“Ömrünün 40 ilindən çoxunu dənizə bağlayan şair" Featured

Heyran Zöhrabova, "Ədəbiyyat və incəsənət" 

 

Dəniz elə həmənkidir

gah mülayim, üzə gülər,

gah da dönüb ölüm olar

bizi güdər.

Dənizçidə dözüm gərək

ölümünə baxa bilsin,

ölümünə qalib gəlsin,

yıxa bilsin.

Dənizçinin yuxusuna

Torpaq ətri girər hər gün

Yanıb-sönən mayaklarda

“ümid” adlı bir közərti

görər hər gün. 

 

Dənizçiyə dalğaların arasından

əl eləyər su pərisi,

dənizçiyə ad qoyarlar –

su dəlisi. 

 

Mavi sular mavi gözlü gözəl olar

naz eləyər dənizçiyə

Mənim üçün əziz olub,

heç bilmirəm, dəniz niyə?! 

 

Bu gün dənizçi-kapitan, şair-publisist, öz təbirincə desək, dənizə oxşayan, söz kapitanı, şair Faiq Balabəylinin doğum günü, 60 illik yubileyidir. "Ədəbiyyat və incəsənət" portalı olaraq şairi doğum günü münsibəti ilə təbrik edir, ona səmimi qəlbdən möhkəm cansağlığı və yeni-yeni yaradıcılıq uğurları arzu edirik.

Və yeni yaşında da şairdən bol-bol dəniz ətirli, qağayı avazlı şeir payı, ədəbiyyatımıza yeni-yeni töhvələr gözləyirik 

 

Faiq Balabəyli (Səfərov Faiq Ağaş oğlu) 1964-cü il, fevral ayının 23-də Cəlilabad rayonun Sabirabad kəndində anadan olub.

AXDG QSC XDND idarəsində gəmi kapitanı olaraq çalışır. "Dənizçilərə Sosial Dəstək" İctimai Birliyinin təsisçisi və idarə heyyətinin sədridir. Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Prezident təqaüdçüsü və eyni zamanda, "Müstəqil.Az" saytının həm yaradıcısı, həm də baş redaktorudur. O, Azərbaycanın, Türkiyənin, Rusiyanın, Tatarıstanın, İraq-Türkmən elinin, Özbəkistanın ədəbi ödülləri və baş ofisi Bişkekdə yerləşən "Yangi Ovoz” Orta Asiya Yazarlar və Tarixçilər Birliyinin təsis etdiyi "Turan Birliyi" medalı ilə təltif edilib. Əsərləri türk, özbək, tatar, qırğız, rus, ingilis, fransız, alman, gürcü, ivrit dillərinə tərcümə edilib. 

 

Faiq Balabəyli "Eh, ayrılıq, nə yamansan", "Kəsilməyən həyacan fiti", "Sənə yazılan şeirlər", "Burda darıxmaq olmaz", "Yaşıl yuxulu dəniz", "Bayıldan bayıra", "Yağışdan sonra", "Dənizçilərimiz Vətən müharibəsində", "Bakı buxtası - 20 yanvar", "Onlar qəhrəmandır" və tərtib etdiyi "Qarabağ müharibəsinin ilk qalib generalı", "Mən sizə darıxmaq öyrədəcəyəm", "Sən Vətənə bənzəyirsən", "Gəmilərin əmniyyətli idarə olunması", "Peşə təhsilindən dünya sularına qədər", nəvəsi Dənizin adına tərtib etdiyi "Dəniz" və  2023-cü ildə “Qanun” nəşriyyatında çap olunan və Azərbaycan gəmiçiliyinin 165 illiyinə sədri olduğu "DSD"İB-nin layihələrindən biri olan "Dənizçi həyatı" adlı ümumilikdə 17 kitabın müəllifidir. 

Gəlin şairin kapitanı olduğu söz gəmisi ilə onun yaradıcılıq ümmanına kiçik bir səfər edək. 

 

Yelkəni küləklə dolan gəmi 

 

Yelkəni küləklə dolan ağ gəmi,

yapışıb gövdənə yosunlar sənin.

Yosunlar beləcə ovsunlar səni

Ləpələr istəyir qovsunlar səni

doğma sahillərdən yad sahillərə...

Yelkəni küləklə dolan ağ gəmi,

Yelkənin yellənir dor ağacında,

yelkənin asılıb “dar ağacından”

cavan dənizçilər həyəcanından

itirib özünü, demir sözünü... 

 

Yelkəni küləklə dolan ağ gəmi,

başının üstündə bir əlçim bulud,

açar qanadını göyərçin bulud

göyərtə ovcunda bir içim bulud

dönər ağ yağışa isladar səni... 

 

Yelkəni küləklə dolan ağ gəmi

tufanda qadaya-bəlaya gələr

gümanı tənha bir adaya gələr

təkcə qağayılar haraya gələr

yetişə bilmərik hayına sənin...

 

 

Bir azdan qağayılar 

 

Bir azdan qağayılar

yuxusundan yarımçıq

oyanan uşaq kimi

hay salıb “qışqıracaq”.

