Aida Eyvazlı, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun “Ədəbiyyat və İncəsənət” portalı ilə birgə “Türk dünyasının mədəniyyət xadimlərini Azərbaycanda tanıdaq” layihəsi təqdim edilir.
Bu dəfə sizə Saxa Yakutiya Respublikasının xalq şairi, Saxa Yakutiya Respublikası Prezidentinin mədəniyyət məsələləri üzrə müşaviri, Türk dünyasının tanınmış qadın şairi, Azərbaycan ədəbiyyatının yaxın dostu Natalya Ivanovna Xarlampyevanın yaradıcılıq nümunəsi təqdim ediləcək.
Dünyanın müxtəlif ölkələrindən dövlət mükafatları ilə təltif olunan, çoxlu şeirin, publisistik və tarixi əsərlərin müəlli olan Natalya Xarlampyeva xalqların ədəbiyyatlarının yaxınlaşması, insanlar arasında ruhi bağlılığın yaranması üçün böyük işlər görüb.
Şeiri yakut dilindən rus dilinə Vyaçeslav Kupiryanov çevirib, mənsə rus dilindən dilimizə çevirmişəm.
Analar anası Anam Asiya
(Dua)
Mənim damarımda qaynayan qanda
səsi-nəfəsi var babalarımın.
Baxıram göylərin ənginliyinə,
Yanan ulduzların işartısında
Əzəli-sonu var ulularımın.
Şimal soyuğunda, sazaqlarında
Donmadı, ölmədi köçəri ruhum.
Könlümdə qanadlı atlar oyandı
Tutum yəhərindən, öpüm alnından,
Çöllərdə, dağlarda çapdıqca çapım.
Arzumu, sevgimi, kədərlərimi,
Tarix yazmış qara qədərlərimi
Götürüm çiynimə, alıb qoynuma,
Sənə demək üçün mübhəm sirrləri,
Çaparaq o atı yanına gəlim,
Analar anası anam Asiya.
Sənin çöllərindən, çəmənlərindən,
Sənin yollarından, dənizlərindən
Gör neçə tayfalar, xalqlar keçiblər,
Bəzən güclülər də gücün itirib,
Bəzən xoşbəxtləri də bədbəxt ediblər.
Mən sənə küsmürəm, ancaq de görüm,
Bir ögey ana tək
Sən bizi özündən ayırdın neyçün?
Bizi tikanlığa atdın, unutdun,
Bizə qarşı niyə daşürək oldun?!
Cənub səltənətdə, isti çöllərdə,
Bizə yurd vermədin, yuva vermədin.
Başımızı qara bulud alanda,
Bizi tufanlardan, zəlzələrdən,
Niyə gizləmədin, niyə sevmədin?!
Yenə incimədik, biz səndən Ana,
Yaxşı ki, bu qədər əzab içində,
Ürəyimiz qaldı, ruhumuz qaldı,
O daş yaddaşımız unudulmadı.
Soyuqlar yaşamaq öyrətdi bizə,
Bərkidik tufanda, şaxta, boranda.
Qarlı dağlar aşdıq, keçilməz yollar,
Qalın meşələrdən, düzlərdən keçdik...
Səni görmək üçün yola düzələndik.
Kimdisə bilmədik... ağır günlərdə,
Səsi, nəfəsiylə bizi qorudu...
O səsin, nəfəsin dalınca düşüb,
Bir çay sahilinə yetişib gəldik...
O çay da ölməyə qoymadı bizi,
Sonra da bu yurdun qışına düşdük,
Ölənimiz öldü, qalanımızsa,
Qışla qardaş oldu, soyuğu sevdi.
Çünki ruhumuzu qırammadı qış,
O isti çöllərin istiliyindən,
Soyuğa, borana, qışa da verdik.
Bu soyuq Şimalda, soyuq çöllərdə
Bizi könlümüzdə inam yaşatdı.
Biz belə yaşadıq, belə dirildik,
Analar anası, Anam Asiya!
Qapını döyməyə cürət etmişəm,
O sopsoyuq yurddan bura gəlmişəm,
Qovma öz balanı qapıdan daha,
Ay Anam gəl batma belə günaha.
