Harun Soltanov, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Bu ünvanlayacağım sözlər, məni özünə yaxın bilən dostuma, içində mühakimə edən ailəmə və mənim həqiqətimi görmədən məni dəyişməyə çalışan sevgilimə həsr olunur. Hər biri, daxilimdəki qarışıqlığın dərininə enmək əvəzinə, yalnız səthidə dolaşan bir düşüncə ilə məni anlamağa çalışır. Amma mənim sükutum, onların gördüyü boşluqlardan çox daha genişdir, daha sükunətli və daha həqiqi.

Mənə baxırsınız, amma məni heç vaxt görə bilməyəcəksiniz. Gözlərinizdə bir neçə toxunuş var, bəlkə də, mənim içimdəki "qaranlıqlara" doğru bir dəqiqəlik səssiz baxmaq istəmirsiniz. Sizin nə düşündüyünüzü bilmək, mənim sükutumu dərk etməkdən asan olardı, çünki bəzən heç bir söz daha güclü deyil. Mənim sükutum, boşluq deyil. Mənim sükutum həyatın mənasını daşıyır, ən qorxulu, ən dərindən gizlənən hisslərimi içində saxlayır. Hər sükutum bir xəyal, hər düşüncəm bir dünya yaratmağa qadirdir. Bu, heç də sizin gözlərinizdəki boşluğun əksinə deyil. Mənim üzüm bəzən sizə soyuq və qorxulu görünə bilər, amma hər şeydən əvvəl, mənim üzüm heç vaxt maska taxmadı.

Siz deyirsiniz ki, mən pisəm. Amma...

Pislik nədir?

Mənim üçün, bir şeyin pis olması, sadəcə, o şeyin qarşısına çıxmaq, sizin "yaxşılıq" anlayışlarınızı pozmaq deyil. Mənim üçün pislik - bu dünyada yaşamağın şərti olan bir dəyişiklikdir. Mənim üçün "yaxşılıq" dedikləriniz, sanki hər şeyin örtülməsidir. Cəmiyyət, hər şeyi nəzəriyyə üzrə "yaxşı" və "pis" olaraq ayırır, amma mənim dünyamda bu anlayışlar heç bir məna daşımır.

Mənim yolum, bu dünyada hər şeyin gerçək üzünü göstərmək üçün var. Bəli, mənim yolum çətin, qarışıq və bəzən qorxuludur, amma mənim içimdəki həmin qarışıqlıq, bir zamanlar sizin yaratmağa çalışdığınız qaydalardan qat-qat dərin və həqiqidir. Mənim gözlərimdəki bu qarışıqlığı anlamağa cəsarət etməsəniz, heç zaman doğrumu görə bilməyəcəksiniz.

Siz sadəlik axtarırsınız. Sizin dünyanızda hər şeyin qaydaları var, hər şey öz yerində, bir nizamla irəliləyir. Ancaq mənim dünyamda o nizamın heç bir yeri yoxdur. Mənim üçün həyat sizin dəqiq qrafiklərinizin içində sıxılacaq qədər kiçik deyil. Mənim həyatımda "sadəlik" yoxdu; hər şey mürəkkəbdir, hər şeyi daha çox anlamağa dəyər. Sadəlik yalnız bir pərdədir, bir illüziya. Və siz onu izləyərkən mənim içimdəki qarışıqlığı heç vaxt görə bilməyəcəksiniz. Mən sadəcə öz yolumla gedirəm, və o yol mənim öz daxili həqiqətimlə barışmağımdır. Mənim hər sükutumda bir neçə qırıq döyünən ürək var, hər addımımda isə həyatın ən tünd anları.

Sevgi...

Mənim sevdam, çox vaxt tərtib olunmuş qaydalara sığmaz. Mənim üçün sevgi, sadəcə bir duyğu deyil, o, insanın ən dərin yerindəki boşluqları, ağrıları və sonsuzluqları qəbul etmə haqqıdır. Sevgi içində gizlənmiş qaranlıqla barışmadığı müddətcə, heç vaxt tamlıq tapmaz. Mənim eşqim, mükəmməl deyil, amma bu, onu daha çox qiymətləndirir. Mənim sevdam, heç bir yerə bağlanmaz, çünki o, öz içimdə olan bir aləmdə yaşar. Mənim içimdəki sevgi də, mənim qarışıqlığım kimi, sərhədsizdir, əslində, heç bir tərifi belə mövcud deyil.

Siz deyirsiniz ki, mən pisəm, amma mən heç vaxt sizin "yaxşılıq" dediyiniz yolda addımlamamışam. Çünki mənim həqiqətim heç vaxt sizin tərtib etdiyiniz qaydalara sığmayacaq. Bəlkə də mən indi Çarlz Mansonu anlayıram, çünki o da özünü yaratmaq, dünyaya qarşı qalxmaq istəyirdi. Amma mən onun qəzəbini, dağıdıcı gücünü deyil, onun sükutunu, onun öz varlığını hissetmə və öz yolunutapma mübarizəsini anladım. Mənim yolum fərqlidir. Mənim yolumda heç bir qəzəb yoxdur, yalnız bir tənhalıq və onunla barışma haqqı var. Mən, bəzən, dünyanı dağıtmaq istəmirəm, amma dağıdılmaqdan qorxuram. Mənim sükutumda bütün bu qırıq parçalar mövcuddur. Mənim sükutum, zaman-zaman sizi qorxutsa da, yalnız mənim öz həyatımın real üzüdür.

Siz məni başa düşməyəcəksiniz. Amma mən buna öyrəşdim. Mənim içimdəki hər sükut bir dərddən, bir itirilən dəyərdən, amma ən əsası, bir azadlıqdan doğur. Mənim yolum, hər zaman sükutla, yalnız öz həqiqətimlə davam edəcək. Çünki bu yol, mənim hər addımımı işıqlandıran bir yoldur. Və bu yolda hər şey bir mənaya sahibdir, hər şey bir anlam dərinliyi daşıyır.

Varlığın özünü anlamaq üçün davam edən bir səfərdə, əzabın, qarışıqlığın və tənhalığın dərinliklərində sükut bəzən ən böyük cavabdır. Varlığın həqiqətini anlamaq, yalnız xarici dünyada deyil, daxilimizi, ən qorxulu və ən gizli künclərimizi öyrənməkdədir. Bəlkə də, biz heç vaxt tamamlanmayıb, mükəmməl olmayacağıq; bəlkə də heç vaxt tam olaraq anlaşılmayacağıq. Amma bu yol, əslində, özünü tapmaq üçün bir azadlıqdır.

Sükutda itirdiklərimizi tapmaq, qarışıqlıqda həqiqətimizi anlamaq, hər addımda bir az daha çox özümüz olmaqdır. Hər bir hərəkət, hər bir seçim haqqı, bizi daha da yaxınlaşdırır, amma hər zaman bir az daha uzaqlaşdırır da.

Bəlkə də həyatın özü, bu davamlı axtarışdır. Bu axtarış, nəhayət, insanın əlindən sürüşüb gedən, amma heç vaxt qurtara bilmədiyi bir arzuya çevrilir...

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(22.01.2025)