Nigar Həsənzadə, “Ədəbiyyat və incəsənət”

“Bir fincan  çay içim, yorğunluğum keçsin".  Biz Azərbaycanlıların ən çox işlətdiyi cümlələrdəndir və çoxumuzun da sevdiyi içki növü çaydır. Ən çox da yaşlı nəsillərin. Bəli, bəzən çayın funksiyasını qəhvə də əvəz edə bilir, ən çox da gənclər üçün. Amma bir çox gənclərimiz hələ də çayı qəhvədən üstün tuturlar. Bəs elmi əsaslarla da çayın yorğunluğa təsir etməsi düzgündürmü? 

Elmi əsaslarla çayın xeyirlərindən məlumatlanaq. Çayın yaşıl, qara və ağ növləri var və onu düzgün qəbul etmədikdə faydasından çox zərəri olur. Qida təhlükəsizliyi mütəxəssisləri hər gün insanın 400-600 milliqram, yaxud 4 stəkan yaşıl çay içməsinin vacibliyini bildirirlər. Hər gün içilən 1 stəkan qara çay isə zehni qüvvətləndirir. Çay içərkən onun miqdarına və şəkərsiz içilməsinə diqqət yetirilməlidir.

Keyfiyyətli və yaxşı dəmlənilmiş çay baş ağrılarını, fiziki və zehni yorğunluğu aradan qaldırır. Qara çayın tərkibində mərkəzi sinir sistemi üçün çox vacib olan kofein var.

Həmin maddə yorğunluğu aradan qaldırır, ürək döyüntülərinin sayını artırır, beyinin işini yaxşılaşdırır, yaddaşı möhkəmləndirir, əhvali-ruhiyyəni yaxşılaşdırır. Bununla yanaşı qara çayın tərkibindəki saponinlər iltihab əleyhinə təsir göstərir.

Çayın düzgün hazırlanması çox vacib məsələdir. Bunun üçün şüşə, saxsı və çini dəm çayniklərindən istifadə etmək lazımdır. Çayı dəmlədikdən sonra bir saat ərzində içmək məsləhət görülür.

Amma çox vacibi. Qiymətçə çox ucuz olan və boyaq maddələri ilə bol keyfiyyətsiz çaylar indi marketlərdə boldur. Çoxumuz da “çay çaydı da” deyib qənaət xətrinə bu ucuzlardan alırıq. Amma əsla çay çay deyil. Çay var ömür uzadar, çay var ömür qısaldar.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(12.12.2023)