“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı “Qiraət saatı”nda Fəxrəddin Qasımoğlunun “Son gecə” detektiv romanının dərcini yekunlaşdırdı. Böyük oxucu marağını və istəyini nəzərə alıb romanın davamı olan “On ikiyə işləmiş” romanının dərcinə başlayırıq.

Özü polis orqanlarında çalışan, ən dəhşətli, tükürpədici cinayətlərdən bilavasitə xəbər tuta bilən müəllifin bu romanı da sizləri sonadək gərginlik içində saxlayacaq. Və siz bu romanı da çox bəyənəcəksiniz.

18 –ci dərc

Teymur Əliyev küçəsindəki villanın iri darvazası yavaş-yavaş açıldı. Həyətdən çıxan qara rəngli «Mercedes» sağ tərəfdən gələn maşına yol verib sola döndü və şəhərin mərkəzinə tərəf yan aldı. Avtomatik darvaza açıldığı kimi də bağlandı. Bu vaxt həmin küçənin başında dayanmış köhnə, üstündə «taksi» nişanı olan qırmızı rəngli «Jiquli»nin sürücüsü mühərriki işə salıb bir neçə saniyə ara verdikdən sonra yerindən tərpəndi.

Təxminən iyirmi beş dəqiqədən sonra «Mercedes» Badamdar qəsəbəsinə çatıb  girişində söyüd ağacı əkilmiş, naxışlı tunc skamya qoyulmuş meydança olan bir villanın qarşısında dayandı. Bir qədər sonra villanın darvazası açıldı və «Mercedes» həyətə girdi. Villanın sahibi qonağını həyətin ortasında dayanıb gözləyirdi. Maşından düşən qonaqla onu gülər üzlə qarşılayan ev sahibi qucaqlaşıb görüşdülər. Villanın sahibi bütün şəhərin Day-day kimi tanıdığı İsfəndiyar Mövlayev, qonağı isə, onun uzun illər dostluq etdiyi, şəhərdə heç də ondan az tanınmayan Səlim Zamanlı idi.

Bütün bunları bayaqdan qara rəngli «Mercedes»i qarabaqara izləyən «Jiquli»nin sürücüsü bağlanmaqda olan darvazadan müşahidə etdikdən sonra bir qədər irəlidəki transformatorun yanından maşını geriyə döndərdi. O, son iki gündə evindən çıxmayan Səlim Zamanlınınnəhayət evindən çıxarkən ilk gedəcəyi ünvanı dəqiqləşdirmək tapşırığı almış və indi bu tapşırığı yerinə yetirmişdi. Daha burada onluq bir iş qalmırdı, sadəcə ona deyilən yerdə deyilən adamla görüşüb gördüklərini ona çatdırmalı idi.

* * *

Telefona gələn zəngə cavab verən gənc qız dəstəyi rəfiqəsinə uzatdı:

-Səni istəyirlər, Layiqə.

Layiqə tez dəstəyi ondan aldı.

-Bəli, eşidirəm.

-Axşam qiyafəni tanınmaz elə, təxminən saat 6-dan 8-dək ofisin qarşısındakı ağacda işarə olub-olmamasını öyrən. Sonra nə etmək lazım olduğunu bilirsən. Əgər işarə olmasa, səhər hər üç saatdan bir eyni şeyi təkrarla.

-Başa düşdüm.

Dəstəyi asan Layiqə saata baxdı. Saat üçə on dəqiqə qalırdı. Hazırlaşıb deyilən yerdə olması üçün kifayət qədər vaxtı var idi.

Masanın üzərindəki şahmat lövhəsində at fiquru ilə gediş edən Layiqə üzünü rəfiqəsinə tutdu:

-Gəl, sənə üçüncü matı da verim.

* * *

Gülanənin verdiyisəhər yeməyi məni necə tutmuşdusa, saat 3 olsa da, aclıq hiss etmirdim. Ancaq yaxşı bir çay içmək heç də pis olmazdı. Həm də axşamacan elə bir işim də yox idi. Ətrafa boylandım. Aha, bu da kafe. Skamyadan qalxıb kafeyə tərəf getdim. Vitrin şüşədən içəri boylananda iki gəncdən başqa heç kimin olmadığını gördüm. Bu məni qane edirdi. Səs-küylü yerləri heç sevmirəm. Xüsusilə tapşırıq aldığım vaxtlarda. Belə hallarda beynimdə daim o işin haqqında fikirləşirəm. Səs-küysə mənə fikirləşməyə mane olur.

