“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Zahirə Cabirin Ümummilli lider Heydər Əliyevə həsr edilmiş, azyaşlı oxuculara ünvanlanan hekayələrinin dərcini davam edir. Növbəti hekayə “Armud ağacı” adlanır.

ZAHİRƏ CABİR

Armud ağacı

Naxçıvanda hər evin həyətində, yaxud qarşısında tut ağacı görərsən. Ümumiyyətlə, tut ağacı əkmək bir adətdir. Bu ağac daş kimi bərkimiş torpaqda belə bitir. Uşaqlar tutun yetişməsini səbirsizliklə gözləyirlər. Elə ki, tut yetişdi, səhər obaşdan yataqdan qalxan kimi ağaca dırmaşıb doyunca tut yeyir, sonra səhər yeməyinə başlayardılar. Ağappaq tutlar iri və bal kimi şirin olurdu.

Heydərgilin həyətinin aşağı tərəfində, quyunun yanında bir armud ağacı var idi. Çox qəribə armud ağacı idi. Bu armudlardan demək olar ki, heç bir həyətdə yox idi. Deyilənə görə bu ağac başqa ölkədən gətirilmişdi. Nəhəng, qollu-budaqlı ağacın meyvələri noyabrın axırınadək ağacda qalırdı, armudların hər biri az qala bir kilo ağırlığında, daş kimi bərk olardı. İzzət ana armudları yığar, evin altındakı zirzəmidə saxlayardı. Zirzəmi çox soyuq olurdu. İzzət ana süpürgə düzəldilən kollardan cod çubuqlar qırıb dirəklərə bağlayar, armudları saplağından həmin asılqandan asırdı, buna Naxçıvanda «milax» deyirlər. Asılqandan asılan armudlar bır qədərdən sonra yumşalıb, dondurma kimi soyuq, ətırli, şirin olurdu. Marta qədər qalırdı. Naxçıvanda qış çox sərt keçirdi. Qışda meyvə tapmaq müşkülə dönürdü. İzzət ana armudları onun qapısını döyən hər bir insana, yəni tanıdığı, tanımadığı, ürəyi armud istəyən hər bir xəstəyə göndərərdi.

Fevral ayının axırları idi. Boz ay özün göstərir, qarlı çovğunlu günlər bir-birini əvəz edirdi. Belə günlərin birində Heydərin dərs dediyi məktəbdə tarix müəlliməsi artıq iki həftə idi ki, dərsə gəlmirdi. Az sonra uşaqlar xəbər tuturlar ki, müəllimənin anası xərçəng xəstəliyinə tutulub, yataqdadır. Heydər bu xəbəri eşidəndə çox pis olur. Evə gəlib anasına deyir ki, həmin armuddan müəllimənin anası yesə sağalar. İzzət ana “Əlbəttə ki, oğlum”- deyə Heydərə təsəlli verir. Bir neçə armuddan, qızılgül ləçəklərindən bişirdiyi mürəbbədən, bir ovuc gülqənddən müəllimin xəstə anası üçün pay düzəldir. İzzət ananın bişirdiyi gülqəndin sorağı bütün qonşuların dilindən düşmürdü. O, qızılgülün ləçəklərini qənd tozu ilə döyüb ona zəncəfil, darçın qatardı. Belə gülqənd mədə və soyuqdəymə xəstəliklərində istifadə olunan ən təsirli, əvəzsiz dərman hesab edilirdi.

Səhərisi gün Heydər anasının hazırladığı bağlamanı, yəni xəstə payını götürüb müəllimənin evinə gedir. Müəllimə Heydəri görəndə təəccüblənir:

- Heydər nə zəhmət çəkib gəlmisən. Mənim üçün darıxmısan? Tarixdən keçilənləri öyrənə bilirsən? Yəqin ki, tarix dərslərini əvəz edən müəllim qoymaz ki, siz dərslərdən geri qalasınız.

Heydər əlindəki bağlamanı açıb içindəki armudları göstərib deyir:

-Baxın, müəllimə görün nə gətirmişəm. Bu armudları yeyən hər bir xəstə mütləq şəfa tapır. Anam deyir ki, bu armudlar çox şəfalıdır, ölünü də dirildir. Kim yeyirsə mütləq sağalır.

Müəllimə bağlamadakı armudlara xeyli tamaşa etdi. Ürəyinə gəldi ki, doğrudan da belə armud heç görməyib, sehrli armudlardan mütləq anasına yedirtməlidir. Müəllimə Heydərə təşəkkür edib anasına salamını çatdırmağı tapşırır.

Yazın əvvəli idi. Bu gün Heydər məktəbə böyük həvəslə gedirdi. Elə bil ürəyinə dammışdı ki, tarix müəlliməsi dərsdə olacaq. Doğrudan da məktəbdə müəlliməni görəndə sevincindən gözləri yaşardı: ”Müəllimə nə yaxşı gəldiz. Sizin üçün çox darıxmışdım. Ananız necədir?”

Müəllimə də sevincli gözləri ilə onu qucaqlayıb, bağrına basdı: “Oğlum, sənin gətirdiyin sehrli armudlar onu həyata qaytardı. İnanılmaz möcüzə baş verdi. Həkimlər, - bu möcüzədir, ancaq biz bu möcüzənin izahını tapa bilmirik, - deyə heyrətlərini bildirirdilər”.

Həmin gün Heydər çox böyük sevinclə məktəbdən evə gəldi. Paltarlarını soyunmamış anasını qucaqlayıb əllərindən öpdü:

-Anacan sənin göndərdiyin armudlar doğrudan da sehrli imiş. Müəllimənin anası sağaldı. Amma, mənə elə gəlir ki, həmin armudları şəfalı edən sənin mərhəmətin, qızıl ürəyin, insanlara olan böyük sevgindir.  

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(10.05.2023)