Abdulla Atakişiyev, Dəniz Nəqliyyat Donanması Həmkarlar İttifaqı Komitəsi sədrinin müavini, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü - “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı üçün

Hazırda bütün diqqətlər Parisə - növbəti Yay Olimpiya Oyunlarına yönəldilib. Amma idman yalnız stadionlarda, zallarda, hovuzlarda düzənlənən mübarizələrdirmi? Xeyir! 

Bütün  tarixi  dövrlərdə  xalqını,  vətənini  sevən  hər  bir  kəs  sağlam  nəsil  formalaşdırmaq  haqda  fikirləşib. Vətən  torpağında  işləyib,  onu  inkişaf  etdirmək  üçün,  Vətən  sərhədlərini  yağı  düşməndən  qorumaq  üçün  fiziki  və  əqli  cəhətdən  sağlam  nəsil  yetişməlidir. Danılmaz  faktdır  ki,  sağlam  bədəndə  sağlam  ruh  olar.                                            Sağlamlığın  əsas  faktorlarından  biri,  bəlkə  də  birincisi  hərəkətdir,  fiziki  tərbiyə  və  idmandır. Fiziki  tərbiyə  nəinki  insan  bədənini  inkişaf  etdirir,  möhkəmlədir,  eyni  zamanda  onun  ruhunu  cilalayır,  daha  insani  hisslər  aşılayır. Maraqlı  haldır  ki, Şərq  idman  məktəblərində  idman  idmançını  həm  fiziki,  həm  də  ruhi  cəhətdən  inkişaf  etdirib  möhkəmlədir. Bu  iki  faktoru  bir-birindən  ayrı  təsəvvür  etmək  mümkün  deyil.

Fiziki  tərbiyə  və  idman  çox  ağır  zəhmət,  iradə  və  dözüm  tələb  edir. İnsanda  güclü  xarakter  formalaşmasına  kömək  edir. İlk  qələbə  əzmi  yaranır,  ilk  qələbə  sevinci  duyulur. Qalib  gəlmək  məktəbi məhz  burada,  bu  yolda  yaranır. İnsanda  öz  gücünə,  iradəsinə  inam  meydana  gəlir. İnsan  özünü  ilk  dəfə  qalib  rolunda  görür.İlk  baxışdan  asan  və  cəlbedici  görünən  bu  yol  çox  çətin,  ağır  zəhmət,  iradə  və  dözüm  tələb  edən  bir  yoldur. Bu  yolda  hər  adam  tab  gətirə  bilmir. İdman  ancaq  cəsurları sevir,  qiymətləndirir  və  yüksəldir.Əlbəttə,  yüksək  nəticələr  qazanmaq  üçün  idmanın  hər  hansı  bir  növü  ilə  məşğul  olmaq,  idman  zallarında  gərgin  və  müntəzəm  məçqlər  aparmaq,  qələbə  ruhu  ilə  yaşamaq  lazımdır.

Ancaq  bu  yolun  kütləvi  surətdə  hamı  tərəfindən  keçilməsi  mümkün  olmayan  bir  işdir.  Bununla  belə,  gündəlik ruh  yüksəkliyi  qazanmaq,  sağlam  hıyat  tərzi  keçirmək  üçün  fiziki tərbiyə  və  hazırlıq  işi  ilə  məşğul  olmaq  mümkündür. Bunun  üçün  ancaq  olan  boş  vaxtdan  səmərəli  istifadə  edib,  fiziki  tərbiyə,  hazırlıq  işi  ilə  məçğul  olmaq lazımdır.  

