Məşhur türk şairi, Türkiyə Ədəbiyyatı Vəqfinin başqanı Serhat Kabaklı 1952-ci ildə Elazığda dünyaya gəlib, ötən il onun 70 illiyi təntənə ilə qeyd edilib. “Öncə göyərçinləri vurdular” adlı ilk şeir kitabı ilə dərhal məşhurlaşıb, “Bil oğlum” şeiri ilə türk dünyasına səs salıb. Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan belə onun şeirlərini əzbər söyləyir.

 “Yüz illərlə həsrətlə ana vətənim deyib yanan gənclərim Azərbaycana gəlmək istəsə 8 min lirə bilet pulu edir, bunu necə ödəsinlər?” deyə haray çəkən təəssübkeş bir şəxsdir Serhat xocamız, Azərbaycanı Türkiyədən əsla ayırmır. Əməkdaşımız İntiqam Yaşarla söhbətində böyük şair bir neçə məqamı vurğulayıb. Onlara nəzər salaq.

“Bil, oğlum” şeiri bütün Türk dünyasını dolaşmaqdadır. Şeirin tarixcəsini danışsanız xoş olar.

-Bunu bir çox yerlərdə danışmışam, bir daha danışım. Oğlum doğulduğu gün mən çox duyğulandım, bunu elə şeir kimi ifadə etdim. Elə bil mənə kimsə dedi ki, “şeir yaz”.  Normalda bir şeir yazılanda bəzi şeyləri düzəldərsən, bəzi səhvlər olar. Amma bu şeirimdə heç bir düzəlişə ehtiyac olmadı. Mətni yenidən redaktə etməyə gərək olmadı.

Türkiyə Ədəbiyyatı Vəqfinin başqanısınız. Bir az bu vəqfin işləri haqqında danışaq. Nə kimi işlər görürsünüz? 

-Biz Türk ədəbiyyatının ən yaxşı, ən yüksək nöqtələrə gəlməsi üçün çalışırıq. Bunun üçün də yaxşı şairlər, yaxşı yazarlar tapmağa çalışırıq. Tapdıqda isə onlarla birlikdə yol gedirik. Amma bizim jurnalımız var, “Türk Ədəbiyyatı” jurnalı adlanır. On beş gün sonra jurnalımızın əlli illiyi olacaq. Bir tərəfdən jurnalı hazırlayırıq, bir tərəfdən də, hər çərşənbə günü “Çərşənbə söhbətləri”adı ilə özü gözəl, elmi gözəl, söhbəti gözəl böyük adamlarla söhbətlər edirik. Ora çoxlu qonaqlar gəlir, sualı olan sualını verir, danışmaq istəyən danışır və bir universitet kimi, fakültə kimi davam edir ora. Təbii ki, son zamanlar biz bir məsələni ürəyimizdə vurduq, bu da Türk dünyasıdır. Bunun üçün də Türk dünyası ilə çox yaxşı əməkdaşlığı olan İmdat Avşarı yanımıza aldıq, təbii ki, siyasət baxımından deyil, mədəniyyət, incəsənət tərəfindən, Türk dünyasının bütünlüyü baxımından əlimizdən gələni etməyə çalışırıq və buraya - Bakıya gəlməyimizin səbəbi də budur. İnşallah, bu fəaliyyətlərimiz, bu tədbirlərimiz davam edəcək. 

 Türkiyə Ədəbiyyat Vəqfinin Türkiyə və Azərbaycan arasındakı əlaqələrdə rolu nədən ibarətdir?

-Bunu bizim təyin etməmiz mümkün deyil. Bunu siz təyin edə bilərsiniz. Türk Ədəbiyyat Vəqfi Azərbaycanla Türkiyə arasında qurulan körpüdə pay sahibidir.

Sərhad bəy, bir şair olaraq, günümüzdə şeirə qarşı oxucu marağı sizi qane edirmi?

-Bu bir maraq məsələsidir. Kimi var şeirə meyl edir, kimisi də var ki, musiqiyə meyl edir, amma ədəbiyyata marağı olan adamın mütləq şeirə meyli vardır. Mən də bunu düşünürəm ki, şeir ən gözəl əlaqə, ən gözəl münasibət qurmaq halıdır. Yəni ki, bir insanın şeirlə çata bilməyəcəyi heç bir nöqtə yoxdur. Buna görə, baxarıq ki, Azərbaycan ədəbiyyatının içində Nizamidən gələnlər vardır. Türk ədəbiyyatının içində Yunusdan gələn şeirlər vardır və bunlar ölməzdir. 

