Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

“Ədəbiyyat və incəsənət”in Ötən il bu gün rubrikası üçün bu dəfə maraqlı bir tədbiri qeyd edirəm. 2023-cü il avqustun 29-da Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi və Azərbaycan Ədəbiyyat Fondu “Ədəbiyyatın kinoya transferi” mövzusunda dinləmə keçirmişdi.  Baxaq görək bu nə dinləmədir.

Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Natəvan klubunda keçirilən tədbirin məqsədi keyfiyyətli filmlərin ərsəyə gətirilməsi üçün yazıçıların kino industriyasına daha yaxından cəlb edilməsi olub.

Mədəniyyət nazirinin müşaviri, Əməkdar incəsənət xadimi Orxan Fikrətoğlunun məruzəçisi olduğu tədbirdə Xalq şairi Sabir Rüstəmxanlı, Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun Baş direktoru Varis, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin katibləri İlqar Fəhmi, Elçin Hüseynbəyli, Xəyal Rza, birliyin dramaturgiya seksiyasının müdiri Firuz Mustafa, Azərbaycan Kino Agentliyinin şöbə müdiri Rəşad Qasımov, rejissor Adil Azay, Ultra production şirkətinin rəhbəri Pərviz Məmmədov, “Azərbaycan” jurnalının baş redaktoru İntiqam Qasımzadə, yazarlardan Yunus Oğuz, Yaşar, Rüstəm Dastanoğlu, Kənan Hacı, Firudin Qurbansoy, Fərid Hüseyn  və digərləri iştirak ediblər. 

Öncə ədəbiyyatla kinonun vəhdətindən, yaxşı filmlərin çəkilməsi ilə yaxşı dramaturji materialın mövcud olması asılılığından bəhs edilib. Mədəniyyət naziri Adil Kərimlinin kinodakı durğunluğu aradan qaldırmaq üçün atdığı zəruri tədbirlərə diqqət çəkilib, kino industriyasının əvvəlki dönəmlərdə yazıçılar üçün bağlı olan qapılarının taybatay açıldığı bəyan edilib. 

Daha sonra Orxan Fikrətoğlu Mədəniyyət Nazirliyinin kino siyasətini tam olaraq tədbir işçilərinə açıqlayıb. 

Kino Agentliyinin yaradılması, Kino Forumunun keçirilməsi, filmlərin məhz ən yaxşılar tərəfindən çəkilməsi üçün ədaləti bərqərar etməklə müsabiqə elan edilməsi gözlə görünən əsas nəticələrdir. 

Yeni kino strategiyasının ilk bəhrəsi olan müsabiqə özündə filmlərin 5 xətt üzrə  maliyyələşəcəyini ehtiva edir:

-Dövlət sifarişi ilə çəkilən filmlər - ilk öncə milli-mənəvi və sənət dəyərlərinə xidmət edəcək filmlər;

-Kommersiya filmləri - daha çox gəlir əldə etməyə hesablanan, bir sözlə, “kassa filmləri”;

-Sənət filmləri (art-hauslar) –istedadlı rejissorlarımızın öz seçim və istəkləri ilə çəkdikləri, beynəlxalq kinofestivallarda təmsil olunacaq yüksək zövq filmləri;

-Debüt filmlər – gənc rejissorların debüt işləri;

-Tələbə filmləri - İncəsənət Universitetinin və digər kino təhsili verən ali məktəb tələbələrinin çəkdikləri filmlər.

Beləliklə, peşəkar və həvəskar hər bir kəs kino çəkmək şansı əldə edir. 

Nəzərə çatdırılıb ki, qısa müddətdə bu müsabiqənin elan edilməsi ilə yanaşı parçalanmış və iki kinematoqrafçılar ittifaqında cəmləşən kino cameəsi birləşdirilib, “Debüt studiyası” bərpa edilib,  mediasının maliyyələşdirilməsinə başlanılıb. 

Bu gün Mədəniyyət Nazirliyi ən əvvəl prodüsser mərkəzlərinin çoxalmasında və təkmilləşməsində maraqlıdır. İkinci - bazarın və rəqabətin yaranmasında maraqlıdır. Seleksiya yolu ilə tələbələr arasından, gənc istedadlar arasından yeni rejissorlar, ssenaristlər, operatorlar, aktyor və aktrisaların müəyyənləşdirilməsində maraqlıdır. Və bu sahələrdə artıq canlanma hiss edilməkdədir.

Ölkəmizdə kino festivallarının keçirilməsi ənənəvi hal alacaq. Beynəlxalq anima, doko və kiçikhəcmli filmlər festivallarını maliyyələşdirməklə mədəniyyət nazirliyi eyni zamanda ölkəmizə təşrif buyuran tanınmış əcnəbi kino mütəxəssilərini panel müzakirələrinə cəlb etmək, Azərbaycan kinosu barədə bilgiləri dövriyyəyə buraxmaq fikrindədir. Tədricən A kateqoriyalı festivallara çıxmaq, ölkədə kino pavilyonları tikmək məqsəd kimi götürülür.

Mədəniyyət Nazirliyi dünyaçaplı studiyaların gəlib Azərbaycanda filmlər çəkməsində maraqlıdır. Hətta onları maliyyələşdirməkdə də. Azərbaycan ərazisində film çəkən bütün xarici şirkətlərdən yalnız bir şey tələb olunacaq: 60-70 faiz yerli işçilərdən – azərbaycanlı mütəxəssilərdən istifadə etsinlər. Nəticədə yeni kadrlar hazırlanacaq, hazır kadrların isə kino təcrübəsi artacaq.

Yeni kadrların hazırlanması prosesində tələbələrin xaricdə təhsil almasına önəm veriləcək, ssenaristlərin təkmilləşdirilməsində xeyli işlər görüləcək. Animasiya Akademiyası açılacaq, milli animasiya filmlərinin çəkilməsi prioritet sayılacaq.

Kinoaktyor truppası bərpa ediləcək, texniki heyət üçün hər 6 aydan bir kvalifikasiya kursları keçiriləcək, dünyanın qəbul etdiyi ən yüksək avadanlıqlarla işləyən peşəkarlar dəvət ediləcək ki, bizdəki texniki heyətə ustad dərsləri keçsinlər. Bu dərsləri mənimsəyənlər müvafiq sertifikatlar alacaqlar.

Kinoteatrlarda göstərilən əcnəbi filmlərin dublyaj keyfiyyəti məsələsi də önəm daşıyır, buna görə dublyaj studiyaları yaradılacaq, yüksək səviyyədə tərcümə mətnlərindən istifadə ediləcək.

Kinoteatrlarda Azərbaycan filmlərinin nümayişinə üstünlük veriləcək və bu filmlər üçün üstün prokat şərtləri müəyyənləşəcək.

Diskussiya şəklində davam edən tədbir olduqca səmərəli keçib. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(30.08.2024)