Əkbər Qoşalı, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Yaqub Dəliöməroğlu!..
Yaqub – bir ad olaraq, “İzi ilə gedən”, “Vəfalı ata” anlamlarını daşıyır.
Dəliömərin də bir ad olaraq anlamı aydındır. Mən Yaqub Dəliöməroğlunu həmişə adı, imzası kimi gördüm, elə bildim. O, dədələrimizin izi ilə gedirdi;
o, ata yoluna vəfalıydı. O, Türk dünyasına kəc baxanlarla, türkü xor görənlərlə Dəliömər kimi davranırdı. – Əlbəttə, Yaqub bəy tatamı üzərində əlbəyaxa döyüşə çıxmırdı yaxud əlinə silah alıb, qursun atmırdı; o, belə demək mümkünsə, uhulət-suhulətli ədəbiyyat, mədəniyyət savaşı aparırdı, sözü, qələmi, kitabı-dəftəri ilə vuruşurdu...
Yaqub Dəliöməroğlu son illər Öməroğlu imzası ilə yazıb-yaratsa da, mən 90-cı illərdən tanıdığım Yaqub bəyi elə o illərdəki imzası ilə bilir, ilk görüşlərimizdəki qardaş məhəbbəti ilə anıram…
Biz Yaqub Dəliöməroğlu ilə Türküstanda tanış olmuşuq – Xoca Əhməd Yesevi adına Qazax-Türk Universitetində. – 1998-ci ilin 9-cu ayında orada VIII Türk dünyası Gənclik Günləri və Qurultayı keçirilirdi. Bizim Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyi də orada quruldu. Sonra Türk dünyası Gənclik Günləri və Qurultaylarında, Türk dünyası Gənc Başqanlar Toplantılarında yenə görüşdük. Yadımdadır, Rumıniyada – Köstəncədə, Məcidiyyədə Türk dünyası gənclərinin yeni toplantısında təsirli çıxışlar etmiş, o cümlədən mənim və Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyinin haqqında yüksək sözlər demişdi. “Lütfü Şahsuvaroğlu ağabəyə...” cümləsi ilə başlayan “TÜRKİSTAN. Yesevinin şəhri Yesiyə dair” kitabını da mənə Rumıniyada imzalamışdı. Bir neçə il keçəndən sonra biz o kitabı Rəsmiyyə xanım Sabirin uyğunlaşdırmasında Bakıda yayınladıq (https://kitabxana.net/files/books/file/1323074118.pdf).
Rumıniyada gənclərin bir bölümü xeyli sərbəst davranırdı – deyə bilərəm, hətta proqram dışına çıxırdı. İş beləykən, Sarı Saltuk Babanın qəbrinin ziyarəti ertələnə, hətta təxirə salına bilərdi; Yaqub Dəliöməroğlu bu durumdan çox haytalandı, yığcam, kəskin sözlərlə Sarı Saltuk Babanın kimliyini anladaraq, Türk ölkə və topluluqlarından gəlmiş gənc başqanların onu ziyarət etməməyinin necə bir yaramazlıq ola biləcəyini söyləmiş oldu. Uzun sözün qısası, ziyarət baş tutdu, o, alpərənlərdən, alpərənlikdən, Əhməd Yesevi ocağından, Türkistandan Anadoluya, Balkanlara yayılan alpərənlik yolundan söz açdı, sonda da, günümzə keçid elədi, lütf edib, bizlərin, Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyi haqqında danışdı.
Sonra Yaqub bəy Türkiyə Yazarlar Birliyi başqanı seçildi, bizləri Kırıma – Türkcənin Şeir Şöləninə çağırdı.
Daha sonra Yaqub bəy Avrasiya Yazarlar Birliyini qurdu, “Qardaş qələmlər”i, “Bengü”nü yaratdı, yeni layihələrlə çıxış etdi. Bəzən yaxın, bəzən aralı olsaq da, ancaq qardaş birliklərimizin və şəxsən özümüzün könüldəki yerimiz pozulmadı. Çün, böyük düşünmək kimi bir xoşməramlı zorunluluğumuz vardı, dədələrin izindəydik çün, çün, vəfalı ata yolçuluğundaydıq, “uzun, incə bir yoldaydıq” çünki... Və bilirdik,
“Orda bir köy var – uzaqda,
Getməsək də, varmasaq da,
o köy bizim köyümüzdür”...
Bir də, “Qızıl Alma” ülküsünü bilirdik özümüzə görə...
Biz gah birgə, gah ayrı olsaq da, eyni ünvana qoşur, eyni ülküyə xidmətin həzzini yaşayırdıq... Onun Azərbaycanda ilk yazar dostları biziydik, işbirliyi içində olduğu ilk birlik də Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyiydi; sonralar, dostlar da çoxaldı, işbirliyi edənlər də - hamısı sağ olsun, zərəri yoxdur; ancaq elə bilirəm, çıxdığımız yolun məna-məzmununu, mahiyyətini kimlərin bilib-bilmədiyini ikimiz də çox yaxşı bilirdik... Bizlər nəyi fərq edə bilməsək də, Turan sevdasını, türklük ruhunu fərq etməzmiyik... Yəni qucaqlayıcı olmalıydıq – olduq da, bayraqdar olmalıydıq – olduq da, üfüqötəsinə can atmalıydıq – atdıq da...
Onunla uzaq keçmişdəki ilk görüşümüz haqqında danışmaq xoşdur, ancaq onun haqqında keçmişdə - gedər-gəlməzdə danışmaq çətindir...
Azərbaycan ilk və ən ünlü Xalq şairi Səməd Vurğunun dahi sənətkar Üzeyir bəy Hacıbəliyinin vəfatına yazdığı şeirin ünlü misraları yadıma düşür:
Ölüm sevinməsin qoy! Ömrünü vermir bada
El qədrini canından daha əziz bilənlər.
Şirin bir xatirətək qalacaqdır dünyada
Sevərək yaşayanlar, sevilərək ölənlər...
Bəli, o, bir daha qıy vurub, nə Türküstandan – Tanrı dağlarından, nə Anadoludan – Allahu Əkbər dağlarından keçməyəcək...
Ancaq bilirik, görürük, o qocaman qartalın qanadları dayanmadan öncə, öz yaşına sığmayan işlər görməyi bacarmışdı...
Elə inanıram – Türk dünyası deyən, Turan çağıran hər körpənin, gəncin timsalında o, bir də göz açacaq, Türk dünyası ünvanlı hər yeni kitabda dostlar ilə bir daha üz-üzə görüşmüş kimi olacaq...
Təsəlli arayırıq, təsəlli bülluruq. Şair QABİL demiş, “Alqış təsəlliyə”!
Ölüm sevinməsin qoy!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(31.08.2024)
