Məşhur “Vinni Pux” cizgi filmi yaşı 95 ildən çox olan digər filmlər, tamaşalar, musiqi və rəsm əsərləri kimi ABŞ-da ictimai sərvət hesab olunub.

“Readrate” saytı xəbər verir ki, ABŞ-ın müəlliflik hüququ qanununa əsasən, əsər yazıldığı vaxtdan 95 il ötdükdə avtomatik olaraq ictimai sərvətə çevrilir. Hər il yanvarın 1-də mədəniyyətsevərlər İctimai Mülkiyyət Gününü - bir sıra əsərlərin müəllif hüquqlarının dayandırıldığı gün kimi qeyd edirlər. 1926-cı ildə yaradılmış əsərlər bu il ictimaiyyətin ümumi mülkiyyətinə çevrilir.

Müəllif hüququ qanunu kitablara, filmlərə və musiqi əsərlərinə şamil edilir. Bu ilin mühüm ədəbi nümunələrindən Alan Milnin “Vinni Puh” hekayəsi ictimai sərvətə çevrilib. Siyahıda, həmçinin Ernest Heminqueyin məşhur “Günəş də doğar” romanı, Aqata Kristinin “Rocer Ekroydun qətli”, Feliks Zaltenin “Bembi” və Vilyam Folknerin “Əsgər mükafatı” adlı hekayələri də yer alıb. İctimai sərvət hesab olunan əsərlərin tam siyahısı ilə Duke Universitetinin rəsmi saytında tanış olmaq olar.

Qeyd edək ki, əsər müəlliflik hüququndan çıxdıqdan sonra, hər kəs onu icazəsiz və ya əlavə pul xərcləmədən qanuni olaraq yenidən bölüşə və istifadə edə bilər. Məsələn, kitab əsasında film çəkmək olar ki, sonradan qanuni olaraq özəl kinoteatrda nümayiş etdirilə bilər.

Bilmək lazımdır ki, müəllif hüququ qanunu yalnız orijinala aiddir. Tərcümə edilmiş mətnlər kiminsə əqli mülkiyyəti sayıldığından istifadəsində məhdudiyyət qoyulmur. Qanun, həmçinin orijinal əsasında yaradılmış əsərlərə də aiddir. Məsələn, Disney animatorları tərəfindən çəkilmiş “Vinni Puh” və “Donuz balası”nın şəkilləri şirkətin intellektual mülkiyyəti hesab olunur və onun icazəsiz istifadə edilməsi qadağandır.