Budur,  səhər  saat  altını  vurur. Böyük  ruh  yüksəkliyi  ilə  yorğanı  üstündən  atıb  ayağa  qalxırsan. Bu  hərəkəti  etmək  üçün  çox  fikirləşib,  götür-qoy  etmisən,  ancaq  hər  səhər  tezdən  durmaq  lazım  gəldikdə  isə,  bu  işi  sabaha  qədər  təxirə  salmısan.  Beləcə  günlər  ötmüş,  aylar  keçmişdir. İndi  isə  ən  böyük  qələbə  -  səhərin  şirin  yuxusuna  qələbə  çalınmışdır. Artıq  sən  həyətdəsən. Xırda  addımlarla  üzü  küləyə  doğru  qaçırsan. Budur  sağlam  həyat  tərzinin  başlanğıcı. İlk  addım  atıldı. Gündəlik  fiziki  tərbiyə  və  idmanı  həyatımızın  amalına, məqsədinə  çevirməliyik. Bu  işi  o  dərəcədə  inkişaf  etdirməliyik  ki,  gündəlik  vərdişə,  hətta  adətə  çevrilsin. Həyatımızı  idmansız  təsəvvür  etməyək. İdman  yaxşı  şeydir,  o,  insanı  möhkəmlədir. Ancaq  idman  köməkçidir.  İnsan  hər tərəfli  inkişaf  etməlidir.  Belə  ki,  o,  yaxşı  qaçmağı,  üzməyi,  sürətlə  və  gözəl  yeriməyi  bacarmalıdır.  Bir  sözlə,  insanın  hər  bir  orqanı  saz,  özü  isə  normal  və  sağlam   adam  olmalıdır.  Bunun  yeganə  yolu  isə  idman  və  fiziki  tərbiyədir. Bu  yolda  qazanılan  ən  boyük rekord  möhkəm  can  sağlığı  olacaqdır.Fiziki  tərbiyə  və  idmanla  yaxından  dostluq  insanı  səmərəli  çalışmağa,  şən  dincəlməyə,  həyatın  dolğunluğunu  gənclikdə  və  yetkin  yaşlarda  duymağa  kömək  edəcəkdir.İdmançını  ilk  baxışda  tanımaq  olur. O,  yığcam  və  təmkinlidir,  hərəkətləri  dəqiqdir. Əzələləri  qabarıq,  üzünün  rəngi  sağlamdır. Hətta  yaşı  çox  olsa  da,  öz  tay-tuşlarından  sağlam   və  fəal  olması  ilə  seçilir.İdmançı  içki  içmir  və  popiros   çəkmir. İdmançı  həddən  artıq  yemək  yemir.  İdmançı  təkcə  bədəncə  yox,  ruhən  də  möhkəm  adamdır.İdmançı  A.S.Avdulina  idmanı  və  fiziki  tərbiyəni  belə  qiymətləndirir:

“Cavanlığımda  onurğa  sümüyümdən  ağır  zədə  almışdım.  Mənə  elə  gəldi  ki,  bundan  sonra  idman  haqqında  düşünməyə  belə  dəyməz.  Amma  elə  idmanla,  fiziki  əməklə  məşğul  olmaq,  fəal  həyat  tərzi  məni  ömürlük  əlil  olmağa  qoymadı,  çalışmaq  imkanı  verdi.”

İdmanla,  fiziki  tərbiyə  ilə  məşğul  olmaq  heç  vaxt  gec  deyil. Əgər  sizin  yaşınız  qırxı,  hətta  altmışı  keçmişsə  fərqi  yoxdur,  idmançı  olmağa  səy  gəstərin.  İdman  salonu  qoy  sizin  eviniz,  stadion  isə  sizin  həyətiniz,  bağça  -  bağ,  park,  bulvar  olsun.            Təsadüfi  deyildir  ki,  görkəmli  loğman  İbn  Sina  yazırdı:             

“İdmanla  məşğul  olan  adamın  heç  bir  müalicəyə  ehtiyacı  yoxdur. Onun  müalicəsi  hərəkətdir. Həm  də  idman  hərəkətləri  ilə  məşğul  olduqda,  ona  qarşı  düşünülmüş  münasibət  əsas  yer  tutur. Adamın  yerinə  yetirdiyi  hər  bir  hərəkət  onun  beynində  həkk  olunur  və  bu  məşq  düşünülərək  edildikdə,  onun  təsiri  daha  dəyərli  olur.”

