Xalq yazıçısı, akademik Kamal Abdullanın əsəsrlərindən seçilmiş bir sıra qranula – cövhər sayıla biləcək məqamları “Ədəbiyyat və incəsənət” oxucularına təqdim edir.
Kamal Abdulla özü seçilmiş bu cövhərlər barədə yazır: “İllərdən bəri yazdığım müxtəlif şeirlərin, esselərin, pyeslərin, hekayə və romanların, publisistik məqalələrin və elmi əsərlərin, verdiyim intervülərin hər birinin içində yer almış və bu gün də öz məzmunu, tutumu, forması ilə diqqətimi çəkən misralar, cümlələr günlərin bir günü sanki dil açıb mənə dedilər ki, bizim bir-birimizdən zaman və məkanca ayrılığımıza son qoy və bizi bir-birimizin yanında yerləşdir. Sən görəcəksən ki, bu zaman biz tamamilə yeni bir cazibədə zühur etmişik. Onlar qeyri-səlis məntiq dili ilə desək, içində olduqları mətnin qranulaları (ilkin vacib hissəcikləri) idi. Qranula, başqa cür ifadə etsək, cümlədən (mətndən) bütün artıq hissələri siləndən sonra yerdə qalan cövhərdir.”
Çox sevindirici haldır ki, bu günlərdə “Everest” nəşriyyatında müəllifin “Seçmələrin seçməsi-qranulalar” adlı kitabı da işıq üzü görmüşdür.
Beləliklə, hər gün Kamal Abdulladan 7 qranula:
1.
Gerçəklikdə əvvəl cisim, sonra ruh olur. Mifdə isə əvvəl ruhu, sonra bu ruhun cismini görə bilirik.
2.
“Başçı - Kahin - Müəllim - Müəllif” xəttində Başçı fiziki üstünlüyü olan mağaradaşdırsa, Kahin mənəvi üstünlüyü olan mağaradaşdır. Daha sonra kahinlər qrupunun içindən Müəllim və Müəllif seçilib ayrılır.
3.
O uca dağların başı qarla örtülü idi. Dədə Qorquddan başqa heç kimin ağlına gəlmədi ki, desin: “Yapa-yapa qarlar yağsa, yaza qalmaz.”
4.
Mif yaradıcılığı dövrü ilə mif təsviri dövrünü bir-birindən ayırmağa məcburuq. Birinci halda insan mifin içində yaşayır, ikinci halda isə insan mif barədə əvvəlcə eşidir, sonra eşitdiyini yenidən yaradır
5.
“Göydən yağış, qar yağır,
Cavabsız suallar yağır.
Cavabsız suallar ağır
- illah məhşər ayağında.”
6.
“Kitabi-Dədə Qorqud” dastanında hər şeydən əvvəl “söz” və “Sözü” bir-birindən fərqləndirmək lazımdır.
7.
İngilis kralı Şirürəkli Riçard xaç yürüşündən geri qayıdarkən alman torpaqlarında əsir düşür və qalaların birində gizli olaraq saxlanır. Onu anasının axtarışa göndərdiyi çaparlar qala qarşısında nəğmə oxuyaraq tapırlar. Riçard onların səsinə səs verir. Eyni situasiya Beyrəklə bağlı baş verir. Beyrəyin də gizli əsirlik yerini atasının göndərdiyi bəzirganlar saz çalıb oxuyaraq tapırlar. Beyrək də onların səsinə səs verir.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(03.10.2024)
