Unutma ki, sənə işıq tutanlara arxa çevirsən, yalnız öz qaranlığını görəcəksən.(Rene Dekart)

HAŞİYƏ:

17-ci əsr İtalyan rəssamı Mikelancelo Karavacco ilk dəfə təsviri sənətdə realizm janrını tətbiq edib. Qapaq şəklində onun “Falçı” əsərini görürsünüz. 

Kölgə və işıq qarşılaşması təxəyyülümdəki sonsuz "söz boxçalarını"  boşaltmağa sövq etdi.

Kölgənin işığa aşiqliyi günahkarın etdiyi günahın savab adı altında utanmaz- utanmaz nümayiş etdirməsini xatırladım.

Doğrudanmı, günahkarların vicdanının gözləri kordur?!

"Haqlıyam, haqq məndədir"- demək bu qədərmi asandır?

Düzdür  hər kəs baş verən hadisələrə öz baxış bucağından boylanır. Amma haqqsızlığın bir adı var: "NAHAQ"

Ta əzəldən " Xeyir"lə  "Şər" mübarizədə olub.

Sonda isə haqqın qılıncı daha iti olduğunu sübut edib. " Kölgə"  "İşığı" tutub saxlayırsa, bu onun sevgisidirmi? Kölgənin nəğməsi sevgi adlı uydurma bəstədir. Özünə haqsız, günahkaram deyənlər az tapılır, kölgə olmaqdan yorulub işığa çevrilənlər çox azdır.

İşığı tutub saxlamaqla ona sevgi vermirlər, əksinə haqqını əlindən alırlar. İşıq Cahana candır, yaşıllıqları- çəmənləri, çiçəkləri sevgisi ilə bəsləyən məlhəmdir. İşıq mərhəmətdir, qayğıdır, sevgidir. Kölgə isə saxta sevgisindən nəğmə bəstələyən naşı bəstəkardır - haqq adlı bayrağı qaldırıb mərhəmətdən uzaq düşmüş sevimli nəğməsini təkrar- təkrar oxuyan yalançı aşiqdir.

İşıq və kölgə Təsviri incəsənətdə realist təsvir üçün əsas elementlərdəndir. Onlar əl- ələ verərək kompozisiyaya daha da canlılıq bəxş edir.

Karavacco, Qrünevald öz əsərlərində güclü yan işıq effektindən istifadə ediblər.

Karavacconun əsərləri öz hissiyyatlığı, emosianallığı ilə, gərginliyi, işıq və kölgənin kontrastlığı və xüsusi cizgisi ilə fərqlənir ki, buda "karavacizm" üslubunun xarakteridir.

Bəli, sənətdə "İşıq və kölgə" möhtəşəm canlı görüntü üçün əsas elementdir, amma real həyatımızda kölgələr işığımızı kəsməsin, Günəsin nuru öz istisi, işığı ilə ömür adlı qısa səyahətimizdə həmişə bizimlə olsun. 

Sükut sevən addımlarım

çox səssizdir,

Adıma kölgə deyirlər, 

qara rəngin əsiriyəm.

Ən sürətli qaçan belə, 

kölgəsinə çata bilməz, 

əl uzatsa, tuta bilməz.

Mən kölgəyəm.

İşıq gizlər öz ardında,

Utanar ki, yanındayam.

İşıq varsa, mən də varam

arayaram, axtararam.

Yollarını kəsmək üçün, 

tutub onu saxlayıram.

Mən kölgəyəm.

Anlamazlar bəzən məni

qınayarlar, 

GÜNƏŞƏ olan sevgimi.

Tellərini daramağa toxunaram,

Nəfəsinə sarılmağa hər an varam.

İşıq varsa, kölgə də var,

Aşiqlər olanlar anlar!

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(27.08.2024)