İnsanları  müxtəlif  və  çətin  problemlərlə  üzbəüz  qoymuş  müasir  dünyamızda  böyük  idmanla  məşğul  olmaq  bir  çoxları  üçün  əl çatmaz  olsa  da,  fiziki  hərəkətlərlə,  sağlamlıq  gimnastikası  ilə  demək  olar  ki,  yaşından  asılı  olmayaraq   hamı  məşğul  ola  bilər. Buna  isə,  sadəcə  həvəs  və  məhəbbət,  bir  balaca  da  özünü  müəyyən  müddət  ”məcbur”  etmək  üçün  iradə  lazımdır. Zəhmətə,  zəhmətkeşə  olan  məhəbbətim,  eyni  zamanda  məndə  idmana  böyük  həvəs  və  güclü  maraq  tərbiyə  etmişdir. Bütün  İdmana  olan  güclü  məhəbbətimə  baxmayaraq,  böyük  idmanla  məşğul  olmaq  imkanından  xaric  olmuşam.  Lakin  qarşıya  çıxan  çətinliklər  nə  qədər  maneələr  yaratsa  da,  idmana  həvəsimi  söndürə  bilməmişdir, əksinə  daha  da  alovlandırmışdır.  Əldə  olan  imkandan  və  şəraitdən  istifadə  edərək,  ancaq  özüm  üçün  bədən  tərbiyəsi  və  idmanla,  fiziki  hərəkətlərlə  məşğul  olmaqla,  fiziki  hazırlığımı  artırmağa  çalışmışam  və  eyni  zamanda  müəyyən  mənada    buna  nail  də  olmuşam.  Mən  ayrılıqda  götürükdükdə  nə  üzgüçülüyün,  nə  idman  yerişinin,  nə  qaçışın  əleyhinə  deyiləm.  Eyni   zamanda  konki  sürməyi  bacarmağın,  sərrast  güllə  atmağın,  ağırlıq  qaldırmağın,  turnikdə  mürəkkəb  hərəkətlər  etməyin,  hündürlüyə  tullanmağın  və  yaxşı  tennis  oynamağın  da,  bir  sözlə   insan  həyatı  üçün  vacib  fiziki  bacarıq  və  səriştənin  tərəfdarıyam.Məhz   bunların  vəhdəti  fiziki  kamilliyə  yol  açır,  insanı  uzun  ömürıü   edir.           Bu  dediklərimizə  canlı  sübut  olaraq  və  bir  az  da  təvəzökarlıqdan  kənar  olsa  da  qeyd  etmək  istəyirəm  ki,  mən  idman  qaçışını,  velosiped  sürməyi,  piyada  uzaq  və  enişli  -  yoxuşlu  yollarla  gəzməyi,  ağırlıq  daşları  qaldırmağı,  üzməyi,  turnikdə  ayrı-ayrı  normativ  hərəkətləri  etməyi,  şərq  döyüş  növlərindən  götürülmüş  müxtəlif  qaydaları  məşq  etməyi bacarır, bunlarla məşğul olur, hər  bir  fiziki  hərəkətdən zövq  alıram.  Bir  az  gurultulu  səslənsə  də  həyatımı  idmansız  təsəvvür  edə  bilmirəm.                                     Lap  gənclik  illərində  hərbi  xidmət  dövründə  iki  mindən  artıq  əsgər  və  zabitin  xidmət  etdiyi  hərbi  hissədə  keçirilən  turnik  hərəkətləri  üzrə  idman  yarışında  1976-cı  ildə  3-cü,  1977-ci  il  ilin  may  ayında  isə  1-ci  yerə  layiq  görülmüşəm.  Komandanlıq  tərəfindən  medal  və  tərifnamə  ilə  təltif  olunmuşam.  Bu  yarışlardan  başqa  heç  bir  idman  yarışında  iştirak  edə  bilməmişəm, qismət   olmayıb. Ancaq  çətinliklərə  baxmayaraq,  həmişə  öz  üzərimdə  işləyib bir  növ  öz  idman  formamı   saxlamağa  çalışmışam. Bundan  başqa,  müxtəlif  vaxtlarda  və  müxtəlif  idman  növləri  üzrə  ”çempionatlar”ımı   keçirmişəm. Bir  az  qeyri-adi  səslənsə  də,  bu   ”çempionatlar”ın  qalibi  olaraq  “Çempion”  adına  layiq  görülmüşəm.

