Şərəf Cəlilli, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün
“Böyük ağac yıxılanda yer titrəməyə məcburdur…".
Bütün varlığı, ruhu, duyğuları, soyu, soy kökü, şəcərə dəftəri ilə hind xalqının, Hindistan Dövlətinin inkişafına, dircəlişinə bağlı olan, demokratik dəyərlərinin, humanist prinsplərinin formalaşmasına və tərəqqisin bağlı olan İndira Qandi Mahat Maqandi Cəvahirləl Nehru kimi qüdrətli simaların dövlət idarəcilik məktəbində yetişmişdi. Vətənə sevgi, xalqa məhəbbət dərsini də onlardan almışdı.
Hindistanın ilk baş naziri kimi tarixdə qalan İndira Qandi dünyada ikinci xanım baş nazirdir. Pakistanın baş naziri Bənazir Buhutto kimi o, da bütün həyatını mənsub olduğu xalqın əmin-amanlıq şəraitində yaşamasına, ölkəsinin tərəqqisinə, demokratik dəyərlərin bərqərar olunmasına, Hindistanla Pakistanın dinc qonşuluq şəraitində yaşamasına, Kəşmir problemini sülh yolu ilə həlli məsələsinə həsr etsə də, bu düşüncəsinin qurbanına cevrildi. Hər iki qüdrətli dövlət xadimi mənsub olduqları qövmün nadanlarının gülləsinə tuş gələrək dünyaya vida nəgməsi oxudular.
İndira Qandi Hindistanın azadlıq mücahidi, müstəqillik yolunda mübarizə aparan Cəvahirləl Nehrunun ailəsində anadan olmuşdu.
Siyasi aləmin içində böyüdüyü üçün gənc yaşlarında təcrübəli siyasətçi kimi formalaşmışdı. Bu da Hindistanın müstəqilliyi tarixində ona dördüncü baş nazir olmaq imkanı vermişdi. Hindistanın Pakistanla münasibətlərinin normallaşdırılmasında önəmli rol oynamaqla yanaşı, qarşıdurmanın bölgə xalqlarına xeyir gətirmədiyini sübut etmişdi. Bir neçə dəfə siyasətdən uzaqlaşdırılsa da, o, siyasi aləmə öz möhürünü vurmuşdu. Bu yolda massagetlərin hökmdarı Tomris kimi oğlunu qurban versə də, mübarizədən çəkinməmişdi.
Hindistanın əfsanəvi qəhrəmanı, hind xalqının azadlığı yolunda ölüm aclığı keçirən Mahatma Qandinin yatağının başında oturaraq, onun üçün həyəcan keçirən İndira Qandi hələ gəncliyindən dünyanın diqqətini üzərinə cəkərək özü də bir qəhrəmana cevrilmişdi.
Bir mücahid ömrü sürərək ölkəsinin ilk qadın baş naziri olan İndira Qandi
həyata keçirdiyi islahatlarla Hindistanın inkişafına nail olaraq ölkəni aclıq və yoxsulluqdan qurtardı. Hindistanın üstünə yeriyən qüdrətli dövlətlərlə yürütdüyü balanslaşdırılmış çevik siyasətlə ölkəsini təhlükələrdən xilas etdi. Ölkənin təhlükəsizliyini qoruyub saxlamaq ücün Hindistanı nüvə silahı olan ölkəyə çevirdi.
Sui-qəsdin qurbanı kimi mənsub olduğu xalqın yolunda şəhidliyə qovuşanadək mücadilə edən İndira Qandi haqqında dünya liderləri tərəfindən bu fikir səsləndi: “Hindistan siyasəti onunla nəfəs aldı!” O, həqiqətən də, Janna Dark kimi azadlıq mücahidi və siyasət cəngavəri idi.
Müthiş ölümü- qətli ilə belə, məhəbbətin nifrət ,işığın qaranlıq üzərində təntənəsinə cevrilən Hindistanın lideri 1984-cü ilin dünənki tarixində - oktyabrın 31-də bəşər tarixində yeni bir kədər səhfəsini yazdı.” İndira Dehlidəki Safdarjunq küçəsindəki baş nazirliyin binasında İngiltərədən onunla müsahibə götürməyə gələn dramaturq, aktyor və telejurnalist Peter Ustinovu qarşılamağa hazırlaşırdı. Ustinov Satvant və Beant Sinqhlər tərəfindən mühafizə edilən qapıdan keçərək içəri daxil oldu. Qandi qonağı qarşılamaq üçün ayağa qalxdı. Bu zaman hər iki mühafizəçi silahlarını Qandiyə çevirərək ona atəş açdılar. Nəticədə, Qandi 33 güllə yarası alaraq yerindəcə can verdi. Qandinin cənazəsi noyabrın 3-də Mahatma Qandinin xatirəsinə ucaldılan Raj Qal abidəsi önündə yandırıldı. Bunun ardınca Pəncab əyalətinə hücum edən hindlilər 20 mindən artıq yerli sakini qətlə yetirdilər, onların məbədlərini isə yandırdılar. Baş verən hadisələrlə əlaqədar hökumətin hər hansı bir iş görməməsi ilə bağlı suala cavabında Qandinin oğlu belə cavab vermişdi: "Böyük ağac yıxılanda yer titrəməyə məcburdur…".
Babur şah Baburlar İmperiyasını bir türk, müsəlman olaraq Hindistanda qurmuşdu. Bu gün dünyanın heyranlıqla seyr edib ziyarətində bulumağa cəht etdiyi Tac-Mahal Kompleksini sevgili xatunu Mumtaz Mahalın şərəfinə yapdı. Hindistanın ədalətdən uzaq insanları, daha doörusu, qatilləri Hindistanı qüdrətli dövlətə cevirən Liderinə silah cəkdi. Üstündən 40 il ötməsinə baxmayaraq ümümbəşəri prinsiplərlə nəfəs alan hər kəs Mahatma Qandinin, Cəvahirləl Nehrunun mənəvi və siyasi varisini- İndira Qandini sonsuz ehtiram hissi ilə xatırlayır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(01.11.2024)
