Kübra Quliyeva, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Varis çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatının önəmli nümayəndələrindən biridir. Onun əsərləri, xüsusilə triller janrında yazdıqları, oxucuları sirli hadisələrin mərkəzinə çəkməyi bacarır. Varis, yazdığı hər bir kitabda insanın daxili dünyasını, keçmişin izlərini və zamanın axışını ustalıqla əks etdirir.

"Qızıl Cib Saatı" romanı da bu cəhətdən istisna deyil. Əsərin mərkəzində bir hadisə  və onun açılması yönündə sirli hadisələr dayanır. Qızıl cib saatı burada yalnız bir obyekt deyil; zamanın simvolu, keçmişin izlərinin və insan talelərinin birləşdiyi məkandır. Bu saatın ətrafında dövr edən hadisələr, yalnız bir cinayətin açılmasından ibarət deyil, eyni zamanda insanların daxili konfliktlərini, seçimlərini və həyatlarının kəsişmələrini əks etdirir.

Roman, zamanın keçməsi ilə insan psixologiyasında baş verən dəyişiklikləri, unudulmuş xatirələri və həyatın acı reallıqlarını ələ alır. Yazıçı yalnız cinayəti deyil, eyni zamanda insan münasibətlərini, unudulmuş sevgiləri və keçmişdəki seçimlərin nəticələrini araşdırır. Varis, bu əsərdə oxucunu düşünməyə, özünü personajların yerində görməyə və zamanın ağırlığını hiss etməyə dəvət edir.

Təhlil

1. Mövzular:

Zamanın Qavranılması: Romanda zamanın dəyəri, insanın zamanla münasibəti və onun həyatdakı rolu geniş müzakirə edilir. Cib saatı, zamanın axını ilə bağlı simvolik bir elementdir.

Mənəvi Dəyərlər: Əsərdə insanlar arasındakı münasibətlər, dostluq, sevgi və xəyanət kimi mənəvi dəyərlər tədqiq edilir.

2. Xarakterlər:

Romanın qəhrəmanları, müxtəlif insan psixologiyalarını təmsil edərək, oxucuda dərin düşüncələr yaradır. Onların daxili konfliktləri və seçimləri, insanın həyatda qarşılaşdığı dilemmləri əks etdirir.

3. Sosial Tənqid:

Roman, cəmiyyətin müasir problemlərinə toxunur. İnsanın cəmiyyətdəki yeri, maddi dəyərlərin ön planda olması, insanlığa olan inamın azalması kimi mövzular ələ alınır.

4. Süjetin İnkişafı:

Süjetin gedişi, qəhrəmanların daxili mübarizələrini və zamanla bağlı düşüncələrini əks etdirərək, oxucunu düşünməyə vadar edir.

Bu əsər 100 illik dövrdə erməni məsələsini çözür. Sırf tarixi xronologiya var burda, 1914-cü il 1-ci dünya müharibəsi, Van çevrilişi, 1918-ci il Bakıda ermənilərin törətdiyi soyqırım, 1993-cü ildə Kəlbəcərin işğalı. Tarixi mənbələr, istinadlar, iqtibaslar boldur. 

5. Simvolizm:

Qızıl cib saatı simvolik bir element olaraq, zamanın keçməsi və insanın bu zaman içindəki mübarizəsini təmsil edir.

Təhlilin sonunda, "Qızıl Cib Saatı" romanının bir cəhəti daha diqqətçəkəndir: hər bir sirrin, açılmadığı müddətdə, insanın ruhunda necə ağır bir yük yarada biləcəyidir. “Qızıl Cib Saatı", dərin fəlsəfi məzmunu ilə oxucunu düşündürən bir əsərdir. Roman, insanın daxili aləminin, zamanın və cəmiyyətin mənzərəsini ortaya qoyaraq, insan təbiətinin mürəkkəbliyini vurğulayır.

Varis bu əsərlə oxucularına yalnız bir tarixi triller təqdim etmir, eyni zamanda insanın daxili dünyasına, zamanın keçidinə və keçmişin izlərinə dair dərin düşünməyə imkan tanıyır.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(11.10.2024)