Hələ  Gəmiçiliyin  birləşmiş  yataqxanasında  yaşayan  vaxt  səhərlər  Akademiya    bağında  qaçar,  müxtəlif  idman  hərəkətlərini  yerinə  yetirərdim.  Bir  saat  davam  edən  ilk  uzaq  məsafəli  qaçış  “Yarış”ının  marşrutu  yataqxanadan  başlayır,  Olmip  mağazasının  qabağından  keçərək,  S.Vurğun  küçəsindən  keçərək,  Neftçilər  prospekti,  Bakı  soveti  metro  stansiyası,  Şəhidlər  Xiyabanı,  H.Cavid  prospekti  ilə  keçib  yenə  yataqxananın  qabağında  başa  çatırdı.Sonralar  isə  bu  qaçışın  vaxtı  və  məsafəsi  tədricən  artırılırdı. 2  saat  30  dəqiqəlik  qaçışın  məsafəsi  isə  Yeni  Günəşli  qəsəbəsində  poçt  binasının  qabağından  başlayaraq,  Hövsan  qəsəbəsinə  və  geriyə  davam  etdi.

Velosiped  idmanı  da  ən  çox  marağıma  səbəb  olan  idman  növüdür.  Müntəzəm  olaraq  bü  idman  növü  ilə  məşğul  olur,  uzaq  məsafələr  qət  etməyə  cəhd  göstərirəm.  Ən  böyük  arzularımdan  biri  tezliklə  azad  edəcəyimiz  Qarabağ torpaqları  da  daxil  olmaqla  bütün  Azərbaycanı   qarış-qarış  gəzməkdən  ibarətdir.

Ağır  çəkili  daşları  çox  asanlıqla  oynadan  daş  pəhləvanlarına  həmişə  qibtə  hissləri  ilə  baxmışam.  Ona  görə  də  gənc  yaşlarımdan  24,  32kq.-lıq  ağırlıq  daşları  ilə  də  müntəzəm  məşqlər  edərdim, bu  daşlar  məni  təmin  etmədiyindən  sonradan qeyri-standart,  çəkisi  57kq.  olan  bir  ağırlıq  daşı  düzəltmişdim.  Tək  əlimlə  həmin  daşı  10  dəfələrlə  qaldırardım.  Güc  təcəssümü  olan  həmın  daşı  gəncliyin  yadigarı  kimi  bu  gün  də  saxlayıram. Əllərimdəki  qabarların  bir  çoxu  məhz  bu  ağırlıq  daşlarından  qalmadır.

Piyada  gəzmək  insan  orqanizmi  üçün  həddən  artıq  xeyirdir.  Özü  də  bunun  üçün  heç  bir  idman  zalı,  idman  aləti  lazım  deyildir,  ancaq  həvəs  və  səbr.  Mən  piyada  gəzməyə  də  çox  üstünlük  verirəm.  Saatlarla  piyada  gəzməkdən  zövq  alıram. Yayda  çox  vaxt  Zığ  qəsəbəsi  yaxınlığında  dərə-təpəli  torpaq  yollarda  tər  tökərək  gəzmək  mənim  adi  işimdir.