Bu qışqırığa “yatağından”

qalxacaq dəniz də

görəcəksən,

ləpələr şahə qalxıb

at oynadır dənizdə. 

 

Kədəriylə, ahıyla

tər-təmiz günahıyla

dönük taleyi ilə

sahilə qaçan ləpə

itirəcək özünü.

Geriyə qayıdıb

gətirəcək özünü

yaşayacaq dənizdə. 

 

Üzməyi bacarmayan

uşaq kimi ləpələr

əl-qol atıb, axırda

batacaq bu dənizdə.

Sonra da qağayılar

sakit olub bir qədər

ruh kimi uçub gedib

yatacaq bu dənizdə...

 

 

Daha bəsdir... 

 

Daha bəsdi, bəsdi, Xəzər, 

 

sularının dadı gedib,

duzu qalıb.

İllər ötüb, sularına sinə gərən

Sahillərin çat-çat olub,

quzulayıb. 

 

Yosunların yaşıl-yaşıl, boyu qısa,

Balıqların yem axtarır,

tapa bilmir.

Qağayılar dövrə vurub ağı deyir

Dalğaların qəzəbindən

yata bilmir. 

 

Ulduzların əksi düşür sularına

Dalğaların ulduzlara

əli çatmır.

Dənizçilər nəğmə qoşur sularına

Dalğaların bu nəğməyə

dili yatmır. 

 

Daha bəsdi, bəsdi Xəzər,

Qurtar ölüm yaymağını

heç bilmirəm görəcəyik

Can almaqdan doymağını?

 

 

Dənizə nə olub, görəsən, yenə 

 

Qağayılar dövrə vurub qışqırır,

Nə olubdur, söylə sənə, dənizim.

Külək əsir, dalğaların hayqırır

tutqun olur yavaş-yavaş bənizim

Nə olubdur, söylə sənə, dənizim. 

 

Bir-birini qovur müdhiş dalğalar

Dor ağacı sağa, sola yellənir.

Bir gözəl qız sahilində dayanıb

külək əsir ala gözü nəmlənir

Ürək dözmür, yada salır, qəmlənir. 

 

Gücünə bax uğuldayan xəzrinin

Nəhəng buruq ləngər vurur, dayanır.

Radist oğlan tez aparır əlini

“Sos” yazılmış düyməsində saxlayır,

düşünürsən; ölüm səni haqlayır. 

 

Lap uzaqda yanır-sönür bir işıq

bütün gecə yol göstərir o bizə.

Yanıb sönür, dönüb olur yaraşıq

bu dalğalı, sərt küləkli dənizə

bütün gecə yol göstərir o bizə. 

 

Qaçan dalğa, apar-apar sahilə

o gözələ demədiyim sözləri.

Yəqin gəlib yenə qumlu sahilə

yol gözləyir indi ala gözləri

çatdır ona demədiyim sözləri. 

 

Bir qağayı özün çırpır dalğaya

elə bil ki qucaqlayır dənizi.

Qorxur, dəniz ala onu qoynuna

qanad açıb qucaqlayır dənizi

elə bil ki qucaqlayır dənizi. 

 

Bilmirik, nə zaman dönə bilərik

o qumlu sahilə, nəmli sahilə.

Hələ ki uzaqdan, çox-çox uzaqdan

baxırıq kədərlə, qəmlə sahilə

o qumlu sahilə, nəmli sahilə...

 

 

Bu axşam lövbərsiz gəmi kimiyəm 

 

Nə torpaq qoxusu, nə də gül ətri

Hiss edə bilmirəm, hər tərəf sudur

Hədəfə çevrilmiş sahil kimiyəm

rəqibim dalğadır, hədəfim sudur. 

 

Bu nədir, qorxumu bürüyür məni,

gəlir qulağıma dalğa nərəsi.

Ulaya-ulaya əsən küləklər

Yayır hər tərəfə ölüm nəğməsi. 

 

Üzür uzaqlara tənha gəmimiz

Baxmayır bu haya, haraya, küyə.

Dağılır saçlarım, yaşarır gözüm

Nə isə, dözməyir bu sərt küləyə. 

 

Yoxdur uzaqlarda bir mayak da ki,

Bir ümid, bir pənah gətirsin mənə.

Gərək görüşəndə bircə kəlməlik

sözümü deyəydim ala gözlümə. 

 

Hardasa-hardasa lap uzaqlarda

Bir ana yuxsunu yozmaq istəyir.

Fikrimi, hissimi, duyğularımı

Bu ölüm nəğməsi pozmaq istəyir. 

 

Yoxdur yaxınlıqda bir qağayı da

Deyim ki dayanma, tez uç sahilə.

Yəqin əllərində çiçək dəstəsi

Bir gözəl tələsir qumlu sahilə.

O gözəl əlində çiçək dəstəsi

Dikər gözlərini coşqun dənizə.

Dağılar saçları dalğalar kimi

səpər çiçəkləri, səpər dənizə. 

