Əli Çağla, “Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Güney Azərbaycan təmsilçisi



Əsas mövzunu yazmadan öncə, bir neçə ay qabaq “Ulduz” jurnalına hazırladığım məqalənin bir parçasını paylaşmaq istəyirəm. Qədim Yunan mifologiyasında Zevsin və Mnemosinanın doqquz qızı olan Muzalar haqda. 

Bu barədə çoxumuzun bilgimiz vardır. Bu Muzaların hərəsi bir sahədə ilham pəriləri kimi tanınmışdırlar. Həmin Muzalar şərq ədəbiyyatında da, xüsusilə Türk dünyasının ədəbiyyatında geniş yayılmışdır. Örnək olaraq Manas eposunda "Manasın anası Çıyırdı, Manası doğduğu anda gözünə dərviş görünür, Dərviş ona Manasın gələcəkdə qəhrəman olduğundan danışıb qeyb olur" məsələsi qəhrəmanların ilham pərisi kimi gözə görünür. Ya da Azərbaycan böyük şairi Seyid İmadəddin Nəsiminin yazdığı "Hənuz" rədifli qəzəlində Muzaların təsirini başqa bir ləfz ilə görürük: 
"Hüsni-rüхün kitabını хətm еyləmiş idim, 
Göydən rümuzi-vəhy tamam olmadan hənuz." 
Belə təsirlər klassik ədəbiyyat, epik dastanlar dövründə daha geniş yayılmışdır. Amma bu günün şairinin, yazarının, xüsusilə Güney ədəbiyyatçılarının Muzaları kimlərdir? Eləsə Muzalar vardırsa, onun müqabilində dayanıb əleyhinə işləyən boykotçular kimlərdir? Güney Azərbaycan deyəndə, hamının fikri coğrafiya anlamı üçün danışacağıma gedir. Yox, əslində məsələnin tam fərqli olduğundan danışmaq istəyirəm. 
Ədəbiyyat, dünyanın müxtəlif ölkələrində iş kimi tanınsa da, Güney Azərbaycanda istedad, maraq kimi tanınır. Nə bilim dünyanın haralarındasa minlərcə insanlar oturacaqlarına söykənib şeir yazırlar, roman yazırlar və apardıqları ədəbi tədqiqlərinə görə maaş qazanırlarsa da, Güney Azərbaycanda belə deyildir. Burdakı yazarlar, şairlər, ədəbi tənqidçilərin Muzaları hökumətin himayəsi deyil, bəlkə də 12 saat işlədikləri maaşı öz ailələrinin boğazından kəsib kitaba verib, oxumaqlarıdır. Bu sözləri çox sadə yazmaq istəyirəm, hamının başa düşəcəyinə əsaslanmaq üçün! 
Mənə Güney Azərbaycanda yaşayan ədəbiyyatçıları necə vizuallaşdırırsan dediklərində, həmişə öz beynimdə yaratdığım bir rəsim yadıma düşür. Ədəbiyyatçının bir əlində külüng, bir əlində qələm görürəm. Bu günün ədəbiyyatçısının muzası fəhləlikdə qazandığı maaşdır, əllərinin üstünü qabar basmış təcrübə amilləridir. Min müsibətlə təcrübə amillərini varağın üstünə gətirir, sonunda boykot olunur! Bəli, dəqiq desəm boykot olunur və bu boykotları edənlərin də kim olduğu hamımıza aydındır. 
2 il öncə, "Güneydən gələn səslər" rubrikasının qurulmasını mənim ilə danışan əziz dostum, Azərbaycanın sevimli yazarı Varis Yolçuyevə, "Yox" - deyə bilməyib "Ədəbiyyat və incəsənət" portalında çalışmağa başladım. Təkcə amacım, Güney Azərbaycanda yaşayan qələmdaşlarıma alqış örnəyi olaraq bir pozitiv fikir buraxmaq idi. Əslində şairin, yazarın güclü-gücsüz olduğunu nəzərə almırdım. Bu iki il müddətində paylaşımlarımıza görə çoxları müraciət edib filan şəxsi pislədilər, filan şəxsin şeirinin pis olduğunu dedilər, amma mənim hədəfim tam fərqli olduğu üçün yolumu tutub gedirdim. Yazı gücsüz olsa da, o yazını sevən bir oxucunun tapılacaq ehtimalı çoxdur. Onun üçün də paylaşırdım. Əslində ikinci hədəfim də, Güney Azərbaycanda dilin assimilyasiyaya məruz qaldığına baxmayaraq Azərbaycan ədəbiyyatının və dilinin hələ də professional səviyyədə yaşadığını, sevildiyini, Quzey Azərbaycandakı soydaşlarımıza alqış örnəyi olsun deyə düşünürdüm.
"Güneydən gələn səslər" rubrikası nə bir Muzadır, nə də ilham pərisidir! Amma bütün Güneyli ədəbiyyatçıların sahib olduğu bit kürsüdür. 
Bu iki il müddətində isə aşağıda ad apardığım 60 şairin, yazarın və tənqidçinin şeirləri, hekayələri və ədəbi fikirləri portalımızda dərc edilibdir: 

1. Müjqan Siyami 
2. Məryəm Qurbanzadə
3. Aynar Təbrizli
4. Məmməd Quruçay
5. Zaman Paşazadə
6. Məhəmmədrza Ləvayi
7. Mustafa Şeyxpur
8. Vüqar Nemət
9. Əmin Əhəryar
10. Oğuz Məhəmmədikiya
11. Məsum Cabbarpur
12. Rza Nuri
13. Rəsul Qədiri
14. Əmin Hacilu
15. Məryəm Gözəli
16. Behruz Sədiq
17. Atila Ərfəyi
18. Bəxtiyar Nizami
19. Həkimə Babakişizadə
20. İsmayıl Pilpayə
21. İlqar Müəzzinzadə
22. Qəfur Xiyavlı
23. Araz Asif
24. Mehdi Sırdaş
25. Sara Turi
26. Tohid Namvər
27. Yaz-Bahar
28. Alpər Ərtaş
29. Nuriyyə Lövh
30. Yalçın Türkay
31. Hümmət Şəhbazi
32. Məhsa Əbdüləlizadə
33. Əli Cavadpur
34. Fəriba Mürtəzayi
35. Sürəyya Xəliq Xiyavlı
36. Hadi Qaraçay
37. Arda Xani
38. Ramin Yaşar
39. Dərviş Təbrizli
40. Kamil Qəhrəmanoğlu
41. Səid Muğanlı
42. Xan Sənəm
43. Mərcan Mənafzadə
44. Şəhram Gülkar
45. Vida Heşməti
46. Elnaz İslamvənd
47. Mehdi Qəmsiz
48. Sevər Şəhabi
49. Əbasət Purhəsən
50. Həsən Babayi
51. Məhəmməd Çalğın
52. Ruqiyyə Kəbiri
53. Əli Qayıb
54. Rəhim Təkin
55. Səhər Xiyavlı
56. Arğın Paşa
57. Şahin Muradi
58. Mehdi Səhəndi
59. Səid Sadiqifər
60. Xosrov Barışan


“Ədəbiyyat və incəsənət”

(06.05.2024)