Üzmək,  üzgüçülük  isə  daha  yüksək  səviyyəli,  hörmətəlayiq  idman  növlərindən  biridir. Təəssüf  hissi  və  ürək  ağrısı  ilə  qeyd  etmək  istəyirəm  ki,  ərazimizin  bir  hissəsinin  Xəzər  sahilində  yerləşməsinə,  torpaqlarımızda  su  hövzələrinin,  çayların  çoxluq  təşkil  etməsinə baxmayaraq,  üzməyi  bacaranların  sayı  ölkəmizdə   həddən  artıq  azdır.Acınacaqlı  haldır  ki,  həyatlarının  çox  hissəsini  sular  qoynunda  keçirən  dənizçilərimiz  arasında  üzməyi  bacaranları  barmaqla  saymaq  olar. Dənizə  baxaraq,  ilhama  gələrək  yeni  -  yeni  sənət  əsərləri  yaradan  sənətkarlarımıza  həddən  artıq  hörmət  hissi  ilə  yanaşıram. Çox  istərdim  ki,  onlar  dənizi  daxildən  duymağı,  mavi  dalğalarla  yarışmağı  da  bacarsınlar.Mən  isə  özümü  mavi  sular  qoynunda,  çılğın  dalğalar  qoynunda  daha  sərbəst  hiss  edirəm. Sərbəst  üsulla  iki  saatdan  artıq  bir  vaxtda  üzərək  bu  ”Çempionat”ın  da  qalibi  olmağa  cəhd  göstərmişəm. Mən  deyərdim  ki,  hər  bir  azərbaycanlı  üzməyi  bacarmalıdır. Bu  bizim  devizimiz,  simvolumuz  olmalıdır. Xəzərin  sahilində  yaşayaraq  üzməyi  bacarmamaq  ən  azı  biabırçılıqdır.Yaxın  dostum  Rasimin  başına  gələn  bir  faciəvi hadisə  bir  daha  məni  bu  barədə  düşünməyə  vadar  edir. Rasim  ailəsi  ilə  dənizə,  yayın  istisindən  müvəqqəti  xilas  olmağa  gedir. Dənizdə  çimərək  üzməyi  öyrənmək  istəyir. Suyun dizinə  qədər  çıxdığı  bir  yerdə  arxası  üstə  uzanaraq  üzməyə  çalışır. Ancaq  adi  üzmək  vərdişi  olmadığından  suyun  belə  bir  dayaz  yerində  su  onu  batırır. Nə  qədər  çalışsa  da  nə  ayağa  dura  bilir,  nə  də  üzü  üstə  çevrilə. Xoşbəxtlikdən  kiçik  dalğalar  onu  yaxında  olan  sahilə  çıxarır. O,  suyun  daha  dayaz  yerində  qumun  üstündə  uzanaraq,  nəfəsini  alıb  ayağa  qalxır. Bir  növ  düşdüyü  vəziyyətdən  utanır,  xəcalət  çəkir.  

Artıq  30  ilə  yaxındır  ki,  hərbi  xidməti  başa vurmağıma  baxmayaraq,  bu  gün  də  böyük  həvəslə  turnik  idman  növü  ilə  məşğul  oluram. Ona  görə  də  əllərimdən  qabalar  əskik  olmur. Bu  gün  də  30  il  qabaqkı  cəldiklə  və  həvəslə  bütün  əsgəri  normativləri  yerinə  yetirmək   bacarığına  malikəm. Hərdən  dost-tanışlarım,  qohumlarım  bu  illərlə  qazandığım  vərdişlərdən  əl  çəkməyimi  məsləhət  bilirlər. Mən  isə  hələlik  eyni  həvəslə,  məşqlərimi  davam  etdirirəm. Əllərimdəki  qabarlar  bir  növ  mənim  gerbimdir,  bayrağımdır.Hərdən  yarı  gerçək,  yarı zarafat  evdəkilərə  deyirəm:   ”Nə  vaxt  görsəniz ki,  mən  daha  səhər  saat  6-da  yuxudan  durmuram,  idman  hərəkətləri  etmirəm,  əllərimdəki  qabarlar  tədricən  yoxa  çıxır, bilin ki,  qocalıram, həyatımın  günəşi  artıq  yavaş-yavaş  qüruba  enir.!!!”Bir  şeyi  də  qeyd  etmək  istəyirəm  ki,  çox  vaxt  insanlarda  belə  bir  fikir  formalaşır. İdman  sağlamlıqdır. İdmançı  uzun  ömürlü  olmalıdır. Həqiqətdə  isə  belə  deyildir,  idman  sağlam  həyat  tərzidir.Həyat  -  ömür  isə  Yaradan  Tanrı  tərəfindən  təyin  edilmiş  vaxtdır. İdmançı  yaşadığı  bu  vaxtı  ayaq  üstə,  cəld,  çevik,  sağlam,  fəal  həyat  tərzi  şəraitində  keçirir. “Sağlamlığının  qayğısına  qalmayanlar  isə  əslində  özlərinə  ölüm  hökmü  oxuyurlar.”

