Varis, Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun Baş direktoru, Ümumdünya Yazıçılar Təşkilatının (WOW) katibi. “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün

PREAMBULA

Faiq Balabəylinin şair-dənizçi olması hamıya bəllidir. Antik yunan şairi Sofokldan üzübəri minlərlə illər yüz minlərlə şairlər şeir yazırlar, içində hökmdar şair, məmur şair, deputat şair, həkim şair, müəllim şair, general şair, hətta güləşçi şairə rast gəlinib, amma indiyədək dənizçi-şair ampluasında heç kəs olmayıb. 

Tək ikinci dünya müharibəsində dəniz donanmasında vuruşan rus şairi Nikolay Bukin şair-dənizçi adlandırılıb. Amma onun da dənizçiliyi sırf müharibə dövründə əsgəri xidmət mükəlləfiyyətindən doğur deyə hesaba alınmaya bilər. Demək, dünya poeziyası tarixində dənizçilik və şairlik peşələrini peşəkarcasına birləşdirən ilk və yeganə şəxs bizim dostumuz, əzizizmiz, cəlilabadlı Faiq Balabəylidir. 

EKSPOZİSİYA

Hərdən Faiqə sullar verirlər ki, sən niyə dənizçi peşəsini seçmisən, hardandır səndə dənizə bu vurğunluq, Cəlilabad hara, dəniz hara?

Bu suala icazənizlə mən cavab verim. Adların mistikası deyilən bir şey var. Cəlilabadın əvvəlki adı Astraxanbazar olub. Yəni, Faiq dünyaya gələndə Cəlilabad hələ Astraxanbazar idi. Astraxan - Həştərxanın rusca səslənmə formasıdır. Həştərxan da Xəzər dənizinin ən böyük limanlarından biridir. 

Bu da dənizlə bağlılıq. 

Əmiməm ki, cavab sizi qane elədi. 

KULMİNASİYA

Faiq şeirlərində çalışır özü olsun. Dənizçi özü. O şeirlərinə də peşəsinə yanaşdığı kimi çox ciddi, qəlbən, ruhən yanaşır. 

Düzdür, bu şeirlərdə kruiz laynerləri, atom buzqıranları, katamaranlar, bərələr, katerlər, yaxtalar yoxdur, yəni nəhənglər, irilər yoxdur, şair 60 illik ağrılı-acılı ömründə bir şeyi əxz edib ki, irilərin dallnca düşəndə adam əzilə, taptalana bilər, amma bu şeirlərdə kiçik qayıqlarsa var. Bax elə bütün asüdəliklər, azadlıqlar da bu kiçik qayıqlardadır. 

İndi hay-həşir salacaq

uçacaq ac qağayılar

Qayığın saldığı izə

qonacaq ac qağayılar.

Mavi suları yara-yara ağ izlər salan qayığı və bu izlərə qonan ac qağayıları duya bildiniz, deyilmi? Zira, ümidliyik ki, bir gün o qağayılar da aclıqdan qurtulacaq, doyacaqlar, bir gün dünyanın bütün əyər-əskiyi düzələcək. 

POSTSKRİPTUM

Bir şeirində isə Faiq yazır:

Yaxşı ki, kənddə qalmadım,

şəhərə köçüb gəldim.

Bir payız fəsli idi,

qoşulub durnalara

kəndin havasızlığından

havalanıb,

şəhərə uçub gəldim.

Yaxşı da ki gəldin. Gəlib şeir kitabları çıxardın, mavi Xəzəri ram etdin, bizim kimi dostlar tapdın.

60 yaşın mübarək, əziz Faiq Balabəyli. 

70-də görüşənədək. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(10.10.2024)