Kübra Quliyeva, “Ədəbiyyat və incəsənət”

Küçədə bir dilənçi gördükdə, insanların ilk reaksiyası çox vaxt mühakimə olur. "Əl açmaqdan başqa nə edə bilərdi?", "Bəlkə də, yalan deyir?", "Bu da bir biznesə çevrilib..." deyə düşünürük. Amma bu düşüncələr içimizdəki narahatlığı sakitləşdirmək üçündürmü, yoxsa reallığı qəbul etməkdəki çətinliyimizdən qaynaqlanır?

Hər dilənçinin hekayəsi eyni deyil. Bəziləri həqiqətən yoxsulluğun sərhədlərinə çatıb, bəziləri isə bu rolu seçib. Amma bir sual həmişə açıq qalır: onların arasında həqiqətən yardıma ehtiyacı olanları necə fərqləndirə bilərik?

İctimai Laqeydlik

Hər gün işə tələsən, öz problemləri ilə boğuşan insanlar dilənçilərə çox vaxt laqeyd yanaşırlar. Yolda qarşılaşdıqları əl açan qadın ya da uşaq, sadəcə bir maneə kimi görünür. Sikkə uzatmaq bu narahatlıqdan xilas olmağın ən asan yoludur. Lakin bu, problemi həll etmir; əksinə, o, sistematik olaraq "yardım edənlə yardım alan" münasibətini davam etdirir.

Bəziləri isə qətiyyətlə pul vermir. "Əmək et, çalış," deyirlər. Ancaq bu sözlərin arxasında dərin bir məsələ gizlənir: bəzən insanlar işləmək üçün ehtiyac duyduqları imkanlardan məhrumdurlar. Həyatın basqısı və sistemin ədalətsizliyi onları bu vəziyyətə gətirib.

Dilənçinin Perspektivi

Bir anlıq dilənçinin gözlərindən baxmağa çalışaq. Sən küçədə oturursan, insanların üzünə baxırsan, amma onların çoxu səni görmür. Hər bir baxış sənə "sən burada olmamalısan" deyir. Bu vəziyyətdə bir insanın özünə olan inamını, insanlara olan ümidini qoruması mümkündürmü?

Dilənçilərin arasında bəziləri yalan danışır, hətta bu işi "peşəyə" çevirir. Amma bu, həqiqi ehtiyac içində olanların səsini batırır. Xəstə uşağı üçün yardım istəyən ana, yaşamaq üçün sığınacaq axtaran evsiz bir insan, aclıqdan əziyyət çəkən bir qoca... Onlar bu qrupun içində görünməz olur.

Psixoloji və Emosional Dərinlik

Dilənmək sadəcə pul istəmək deyil. Bu, bəzən "məni gör," "həyatımı hiss et," və ya "bir az da olsa qayğı göstər" deməkdir. İnsan qürurunu ayaqlayan bu vəziyyət, bir çoxları üçün son çıxış yoludur. Lakin onların səslərini duymağa o qədər alışmışıq ki, artıq o səsi eşitmirik.

Bir anlıq dayanıb düşünmək lazımdır: biz dilənçilərə nə qədər kömək edir, nə qədər laqeyd yanaşırıq? Yardım etdikdə bu, onların vəziyyətini həqiqətən yaxşılaşdırırmı, yoxsa sistemin çarxını fırlatmağa davam edirik?

Həll və Empatiya

Məsələ sadəcə pul vermək ya verməmək deyil. Əsl həll onlara qısa müddətli yardım etmək deyil, uzunmüddətli dəyişikliklər yaratmaqdır. Bəlkə də, hər bir dilənçiyə pul verə bilmərik. Amma onları insan kimi görüb dinləmək, onların hekayəsini soruşmaq, bəzən bir dilim çörəklə, bəzən bir isti sözlə ümid vermək, bəlkə də ən böyük yardımdır.

Sonunda isə düşünmək lazımdır: dilənən birinə necə baxırsınız? Onun keçmişini, gələcəyini, əllərindəki titrəyən qırışların tarixçəsini bilmək istəyirsinizmi? Çünki bəzən biz insanlara yardım etməyi deyil, sadəcə öz vicdanımızı sakitləşdirməyi seçirik.

Bəlkə də, onların ehtiyacı olan tək şey həqiqi bir insanlıq toxunuşudur – bəzən bir baxış, bəzən bir ümid işığı.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(09.01.2025)