Gəlmişəm dərdimi söyləyim sənə,
Yuxumda gördüyüm həqiqətləri,
Bir də bildiyimi söyləyim sənə...
Başımı dizinin üstünə qoysam,
Bir də gözlərimi yumub dincəlsəm,
Oyatma sən şirin yuxudan məni,
Qıyma ki, pozulsun qədim yaddaşım,
Mənə atalardan, həm babalardan,
Bir də nənələrdən danış nə olar....
Məni keçmişimdən məhrum eləmə,
Mənim yaddaşımı qaytar özümə,
Qaytar ki, bir az da güvənim artsın,
Qaytar ki, kədərim-dərdim azalsın.
Mən sənin doğmaca qədim türklərdən
Törəyən qızıyam Yakutiyanın.
Anam! Dur məni qucaqla, qollarını aç,
De ki, itirdiyim qızım gəlibdir.
Ən qədim türklərin yolunu tutan,
Yolunu qoruyan, quzum gəlibdir.
Mənə alqış eylə, xeyir-dua ver,
Qapından əliboş qaytarma ana
Analar anası, Anam Asiya!
Yenə bir süfrə aç, bir ocaq qala,
Yenə yığ başına övladlarını,
Bilirəm, qovağlı olub illərin
ötən əsirlərin, qərinələrin
İçindən nə qədər tufanlar keçib.
Cənub çöllərində oğullarının
Qanına bulaşıb əllərin sənin,
Sinənə övladlar dağı çəkilib,
At belindən düşən oğul dərdidir
Üzünü bəzəyən o qırışların...
Lakin Boz çöllərdə, isti çöllərdə,
Sənin torpağından, suyundan içən
Cəngavər-qeyrətli oğul-qızların
Tayfanın, boyların sayın artırıb,
Biri azalanda, biri çoxalıb...
Bizi də o azlar sırasına qat,
Bizdən ülfətini azaltma, Ana.
Bir süfrə başında, ocaq başında
Dili dilimizə yaxin olanın,
Yanında otuzdur, danışa bilək.
Ruhu ruhumuza yaxın olanın,
Əlindən bir bardaq su alıb içək.
Yenə bir süfrə aç, bir ocaq qala,
Yenə başına yığ övladlarını,
O süfrə başında, ocaq başında
Bacı-qardaşlarım bilsin ki varam,
Bilsin ki, Saxadan durub gəlmişəm.
Mənə mehrlə bax, məhəbbətlə bax,
Mehrindən damarda qanım oynasın,
Ürəyim titrəyib köksümdən çıxsın,
Ağlaya-ağlaya əlindən öpüb,
Deyim ki, saçımı tumarla ana.
Bizi ögey sayma, bizi doğma bil,
Bizi törəmizdən ayırma Ana!
Analar anası, Anam Asiya!
Baxma mənə elə donuq gözlərlə,
Mən sənin qanınam, canınam axı.
Mən sənin ovcunda bəslənmiş balan,
Mən sənin tarixin, yazınam axı.
Mən ürəyi açıq bir uranxayam,
Fikirli dolanıb qəmli gəzmişəm.
Köhlən at belindən yerə enməyən,
Yurdunu axtaran köçəriyəm mən.
Qəzəbi, ağrını içində boğub,
Düşməni kinin içində boğub,
Mərhəmət umana əl uzatmışam.
Sən də əlini ver, öpüm əlindən,
Analar anası, Anam Asiya!
Yenə qoynuna al, qucaqla məni,
Yenə layla oxu, xeyir-dua ver!
Yenə də gülümsə gözümə Ana,
Gül ki, gözlərində Günəş parlasın,
Gül ki, Saxa yurdu unudulmasın.
Analar anası, Anam Asiya!
Diz çöküb qarşında dua edirəm,
Məni rədd eləmə, məni yad sayma
Sənə öyrəşdiyim doğma dilimdə
Türkün ilk danışıq, layla dilində
Moğol anaların əzəmətiylə
Yakut nənələrin nəğməsi ilə
Yalvarıram, ana, sonsuza qədər...
Tumarla saçımı, qucaqla məni,
Analar anası, Anam Asiya!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(15.01.2025)