Kafeyə girib ən küncdəki masada, üzü qapıya tərəf oturdum. Yaxınlaşan ofisiant qıza çay və paxlava gətirməsini tapşırdım. Bir qədər sonra sifarişi masanın üzərinə düzən qız sakitcə uzaqlaşdı.

Özümə çay süzüb soyumasını gözlədim.

Əgər işarə verilərsə, saat neçə olursa olsun, bu gün Matvey Semyonoviçlə bir daha görüşəcəkdim. Bu qısamüddətli təsir vasitəsi də ola bilərdi. O zaman görüşü səhərə saxlamağım işləri korlaya bilərdi. Ancaq istənilən halda, əvvəlcə cavabı götürüb sonra Biləcəriyə gedəcəkdim. Söhbət zamanı Matvey Semyonoviçə tətbiq olunmuş təsir vasitəsi barədə məlumatsız olmağım, ona qarşı silahsız olmağıma bərabər olardı. Yox, işarə verilməzsə və işlər sabaha qalarsa, onda saat 8-dən sonra birbaşa Gülanənin yanına gedəcək, rahat-rahat Səttarın şifrinin üzərində baş sındıracaqdım.

Paxlavadan dişləyib, çaydan bir qurtum aldım.

İndi qayıdaq Salamın işinə. Gün kimi ayıdndır ki, bu uşağın «Karat»ın ölümündə heç bir günahı yoxdur. Ancaq işi elə qurublar ki, hər şey ona qarşıdır. Düşünmürəm ki, cinayətkar heç bir iz qoymayıb. Sadəcə, məlum səbəbdən bu işlə ciddi məşğul ola bilmədiyim üçün, bütün ümidlərim təcrübəli Elbrusa, bir də ki, onunla birlikdə gedəcəyim Ruhi-əsəb xəstəxanasında araşdıracaqlarıma idi. Bəzi fikirlərim var idi.

Qətl törədilən gecə oradakı kameranın işləməməsi özü-özlüyündə çox şeydən xəbər verirdi. Hələ «Karat»ın əlaqələri də araşdırılmalı idi. Biznesdə olan rəqibləri haqqında məlumat toplamaq, son dövrlər daha çox kimlərlə kontaktda olmasını dəqiqləşdirmək lazım idi. Belə adamların düşmənləri də çox olur. Bütün bunları Elbrusun öyrənəcəyinə şübhəm yox idi. Çoxlu qızıl-brilyant olan yerdə həmişə qan iyi gəlir, bunu kolleqam da gözəl başa düşürdü.

Matvey kişi ilə bu gecə görüşməyim çox əla olardı. Sabaha vaxt udar, Elbrusla gedəsi olaramsa, onunla görüşməyim qaçhaqaça düşməzdi. Polkovnikin də tələsdiyini nəzərə alsam, bu halda hər iki işi paralel araşdırmağım üçün dincəlmədən işləməli idim. İstənilən halda, gözümün qabağında böyümüş günahsız bir gəncin kimlərinsə şərinə düşüb həyatının korlanmasına laqeyd qalmayacağımı gözəl bilirdim.

İndisə gələk şifrin təhlilinə. Dünən gecə şifrin açılmasında ilkin ehtimal kimi düşündüyüm variant darmadağın oldu. Tarixlərdəki rəqəmlərin sətirlərdəki hərflərə sıra sayı ilə düzülüşü heç bir şey vermədi. Səttarınsa, məhz başdaşındakı bu yazılarla nə isə demək istədiyinə şübhəm yoxdur. O halda, Səttar bu şifri elə də qəlizləşdirməli deyildi ki, nə vaxtsa gələcək adam onu tez bir zamanda «oxuya» bilsin. Böyük ehtimalla burada bir açar olmalıdır. Açarı tapsam, şifri açacağam.

