Ölkəmizdə Kino ssenarilərini dərc edən bir mətbu orqan, dərgi yoxdur. Ümumən, son illərdə heç dramaturji kitablar da nəşr edilmir. Kinoşünaslıq, kinotənqid sahələri də öz qürub dövrünü yaşayır. Bu da kinomuzun inkişaf strategiyasının ziddinədir.
Hazırda həm Mədəniyyət Nazirliyinin, həm də Kino Agentliyinin reallaşdırmaq istədikləri geniş fəaliyyət spektrində bu nöqsanların aradan götürülməsi də aparıcı rol oynayır.
Bu günlərdə “Elm və təhsil” nəşriyyatı tərəfindən tanınmış kinodramaturq, yazıçı, Azərbaycan Kino Agentliyinin direktoru Orxan Fikrətoğlunun “Kinocizgilər” adlı kitabı işıq üzü görəcək. Kitabda həm tammetrajlı, həm qısametrajlı bədii və sənədli film ssenariləri, ekran həlli üçün uyğunlaşdırılmış qısa hekayələr və novellalar yer alıb.
Bu gündən etibarən oxucularımızı “Kinocizgilər” kitabındakı yazılarla tanışlıq gözləyir. Xüsusən, kino sahəsi ilə maraqlananlar üçün, gənc ssenaristlər və rejissorlar üçün düşünürük ki, bu dərclər faydalı olacaq.
“TURAN” bədii film ssenarisini təqdim edirik.
Titr yazı. Bakı. 14 noyabr. 1918-ci il.
Nuru paşanın qərargahı qarşısında dayanmış Qafqaz İslam Ordusunun əsgərinə yaxınlaşan ingilis nümayəndə heyəti...
Arxa fonda binanın qarşısında dayanmış ingilis hərbi maşını görünür...
Maşının üstündə ingilis bayrağı dalğalanır.
Qafqaz İslam Ordusunun əsgəri küləyin dalğalandırdığı bayrağa baxır...
Heyətin başçısı keşik çəkən əsgərə hərbi təzim edir.
Sonra əlindəki məktubdan ona müraciəti oxuyur.
İngilis zabiti:
– Mən ingilis zabiti Alan Constonam. Ənzəlidə yerləşən ingilis hissələri komandanı general Tomsonun adından Nuru paşaya xəbərdarlıq etməyə gəlmişəm. Biz yeni qurulmuş Azərbaycan hökumətini tanımırıq. Osmanlı ordusunun Bakıdakı komandanı kimi sizə rəsmi müraciət edirik. Bakıda olmağınız müqavilələrə ziddir. Osmanlı dövlətinin özündə də bunu anlayanlar var. Bu gün Bakını tərk etməsəniz, noyabr ayının on yeddisində şəhəri işğal edəcəyik. Osmanlı dövlətinin iştirak etdiyi döyüş cəbhələrində yaranmış son vəziyyət bizə bu addımı atmağa imkan verir. Bunu bilməmiş deyilsiniz...
Bayaqdan bəri başını aşağı salmış Conston qərargah qapılarının açıq olduğunu görür...
Alan Conston binaya daxil olub pillələrlə yuxarı qalxır.
İkinci mərtəbədə onu gözləyən Qafqaz İslam Ordusunun daha bir əsgəri Constonu hərbi salamla salamlayır.
Conston Nuru paşanın otağına daxil olur.
Nuru paşa iri masanın arxasında oturub.
Masanın üstündə əsgəri sxemlər, müxtəlif sənədlər görünür...
Nuru paşa Alan Constona yer göstərir.
Alan Conston ayaq üstə dayanıb əlindəki məktubu Nuru paşaya uzadır.
Nuru paşa məktubu alıb oxuyur...
Araya sükut çökür... Sükutu Nuru paşa pozur:
– Mən Osmanlı ordusundan istefa vermişəm. Azərbaycan dövlətinin müdafiə naziriyəm. Bakıdakı Osmanlı qoşunlarının komandanı indi Mürsəl paşadır. Bu məktubu ona verin, mənə yox.
Alan Conston: – Cənab komandan, Azərbaycan hökuməti oyuncaq hökumətdir.
Bu sözləri eşidən Nuru paşa hirslənib ayağa qalxır.