Bütün  bu  deyilənlərdən  belə  bir  nəticəyə  gəlmək  olar. Müstəqil  Azərbaycanımızda  yaranan  abu-hava,  iqtisadi,  siyasi  şərait  yetişən  gənc  nəsil  arasında  idmanın  kütləviliyinə  təkan  verməlidir.Məktəblərimizdə  aparılan  idman  dərslərinin  səviyyəsi  o  dərəcədə  yüksəlməlidir  ki,  orta  məktəbi  bitirən  hər  bir  gənc  nəinki  ruhən,  həm  də  fiziki  cəhətdən  yuxarıda  sadaladığımız  vərdişlərə  yiyələnərək  işğal  olunmuş  vətən  torpaqlarını  düşmən  tapdağından  xilas  edə  bilən  qəhrəman,  xilaskar  Azərbaycan  əsgərinə  çevrilə  bilsin.

Son  olaraq  bir  daha  qeyd  etmək  istəyirəm  ki,  hansı  yaşda  olmağınızdan  asılı  olmayaraq  müəyyən  idman  hərəkətləri  ilə  məşğul  olmağa  çalışın. Hətta  mahir  idmançı  ola  bilməsəniz  də,  zərər  çəkməzsiniz. Sizin  rekordunuz  möhkəm  cansağlığı  olacaqdır.Siz  bəzən  öz  yaşınızdan  şikayətlənirsiniz? Sağlamlığınız  isə  əladır,  işiniz  maraqlıdır. Lakin  siz  özünüzü  qoca  hesab  edirsiniz. Nə  üçün?  Görünür,  ona  görə  ki,  sizdə  hələ  “əlli  yaşında  nəyə  isə  başlamaq,  girişmək,  öyrənmək,  əylənmək  gecdir” kimi  köhnəlmiş  fikir  çox  möhkəmdir.

Bu  düz  deyildir  və  zərərlidir.Ürək  nə  qədər  döyünürsə  ömrünüzü  tam,  mənalı  yaşayın. Hesab  etməyin  ki,  40  və  ya  50  yaşında  siz  artıq  qocalmısınız. Bu  nə  qocalıqdır,  nə  də  onun  müjdəçisi. Bu  da  gənclikdir.    Qoy  bu  ikinci,  öz  fizioloji  proseslərinə  görə  birincidən  bir  qədər  fərqlənən  gənclik  olsun,  lakin  son  nəticədə  gəncliyin  keçirdiyi  həyat  sevincləri  yetkin  insana  da  müəyəssərdir!İnsan  sağlam  həyat tərzi  keçiriməklə,  idman  və  fiziki  tərbiyə  ilə  müntəzəm  məşğul  olmaqla  ömrünün  son  dəqiqələrinə  qədər  fəal,  müstəqil  və  yaradıcı  həyat  sürə  bilər. Odur  ki,  yaşınızdan  asılı  olmayaraq  bədəninizi  bürüyən  tərdən,  əllərinizdə  yaranan  qabarlardan  qorxmadan  həyatda  idman  vərdişlərinə  yiyələnməyə  çalışın!       Beləliklə,  əziz  dostlar,  sizə  uğurlar,  müvəffəqiyyətlər!!! Unutmayın ki, İDMAN  HƏYATDIR,   HƏTTA  BİR  AZ  DA  ONDAN   ÇOX!!!

Redaksiyadan: Gənclərimizi daha sağlam, gümrah həyata, uğurlu karyeraya sövq edən Abdulla Atakişiyevlə sizləri daha yaxından tanış etmək üçün sabah əmıkdaşımız Habil Yaşarın onunla müsahibəsini təqdim edəcəyik. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(01.08.2024)