Kənan Məmmədli, “Ədəbiyyat və incəsənət”
Vaqif Mustafazadə, Əzizə Mustafazadə, Şahin Novrəsli… Əlbəttə ki, bu ad sadalanmasından yanılmadınız, söhbət cazdan gedir.
Hər il aprelin 30-u dünyada Beynəlxalq Caz Günü kimi qeyd edilir. Bu günün tarixçəsi isə
2012-ci ildən başlayır. Həmin vaxt UNESCO tərəfindən elan edilən bu gün dünyanın cazsevər ölkələrində keçirilən konsert proqramları ilə yadda qalır. Əlamətdar gün hər il dünyanın 190 ölkəsində qeyd olunur.
Bildiyiniz kimi, mədəniyyətdə caz əsri deyilən bir termin də var. Amerika yazıçısı Frensis Skott Fitsjerald ABŞ tarixində ən əhəmiyyətli dövre - 1-ci dünya müharibəsinin sonundan (1918) və Böyük Depressiyanın başlanğıcına (1929) qədərki illəri belə adlandırır, çünki o dpvrdə caz musiqisi o qədər populyar imiş ki, bütün evlərə daxil olurmuş.
Beynəlxalq Caz Günü münasibətilə dəyirmi masalar, caz improvizələrinə dair ustad dərsləri, habelə caz mövzusu ilə bağlı müxtəlif tədbirlər təşkil olunur. Bu tədbirlər cazın vətəni hesab edilən Yeni Orleanın Konqo meydanında xüsusi konsert proqramı ilə davam etdirilir.
Dünyada Azərbaycan cazının özünəməxsus yeri var. Bunu ölkəmizdə keçirilən beynəlxalq caz festivallarına olan maraq bir daha sübut edir. Amerika cazı və muğam musiqisi üzərində qurulan Azərbaycan cazının bünövrəsi 30-cu illərin sonunda Niyazi və Tofiq Quliyevin yaratdığı “Dövlət Cazı” adı ilə tanınan Dövlət Estrada Orkestri tərəfindən qoyulub. Azərbaycanda estrada və caz musiqisinin ikinci həyatı Rafiq Babayevin yaratdığı “Qaya” ansamblı ilə başlayıb. Bu ansambl keçmiş SSRİ-də böyük şöhrət qazanmışdı. Vaqif Mustafazadə dövrü isə Azərbaycanda cazın intibah dövrü hesab edilə bilər. Virtuoz musiqiçi muğamla cazın sintezini yaradıb. Özündən sonra onun yolunu qızı Əzizə Mustafazadə davam etdirir və yeni nailiyyətlərə imza atır.
Böyük təməllər üzərində qurulmuş Azərbaycan cazı indi gənc ifaçıların timsalında daha da inkişaf edir. Beynəlxalq Montre Caz Festivalının qalibi İsfar Sarabskinin adını çəkmək yetərlidir ki, Azərbaycanda caz ənənəsinin necə yaşadığının şahidi olasan. Həmçinin Rain Sultanov, Salman Qənbərov, Emil Əfrasiyaboğlu, Şahin Növrəsli kimi tanınmış ifaçılar bu ənənələri uğurla davam etdirirlər.
Yetər ki, bu gün hər birimiz caz musiqisi dinləyib bu günün təntənəsinə qoşulaq.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(30.04.2024)
