Heyran Zöhrabova, "Ədəbiyyat və incəsənət"
Yeni nəşrlər rubrikamızda bu gün sizlərə dəyərli yazarımız Ülviyyə Tahirin keçdiyimiz günlərdə işıq üzü görən "Quyudan işıqlı dünyaya" adlı yeni kitabını təqdim edirik.
"Aljir" və "Şükriyyə taleyim" kimi çox sevilən tarixi romanları ilə oxucuların sevimlisinə çevrilmiş Ülviyyə Tahir bu dəfə oxucuların görüşünə "Quyudan işıqlı dünyaya" adlı fərdi inkişaf kitabı ilə gəlir.
Yazarımızla əlaqə saxlayıb onu yeni kitabının çap olunması münasibəti ilə təbrik etdik və sizlər üçün kitab haqqında elə onun özündən məlumat aldıq.
Kitab milli motivlər əsasında yazılmış fərdi inkişaf kitabıdı. Məlikməmməd nağılı və təhtəlşüurumuzda şifrələnmiş nağıllarımız, bayatılarımız bizə nə söyləyir, necə yol göstərirlər? Eyni zamanda ədəbiyyatımızda şeirlər, əsərlər və dram, televiziya tamaşalarımızda bizə nələr ötürülüb ki, azərbaycanlı kimliyimiz formalaşıb? Şərqdə ilk respublikanı quranların motivasiya mənbəyi haradan idi? Koroğluda Paşanın qızını qaçırtmaq motivasiyası haradan qaynaqlanırdı? Məlikməmməddən Kefli İsgəndərə, Kefli İsgəndərdən Moşuya kimi hansı mərhələləri keçmişik? Kitab bu kimi suallar əsasında yazılıb.
Və sonda sizə kitabdan kiçik bir hissə ərməğan edirik. Kitabı alıb oxuyacaq olan bütün kitabsevərlərə xoş mütaliələr.
Biz Məlikməmməd kimi bağımıza, almaları qorumağa gedirik, məqsəd və məramlarımız haqqında düşünür, yollar axtarır və bu zaman divlərimizə gedən tərəfə yönəlirik.
Yola çıxmağına çıxırıq, bizə mane olan əsas məsələnin isə hələ fərqində deyilik. Biz bilirik ki, almalar oğurlanır, yəni bizim inkişaf etməyimizə, hədəfə çatmağımıza maneə yaranır, amma bunu kimin (ya da nəyin) etdiyini müəyyənləşdirməyə çətinlik çəkirik.
Fizioloji inkişafımız bizdən asılı olmadan baş verir.
Doğulur, iməkləyir, yıxılır, qalxır, yeriyir və müəyyən yaş hədlərini keçirik. Bu dövrdə biz dünyanı valideynlərimizin və göz açdığımız mühitin sayəsində dərk edir, mənimsəməyə başlayırıq. Başlanğıcda biz hamımız təqlidçiyik.
Özümüzdə təqlid etdiklərimizin surətini daşıyır, hətta bəzən çox irəli gedərək onların kölgəsinə çevrilirik. Bu kölgələr qabıq içində olurlar. Çəyirdək böyüdükcə, cücərdikcə qabıq çat verməyə başlayır. Bu zaman həmin zehni münaqişələr başlayır. Ata, yəni padşah almaların oğurlanmasından şikayətlənir, oğul isə o bağa yollanmağın vacibliyini qeydsiz-şərtsiz qəbul edir.
Burdan o yana isə macəranın daha maraqlı mərhələsi başlayır. Biz artıq yola çıxmışıq, yuxunun da öhdəsindən gəlmişik, səhər erkən qalxırıq, güclü motivasiya ilə işimizə başlayırıq, hər şey bizə uğurdan müjdə verir: “İlk maneəni vurub keçmişəm, divi yaralamışam. Almaları atama verib qələbənin həzzini yaşayıram”. Əksəriyyətimiz elə bu mərhələdə qalmağı seçirik. Bu qalibiyyət bizə ömür boyu bəs edir. Keçmiş xatirələri isidib süfrəyə qoyur, hey onlardan danışırıq. Çünki artıq əldə etdiyimiz və heç vaxt unudulmayacaq bir qələbəmiz var. Fasiləsiz olaraq bizdən, etdiyimiz o işdən danışılmasını istəyir, “keçmiş nazirin keçmiş müavini” olmağın şirin xatirələri ilə üstümüzü örtüb yatmağın rahatlığından əl çəkə bilmirik.
Bu mərhələdə daha böyük divlərimizlə üzləşirik. Əvvəl naməlumluq qorxusu ilə yuxulayırdıqsa, indi əldə etdiyimiz şöhrətin, mövqeyin, dərəcənin qorxusu bizi yerimizdə saxlayır. Bu yer bizim vərdiş zonamıza çevrilir.
İllərlə eyni ofisdə qalmaq, iş yerini dəyişməkdən çəkinmək bundan qaynaqlanır. “Çovdarlıqda uçurumdan qoruyan”dan sonra əlinə qələm götürməmək yeni roman yazmaq cəsarətini tapa bilməməkdən daha çox, o zirvədə qalmağı seçməkdir.
Qarşıda daha böyük zirvələrin mövcud olduğunu dərk edirik, amma bu bizə yerimizdən tərpətməyə kifayət etmir.
Çünki bu cəhd indiki mövqeyimizi zədələyə, bizə hazırkı şöhrətimizi təzələyə bilməməyin fiaskosunu yaşada bilər.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(27.10.2023)