Azərbaycan yazarları üçün Türkiyə jurnallarında, Türkiyə qəzetlərində çap olunmaq böyük əhəmiyyət daşıyır. Çünki Türkiyə ədəbiyyatı dünyada önəmli yerə sahibdir. Azərbaycan gənclərinə hansı jurnal və qəzetləri məsləhət görərdiniz çap olunmaq üçün?

-Təbii, bunların başında “Türk Ədəbiyyatı” qəzeti gəlir. “Kardeş kalemler” dərgisi də bunlardan biridir. Türk Dünyası Araşdırmaları Vəqfi, Turan Yazqan hocanın vəqfi bura daxildi. Mən bir də bunu deyim; bir vaxtlar Azərbaycana Türkiyədən bəzi adamlar gəlirdi, əllərinə bir çanta alardılar. Onlar fırıldaqçılar idilər. Burdakı insanları aldadıb getdilər. O dönəmdə Türkiyəyə qarşı simpatiya ortadan qalxdı. Mən də deyirəm ki, o simpatiyanı saxlayan jurnallar bunlardı. Bunlardan başqa əlbəttə jurnallar var. Məsəlçün, Kayseridə, Konyada, Bursada nəşr olunan jurnallar var, əlbəttə bu jurnallar da yola çıxıla bilən jurnallardı, amma diqqətli olun, aldanmayın. Bu iş bir könül işidi, pulla olacaq şeylər deyil. 

Türk şeirini bu gün dünya ədəbiyyatında hansı mərtəbədə görürsünüz?

-Türk şeirinin dünya səviyyəsində bəlkə də daha artıq bir hissi, yönü var. Amma Türkiyə türkünü, Azərbaycan türkünü ucaltmaq onların ürəyində yoxdu. Xaricilər bizim şeirimizi ucaltmırlar. Nə zaman ucaldarlar? Azərbaycan türkü vətənini satsa ucaldarlar. Mənim bu səbəblərdən dünya səviyyəsinə qalxmaqda bir iddiam və düşüncəm yoxdu. Azərbaycan məni anlasın, Özbəkistan məni anlasın, Qazaxıstan, Qırğızıstan məni anlasın, mən onları anlayım, bu elə dünya səviyyəsində bir hadisədir mənim üçün. Nə deyir? Deyir: dünya tarixindən türkü çıxarın, dünyanın tarixi qalmaz. 

 Türk Dünyasının gənc yazarlarına bir ustad olaraq nə sözünüz var?

-Oxuyacaqlar, oxuyacaqlar, oxuyacaqlar. Yazacaqlar, ustadları onlara olmadı, bir daha yaz deyəcəklər, bir daha yazacaqlar. Bezmədən, yorulmadan ustadlarının sözlərini dinləyəcəklər. Tarixlərini oxuyacaqlar, tarixdən oxuduqlarını öz həyatlarında tətbiq edəcəklər. 

Ustad, mən düşünürəm ki, biz türk dövlətləri bir- birimiz itanıdığımız qədər həm də tanımırıq. Sizcə nə kimi işlər görülməlidir ədəbiyyat sahəsində?

-Bu yolda dövlətlər mütləq dəstək olmalıdırlar. Bir şey deyim, yüz illərlə həsrətlə ana vətənim, ata vətənim deyib yanan gənclərim Azərbaycana gəlmək istəsə 8 min lirə bilet pulu edir, bunu necə ödəsinlər? Bu məqamda dövlətlər bir şey etməlidir, biletlər ucuzlaşmaldır. Bu insanların bir-biri ilə qaynaşmasını, iç-içə olmasını təmin etmək üçün bir şey edilməlidir. Bu artıq dövlətin işidir. Yəni türk dövlətləri topluluğunu qurduq demək asandır, o insanları bir-birinə qovuşdurmadan o topluluğu qura bilməzsən. Ticarət etməyə gedən adama bilet o qiymətə olsun, amma mədəniyyətə görə yola çıxan adamın biletini də onun imkanına görə uyğunlaşdırmaq lazımdır. 

Biz sevimli hocamız Serhat Kabaklını doğum günü münasibəti ilə təbrik edir, azı 100 il ömür arzulayırıq. Bir də əbədiyaşar şairlik zirvəsi!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(20.04.2023)