Nurlana Məmmədova, “Ədəbiyyat və incəsənət” üçün
Uşaqlar deyəndə, ağlıma ilk gələn şey təntənədir. Gülüşlər, baxışlar, yürüyüşlər… və uşaqlara xas bütün duyğular…
Rafiq Yusifoğlunun uşaq şeirləri də bayram əhvallı, coşqun, qələbə ilə yoğrulmuş şeirlərdir.
Onun yaradıcılığında ən gözəl məqamlardan biri odur ki, balaca oxucu sonda məqsədə çatır, yaranan suala cavab tapa bilir. Və bu, onun təntənəsidir. Rafiq müəllimdəki bu lazımlı fəhm dünyada az şairdə var.
“…baba çayın qolu var
Bəs yoxdu ayaqları?
Yamanca gülmək tutdu
Evdəki uşaqları
Baba:
Axışından bilinir
Su dayazmı, dərinmi?
Çay elə bərk “qaçır ki”,
Görünmür ayaqları…”
Bu şeirdə bir babanın, müəllimin, insanın uşağa verdiyi ən gözəl cavablar var.
Rafiq müəllimin simasında təbiətin izləri var. Çaya, qartala, dağa, buluda bənzəyir. Şeirləri simasına qonan insanlar azdır bu dünyada.
Yer kürəsi başdan-başa
sudu, torpaqdı, daşdı.
Yer kürəsi kainatda
kiçik bir zərrəyə oxşayır.
Yer kürəsi –
Tanrının kirpiklərindən qopan
bir gilə yaşdı,
o bir damla yaşın içində
böyük bir dünya yaşayır…
Bütün uşaqlar bir gün ölüm haqda düşünür. Kiçiklərə bu haqda danışılmır. Onlar kimdənsə bu qara xəbəri eşidəndə həyəcan keçirir və hisslərini ifadə edə bilmirlər. Ancaq ölüm mövzusunu təbiət fonunda vermək zərərli deyil. Baxaq şairin tədrisdə esse mövzusu ola biləcək şeirinə:
“Baxıb qurumuş ağaca
Dilə gəlib oğlum deyir
Ata, ağac ölsə, əgər
Ona qəbir lazım deyil”.
Uşağın ağacı özü kimi canlı hesab etməsi həm də təbiət sevgisinin ifadəsidir. Ağacın gəldiyi yerə qayıdıb torpağa qarışması uşağı sonralar, nəinki düşündürəcək, onda ümid və cəsarət yaradacaq. Bu cür fəlsəfi fikirlər tədrisimizin məzmununa əlavə olunmalıdır. Çünki bu dörd sətirlik kiçik mətn böyük həqiqəti açıqlayır.
Belə bir məsəl var: “ Quşlar oxuyursa, dünyamızda salamatlıqdır”. Yaradıcılığında quşları Rafiq müəllim qədər vəsf edən şair görməmişəm. Təbiəti insanların ürəyinə salan şairdir Rafiq Yusifoğlu.75 şeirini oxumuşam onun quşlar dünyasından. Ən gözəl tərəfi də odur ki, bu şeirlərdə quşların nəğməsi eşidilir, həyat hekayəsi dinlənilir:
“…Əlinin üstə qonan
Qızılquşdu, şahindi
Belə gözəl dostu var
Öyünməsin şah indi?!
Bax ondakı vüqara
Bax ondakı uçuşa
Caynağından qurtarmaq
Qismət olmaz hər quşa…”
Mən adı təzadlı olan “ Qarquşu”nu ilk dəfə indi tanıdım.
“A qarquşu, qarquşu,
Hər kol- kosun var quşu.
Adında “qar” olsa da,
Özün sevmirsən qışı…”
Qu quşların həyat hekayəsi isə uşaqları həyəcanlandıracaq. Rafiq müəllim bu şeirdə bizə əsrarəngiz hekayə danışır:
“…Havada şığıyırsan,
Qu quşusan, qu quşu
Ancaq bəs sənə niyə
Söyləyirlər su quşu?
Elə oxuyursan ki,
Bu səda, bu nəğmə sirr…
Həyatda bircə dəfə
səslənir qu nəğməsi…”
Bu yaxınlarda Türkiyə telekanalları “Yaren leylek” dən danışırdı. 14 ildir ki, leylək hər bahar Bursalı balıqçının qayığına qonur. Onların 6 aydan bir olan dostluğunu bütün şəhər bilir.
Leyləklərin dəyişməz xasiyyətinə Rafiq müəllim sanki ovçu kimi bələddir:
…Belə söylədi Leylək.
-Harda yaşayıramsa,
Ora gözəldir demək.
-A leyləyim, leyləyim
Mən səninlə neyləyim?
Söylə didərgin salıb
Çovğun, soyuqmu səni?
Köçməkdən yorulmadın
Vətənin yoxmu sənin?
-Dar gündə qanadlarım
Köməyimə yetəndi.
Mən köçəri bir quşam,
Qanadlarım vətəndir”.
P.S. Tanrı heç bir quşu qanadsız, heç bir insanı da vətənsiz qoymasın! Amin!
“Ədəbiyyat və incəsənət”
(02.04.2025)