Yaxşı, bəs Səttarın qorxması barədə fikirləşdiklərim? Bu halda o, gizlətdiyi məlumatın kimlərinsə əlinə düşməsindən ehtiyatlanıb şifri çox sadə etməkdən çəkinər, hər şeyi qəlizləşdirməzdimi? Bu da ağlabatandır. Xüsusilə oğlu Teymura nə vaxtsa gələcək adamın çox ağıllı biri olacağını eşitdiribsə, həmin adamın şifri açacağına ümid edib başqalarının oxuya bilməməsi üçün çətinləşdirə bilərdi.

Burada başqa bir məqam da var. Əgər Səttar oğluna gələcək adamın çox ağıllı birinin olacağını deyibsə, o kimin gələcəyini bilməli idi ki, bu sözü işlətsin. Görəsən bu əminlik haradandır, bunun arxasında nə gizlənir? Teymurla görüşə mən getmişdim. Nə mən Səttarı, nə də Səttar məni heç vaxt tanımayıb. Bu halda mənim haqqımda hansısa rəy verməsindən söhbət belə gedə bilməzdi. Onda, belə çıxır ki, Səttar məzarının üzərinə gələcək adam barədə əvvəlcədən məlumatlı olub, onun həmin adamın şifri aça biləcək qədər ağıllı və peşəkar, oğlunu qoruya biləcək qədər də tədbirli və ləyaqətli biri olduğuna şübhəsi olmayıb. Bunu da istisna etməyib ki, o adam Teymurla görüşə özü gəlməyəcəyi təqdirdə, özü qədər ağıllı və ləyaqətli birini göndərəcək. Bunların belə olduğuna inansaq, bəzi şeylər yerini alır. Onda da ortaya başqa bir sual çıxır. Öldükdən sonra, hər şeyin məhz düşündüyü kimi baş verəcəyinə Səttarın bu inamı haradan idi?

Stəkandakı çayım soyumuşdu. İşarəmlə ofisiant qız stəkanımı dəyişdi. Süzdüyüm çaydan bir-iki qurtum içdim.

Suallar çoxdur. Ancaq artıq istiqamətimi müəyyən etdiyimdən rahatam. Əgər şifr açılarsa və paralel olaraq Matvey Semyonoviç də dinə-imana gəlib danışarsa, fikrimcə, o halda çox şey aydınlaşacaq.

Görək Layiqə axşam nə xəbərlə gələcək. Bu qədər bəsdir. Belə gözəl çayı az qala buza döndərdim. Çayımı içim, gedim. Qalanını gedişat göstərəcək. Hər halda, irəlidə işləyəcəyim uzun bir gecə var.

* * *

 -Matvey, səni telefona çağırırlar.

Yaşlı qadın telefonun dəstəyini yaşına uyğun olmayan cəldliklə qonşu otaqdan çıxıb ona yaxınlaşan həyat yoldaşına verdi.

Dəstəyi alan qoca qulağına qoyub bir qədər həyəcanlı səslə dilləndi:

-Matvey Proxorov eşidir.

Xəttin o başından nəzakətli kişi səsi dedi:

-Salam, Matvey Semyonoviç. Xahiş edirəm dəstəyi asmayın. Zənnimcə, sizin öz marağınızdadır ki, məni diqqətlə dinləyəsiniz.

-Kimsiniz, sizə nə lazımdır? -Matvey həyəcanla soruşdu.

-Mən bir qədər əvvəl Novxanı bağlarından gəlmişəm.

Telefonda deyilən bu sözlərdən sonra dəstəyi asmağa hazırlaşan qoca yerində donub qaldı. Matveyin oğlu, bu gün ailəsi ilə birlikdə dostunun Novxanıdakı bağına qonaq getmişdi.

-Oğluma nə olub, tez cavab verin, oğluma nə etmisiz?

Artıq zəngin bu səhər özünü detektiv kimi təqdim edən adamın gəlişi ilə əlaqəli olduğuna şübhəsi qalmayan Matvey Semyonoviç az qala qışqırdı.

-Sakit olun, Matvey Semyonoviç, mənim zəngimin sizin oğlunuzla heç bir əlaqəsi yoxdur. Oğlunuz da, həyat yoldaşı da, uşaqları da sağ-salamatdırlar. Dostları Vaqifin bağında gözəl vaxt keçirilər. Yəqin ki, bilirsiz, gecəni də orada qalacaqlar. Mənsə, sadəcə bir qədər əvvəl təsadüfən oradan keçirdim.

