Xalq yazıçısı, akademik Kamal Abdullanın əsəsrlərindən seçilmiş bir sıra qranula – cövhər sayıla biləcək məqamları “Ədəbiyyat və incəsənət” oxucularına təqdim edir.

Kamal Abdulla özü seçilmiş bu cövhərlər barədə yazır: “İllərdən bəri yazdığım müxtəlif şeirlərin, esselərin, pyeslərin, hekayə və romanların, publisistik məqalələrin və elmi əsərlərin, verdiyim intervülərin hər birinin içində yer almış və bu gün də öz məzmunu, tutumu, forması ilə diqqətimi çəkən misralar, cümlələr günlərin bir günü sanki dil açıb mənə dedilər ki, bizim bir-birimizdən zaman və məkanca ayrılığımıza son qoy və bizi bir-birimizin yanında yerləşdir. Sən görəcəksən ki, bu zaman biz tamamilə yeni bir cazibədə zühur etmişik. Onlar qeyri-səlis məntiq dili ilə desək, içində olduqları mətnin qranulaları (ilkin vacib hissəcikləri) idi. Qranula, başqa cür ifadə etsək, cümlədən (mətndən) bütün artıq hissələri siləndən sonra yerdə qalan cövhərdir.”

Bu günlərdə “Everest” nəşriyyatında müəllifin “Seçmələrin seçməsi-qranulalar” adlı kitabı da işıq üzü görmüşdür.

Beləliklə, hər gün Kamal Abdulladan 7 qranula:

1.

Yaxşı sürücü o deyildir ki, maşını necə gəldi sürsün və ətrafındakılara gözlənilməz çətinliklər yaşatsın. Yaxşı sürücü o sürücüdür ki, onunla yanbayan yol gedən maşınlara normal hərəkət etmələri üçün imkan yaratsın.

2.

Bu dolaşıq dünyada hələ bir dolaşıq əsər (məsələn, “Dəvə yağışı” kimi) yazmaq nə qədər qəribə olsa da, sadəliyə gətirən kəsə yollardan biridir.

3.

Prometey odu Olimpdən oğurlayıb insanlara gətirdiyi üçün qəhrəman deyil. Onun adının mənası irəlini görən (öncəgör) idi. O bilirdi ki, odu Olimpdən oğurlayıb insanlara verəndən sonra onu nə gözləyir və o, Zevs tərəfindən hansı əzab-əziyyətə düçar ediləcəkdir. Buna baxmayaraq, Prometey mifoloji məntiqə uyğun olaraq odu insanlara gətirir. Gələcəyini bilə-bilə bunu edir. Əsl qəhrəmanlıq bu idi.

4.

İlk söz eşidilmək üçün deyilib. Bəzən olub ki, deyilən sözü eşitməyiblər. Sözü eşidilməyənlər yavaş-yavaş öz içlərinə çəkiliblər. Pıçıldamağa başlayıblar. Və bu minvalla zaman-zaman ürəkləri titrədən sənətkarlara çevriliblər. Sənətkarın yolu qışqırıqdan pıçıltıya gələn yoldur.

5.

S.Yesenin:

 “Toxunar otlara ay işığıyla,

Sən titrək saçıma toxunduğun tək.

Gülümsə ilahə yaraşığıyla,

İnan, qəlb evini vüsal döyəcək

Sən titrək saçıma toxunduğun tək.”

İlk tərcümə təcrübəmdən.

6.

Bizə nə barədə düşünmək imkanı verilibsə, o, təbiətdə mövcuddur. Cənnət və cəhənnəm – hökmən! Uçan qablar - bəli! Cinlər və şeytanlar - əlbəttə! Devlər, təpəgözlər, yeddibaşlı əjdahalar - nə qədər desən! Nə zamanlarsa biz onlar barədə, yəni, ağlımıza gələnlər barədə sadəcə düşünmürdük, biz onları həm də görürdük.

7.

Sözün səsə həsrətindən içimizdə qalıb səsə çevrilə bilməyən sözlərin məzarlığı yaranır.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(28.10.2024)