Nuru paşa: – Oyuncaq hökumət bu qədər itki verib qələbə əldə edə bilməzdi. Azərbaycan xalqı qanıyla dövlət qurub və sizlər bu dövləti tanımağa borclusunuz. Bura onların ölkəsidir, bunu birdəfəlik anlayın.
Alan Conston: – General Tomsonun adından sizi xəbərdar edirəm: noyabr ayının on yeddisinə qədər Bakını tərk etməsəniz, şəhəri işğal edəcəyik.
Nuru paşa: – Bunu Azərbaycan hökuməti ilə həll edin. Mən hökumətə tabe olan əsgərəm. Əmr etsələr, Bakını müdafiə edəcəm. Desələr, sizə hücum edəcəm. Mən siyasətçi deyiləm.
Alan Conston: – Siz çox böyük siyasətçisiniz, cənab Nuru paşa. Başa düşürəm, Azərbaycan hökumətini İngiltərəyə tanıtmaq istəyirsiniz. Amma bir həqiqəti unutmayın: Bakı heç vaxt sizin olmayacaq. Buna icazə verməyəcəyik. Türk ağalığı bu əsrdə bitdi.
Alan Conston hirslə çevrilib otaqdan çıxır...
Nuru paşa fikirli-fikirli pəncərəyə yaxınlaşır...
Pəncərədən eşiyə baxan Nuru paşa...
Pəncərədən dolanbac Bakı küçələri görünür... Küləkli bir gündür... Möhkəm xəzri əsir... Orta yaşlı çarşablı qadın azyaşlı uşağının əlindən tutub üzü küləyə gedir. Külək uşağı qadının əlindən zorla almaq istəsə də, qadın uşağının əlindən bərk-bərk tutub buraxmır...
Nuru paşa küləklə mübarizə aparan qadına bir qədər baxandan sonra masanın üstündəki telefona yaxınlaşır...
Nuru paşa telefon dəstəyini qaldırır.
Nuru paşa:
– Məmməd Əmin bəylə calaşdır... Gün aydın... İngilislər mənimlə danışmağın mənasız olduğunu anlayıb, Azərbaycan hökumətini tanıyacaqlar. Onlar bunu edən kimi Azərbaycan ordusu ilə Osmanlı hissələrini Güzdəkə çəkəcəm. İngilislər Bakıya tək girməyəcək. Ayın on yeddisində Biçeraxovun atlı kazakları ilə iki yüzə yaxın erməni əsgəri də şəhərə daxil olacaq. Sizi ingilislərin əliylə qoruyacam. Ölkəni bütöv edib sizə təhvil verəcəm. Lənkəranı, Muğanı da ingilislərə milli hökumətin əraziləri kimi tanıdacam. Sizi ruslardan qorumağı da onlardan tələb edəcəm. Osmanlı cəbhədə güclənib sözünü deməsə, işlər ağır olacaq. Yeddi cəbhədə döyüşürük. Tökdüyümüz qanların, verdiyimiz şəhidlərin hədər olmadığına inanıram. Bakını tərk etməyə məcbur olsam da, döyüş davam edir, bəy.
Nuru paşa dəstəyi asıb ayağa qalxır...
Nuru paşa yenə pəncərəyə yaxınlaşıb eşiyə baxır...
Xəzri əsməyindədir...
Bir qədər əvvəl pəncərədən görünən çarşablı qadın ilə uşağı hələ də küləklə əlləşir...
Külək uşağın əlini anasının əlindən ayırıb...
Uşaq güclü xəzri küləyi ilə təkbaşına mübarizə aparır...
Külək onu irəliləməyə qoymur...
Çarşablı qadın külək altında irəliyə deyil, uşağına tərəf addım atmağa çalışır...
Küləyin qaldırdığı tozanaqdan onlar bir-birinin üzünü görə bilmirlər...
Külək vurub çarşablı qadını yerə yıxır...
Uşaq küləyin səngiməsini gözləyib anasına doğru qaçır.
Uşaq çətinliklə ayağa qalxmağa çalışan anasının qolundan tutub kömək etməyə çalışır.
Pəncərədən bu səhnəni izləyən Nuru paşanın üzü sərtləşir.
Nuru paşa hirsindən pəncərə şüşəsini yumruqları ilə qırır...
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(17.04.2024)