-Bəs onda məndən nə istəyirsiniz? -qoca, qorxudan boğazına düyün kimi yığılan qəhəri birtəhər qovub soruşdu.

-Heç bir şey. Sadəcə demək istəyirdim ki, bu gün səhər heç yaxşı iş görməmisiz. Adam qapısına gələn qonağı qovmaz. Axı siz bütün ömrünüzü Bakıda yaşamısız. Buranın adət-ənənələrini bilirsiz. Bildirmək istəyirəm ki, bu gün gələn və təəssüf ki, dinləmədən qapını üzünə çırpdığınız insan çox xeyirxah biridir və hazırda çox xeyirxah bir işlə məşğuldur. İnsanlara kömək edir. Hə, yeri gəlmişkən, siz də bu insanlardan birisiz və əmin ola bilərsiz ki, bu xeyirxah insanla söhbətinizdən heç bir ziyan görməyəcəksiz. Sizə söz verirəm.

Qoca bir qədər fikrə getdi. Bu nəzakətlə danışan adam, nəinki oğlunun Novxanıda olduğunu bilir, hətta gecə orada qalacağına da eyham vururdu. Əgər belə qısa vaxtda bunları öyrəniblərsə, deməli hər şeyi bilirlər. Ehhh, cəhənnəm olsun hər şey. Oğluna, nəvələrinə təki bir şey olmasın.

-Qoy nə vaxt istəyir gəlsin, -Matvey Semyonoviç çarəsiz halda dilləndi.

-Bu gün, Matvey Semyonoviç, elə bu gün. Mən inanırdım ki, bir-birimizi başa düşəcəyik.

Danışan adam sağollaşmadan dəstəyi asdı. Bu, razılaşmanı pozacağı təqdirdə, nəzakətin də bir yerə qədər olacağına bir işarə idi və heç də ağılsız biri olmayan Matvey Proxorov bunu gözəl başa düşdü. Üzünü bayaqdan həyəcanla onun söhbətini dinləyən arvadına tutdu:

-Bu axşam qonağımız olacaq, Nataliya, çalış o gələndə gözə görünməyəsən, -bunları deyib stula çökdü.

* * *

Bir qədər şəhərin mərkəzində vaxt öldürəndən sonra metro ilə «İçərişəhər» stansiyasına gəlmiş, yenə vaxtım çox olduğu üçün oradan piyada «Beşmərtəbə»yə düşmüşdüm. Layiqə, əgər işarə verilibsə, «Nizami»dən «Beşmərtəbə»yə tərəf düşməli, ikinci işıqforu keçdikdən sonra oradakı «Ovçu» dükanının qarşısında durmalı idi. İşarə verilməyibsə, sadəcə ofisin yanından çıxıb getməliydi. Bu növbəti görüş yeri və davranışı barədə təlimatı sonuncu dəfə «Moskva» univermağının yanında görüşərkən ona vermişdim.

«Füzuli» meydanını yeraltı keçidlə keçib yolun əks tərəfi ilə dediyim yerə yaxınlaşdım. «Ovçu» dükanının qarşısında dayanmış, başındakı kapyüşonun altından qoyduğu süni qırmızı saçları görünən, iri gün eynəyi taxmış Layiqəni uzaqdan tanıdım. Öz-özümə gülümsədim. Bu qız cilddən-cildə girməyi çox sevirdi. Bəzən bu etdiklərinin təhlükədən yaranmış zərurətlə bağlı olduğunu unudaraq bunu bir oyun kimi qəbul etdiyini də hiss etmişdim.

Dayanmaq olmazdı. Gedə-gedə başımı sol tərəfə döndərdim və bir anlıq Layiqə ilə baxışlarımız toqquşdu. Yalnız bir anlıq. Bu, onun çıxıb gedə biləcəyinə işarə idi. İndi, tanış valyutadəyişmə məntəqəsinə, cavabı götürdükdən sonra isə Biləcəriyə getməliydim. İşarənin bu gün verilməsi çox yaxşı oldu. Hər şey plana uyğun gedirdi.

 “Ədəbiyyat və incəsənət”

(10.07.2023)