük hörmətini qazanıb...
Bəli, valideynlərimiz dönə-dönə Mir Dilavər ağaya ehtiramı bizə vəsiyyət-nəsihət ediblər. Heyf, çox heyf ki, Mir Dilavər ağa bu gün aramızda yoxdur. Ona Allahdan rəhmət diləyirik...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(07.03.2025)
