Xalq yazıçısı, akademik Kamal Abdullanın əsəsrlərindən seçilmiş bir sıra qranula – cövhər sayıla biləcək məqamları “Ədəbiyyat və incəsənət” oxucularına təqdim edir.
Kamal Abdulla özü seçilmiş bu cövhərlər barədə yazır: “İllərdən bəri yazdığım müxtəlif şeirlərin, esselərin, pyeslərin, hekayə və romanların, publisistik məqalələrin və elmi əsərlərin, verdiyim intervülərin hər birinin içində yer almış və bu gün də öz məzmunu, tutumu, forması ilə diqqətimi çəkən misralar, cümlələr günlərin bir günü sanki dil açıb mənə dedilər ki, bizim bir-birimizdən zaman və məkanca ayrılığımıza son qoy və bizi bir-birimizin yanında yerləşdir. Sən görəcəksən ki, bu zaman biz tamamilə yeni bir cazibədə zühur etmişik. Onlar qeyri-səlis məntiq dili ilə desək, içində olduqları mətnin qranulaları (ilkin vacib hissəcikləri) idi. Qranula, başqa cür ifadə etsək, cümlədən (mətndən) bütün artıq hissələri siləndən sonra yerdə qalan cövhərdir.”
Bu günlərdə “Everest” nəşriyyatında müəllifin “Seçmələrin seçməsi-qranulalar” adlı kitabı da işıq üzü görmüşdür.
Beləliklə, hər gün Kamal Abdulladan 7 qranula:
1.
Biz, əslində, ümuminsan dilində, yəni, dünyadakı bütün xalqlar kimi məntiq dilində düşünüb Azərbaycan dilində danışırıq. Bizə elə gələndə ki, biz rusca düşündüyümüzdən Azərbaycan dilində zəif danışırıq, bu, əsla belə deyil. Rus dili bizim düşüncəmizin dili deyil, belə bir rusca bizim daxili nitqimizdir. Eləcə də bütün digər dillər. Daxili və xarici nitqi bir-birindən ayırmaq vacibdir.
2.
Kim dedi ki, Simurq quşu var imiş?!
3.
Bulqakov özünün ölməz “Sənətkar və Marqarita” əsərində Sənətkar haqqında belə deyir: “O, işığa layiq deyil, o, hüzura layiqdir.” Hüzur - yəni, sakitlik, rahatlıq... Milli himnimizdə də “hüququndan keçən əsgər” yox, əslində, “hüzurundan keçən əsgər” olmalıdır. Hansı hüququndan keçirdi əsgər ki, qəhrəman olurdu?! O, hüququndan keçmirdi, hüzurundan keçirdi! Söz (“hüzur”) tanış deyildi, ona görə də oxşar, tanış sözlə (“hüquq”) əvəzlənmişdi.
4.
“Amma ölür yavaş-yavaş,
Amma ölür addım-addım,
Amma ölür qanad-qanad
– ölür uçmaq həvəsi.
Dünya sənin qəfəsindi,
ya sən onun qəfəsi?!
Var - gəl, var - gəl, yəni, pıçıltı!”
5.
Dünyaya hələ doğulmamış, amma hökmən doğulacaq adamların da ruhları var. Doğulmuşların ruhları doğulmamışların dəcəl və dünyaya gəlmələrini səbirsizliklə gözləyən ruh larına məyus-məyus, səbir və təmkinlə baxır, dünyada nə ilə üzləşəcəklərini bəri başdan onlara xəbər verməyə tələsmirlər.
6.
Səhvlərimizin qrammatikası bizə doğru düzgün yazmağı yox, doğru-düzgün həyat tərzini seçməyi öyrədir.
7.
“Səhvlərimizin qrammatikası”ndan: Bizim bir çox bəlalara düçar olmağımız hansısa məsələləri bilməməyimizdən deyil, əksinə, çox yaxşı bildiyimizi güman etməyimizdən qaynaqlanır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(29.11.2024)
