Zahirə Cabir, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün
Belə deyirlər ki, dədə-babalarımız qədim zamanlardanat belində gəzərmişlər. Əksər hissəsi cavanlardan olanbu igidlər vətəni düşmənlərdən qoruyar, lazım gələndəöz eli üçün canlarından da keçərmişlər. Belə igidlərharada olurmuşsa öz şücaətləri ilə ad qazanırmış .Onlardan biri atdığı oxları ilə düşmən gözü çıxarırdı. O “oxçu” adını qazanmışdı.
Keçmiş zamanlarda şan-şöhrətli bir şah, onun dagözünün ağı-qarası bircə qızı varmış. Qızın gözəlliyinin sorağı hər yana yayılıbmış. Çox yerdənqıza elçi düşür. Şah onların içində özünə kürəkən olabiləcək varlı-dövlətli aşiqlər görsə də, qız heç kiməkönül vermir. Ata qızını nə qədər dilə tutursa, heç kimqızı yola gətirə bilmir. Sən demə qız mahalın ən güclüoğulu - oxçunu sevirmiş. Onlar xəlvəti görüşübdərdləşir, vüsala çatmaq üçün yollar axtarırmışlar. Oxçu kasıb olsa da mərd və cəsur idi. Bir gün şahbundan xəbər tutur. Bərk qəzəblənir. Əmr edir ki, oğlanı tapıb onun hüzuruna gətirsinlər. Şah ona əmredir ki, bir gecədə bir qala tiksə ona qızını verəcək.Oxçu qayanın başına yeddi karvan yükü yumurtagətizdirdi, yumurta sarısı ilə külü, gili bir-birinə qatıbpalçıq düzəltdi, barısının qalınlığı iki addım olandaşdan bir qala hörməyə başladı. Oxçu qalanı tikir. Şah öz əhdinə dönük çıxır. Qalaya oğlan ilə birgəqalxır, sonra əmr edir ki, onu qaladan atsınlar. Oxçunuqalanın başından aşağı atırlar. Həmin dərədə sevgilisi o qədər ağlayır ki, göz yaşları çaya dönür. O vaxtdanhəmin çayı Oxçu çayı, qalanı isə Oxçu qalasıadlandırırlar.
VI-VII yüzilliyə aid olan Qxçu qalası Zəngəzur mahalının Qafan rayonunun, Oxçu və Çığı çaylarının qovuşuğunda, Novruzyurd adlı hündür təpəliyin üstündə yerləşən qədim türk qalasıdır.
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(26.07.2024)