 

Fikirlər gör hara aparır məni

Qaralır gözlərim, dəli kimiyəm.

Çəkib uzaqlara aparır məni,

Bu gecə sahilsiz gəmi kimiyəm.

 

 

Mənim nənəm 

 

Mənim nənəm ipək kimi qarıydı

Dərdlə dolu bayatısı varıydı

Namazını ötürməzdi heç zaman

O, Tanrıya, Tanrı ona yarıydı. 

 

O, Allaha kişi kimi baxırdı

O, Allaha "Tarı kişi" deyirdi

Alqışına heç bir sözüm yox mənim,

Qarğışı da alqış idi, şeyirdi. 

 

Qurşağnda qəlet-konfet olardı

Belində şal... yaşmağını demirəm

Hərdən mənə qəzəblənib ardımca

Tövşüyərək qaçmağını demirəm...

Yazıq nənəm ilk gəlinlik günündən

Ayrılığın qədərini bilirmiş.

İçindəki həsrətini duymadıq

Üzündəki gülüşünü görürdük-

O, yalandan danışırmış, gülürmüş... 

 

Mənim nənəm nənələrin ən gözəl,

Ağı deyən, ağlamağı bacaran

İpək kimi bir qarıydı,  nənəydi.

Ürəyində, ömrü boyu çəkdiyi

Dərdlərini saxlamağı bacaran

Noğul idi, nağıl idi, nə idi? 

 

Mənim nənəm qərib idi, çox qərib,

Masallıda bir bacısı qalırdı,

Anasının, atasının qəbiri,

Ürəyində düyün vurmuş kədəri,

Sevinməyi ona yasaq eləyən

Bir nisgili, min acısı qalırdı...  

 

Mənim nənəm ipək kimi qarıydı

Mənim nənəm nənələrin tacıydı

O, anama görmədiyi atası

O, anama qardaş idi, bacıydı...

 

 

Gəl gedək 

 

Ay bağrıma sıxmadığım

Təkim, göyçəyim, gəl gedək

Gözlərini nə gizlədib

Telin, birçəyin, gəl gedək

Qar yağmadı bu qış yenə

Yağır qarğış-yağış yenə

Özün dedin yığış yenə

Gəldim, çiçəyim, gəl gedək...  

 

 

Unutmusan, gör nə qədər vaxt keçib

Mən də elə sən dediyin fəhmli

Yaddaşında çox şeyləri saxlayan

O deyiləm - gah sakit, gah zəhmli...

Biz tərəfdən siz tərəfə gəlməyə 

 

ürək gedər, ayaqlarsa qalardı

Unutmusan siz tərəfdə uşaqlar 

Fit verərdi, bizi  daşa  basardı...

Az qalardım siz tərəfin itlərin

Qucaqlayam, sğallayam, öpəydim

Təki bircə siz tərəfdən küləyin

Biz tərəfə əsməyini görəydim...

Mən nə qədər yaddaşıma qəsd edim

Ötənləri xatırlayım nə qədər

O günlərdən  biz nələri qazandıq

O günlərdən  hədər oldu, de, nələr...

Hardan axı sən yadına salasan

Banınıza daş atmağa gəlməyim

Məni hər gün öldürməyə çıxmağın

Səni hər gün yaşatmağa gəlməyim...

İndi artıq yaş üstünə gələn yaş

Ömrümüzə selbələnən daşdı, qız

Unutmusan, sən ömrümə gələndən

Nə yaz, payız, nə də ki yay, qışdı, qız.

 

 

Bilirəm darıxırsan 

 

Bilirəm darıxırsan,

Gözlərin də yol çəkir.

Dərd, sevincin üstünə

İmza atır, qol çəkir. 

 

Kəndimizdə ağaclar

Tökür yarpaqlarını.

Şəklimi bas bağrına,

İslat yanaqlarını.

Külək əssə, çıx çölə,

Gətirəcək qoxumu.

Sənsizlik ərşə çəkib,

Gözlərimdən yuxumu. 

 

Kövşən ətri gəlir, bax

Mənim şeirlərimdən.

Zülmət düşəcək sabah,

Gəl yapış əllərimdən. 

 

Şəklimi gözlərinə

Nə tutub bağlayırsan

Yaman islandı şəklim

Bu nədir ağlayırsan?..

 

 

Sən getdin 

 

Sən getdin, özünlə apardın,

Gətirdiyin bir udumluq sevinci.

Zülmətə döndü hər tərəf,

Yağmura düşdüm elə bil.

Batdı limanda gəmilər,

Söndü bütün işıqlar,

Sən gedəndən sonra. 

 

Bir vaxtlar barmaqarası

Baxdığım həyata

Barmaqlıqlar arasından

Baxmağımı indi dərk etdim.

İndi özümə görk etdim;

Necə də gözəlmiş həyat,

Və sənli günlər. 

 

Sən getdin,

Və başa düşdüm ki,

Bu andan məhbəs həyatı yaşayıram,

İçimdə sənsizliyi daşıyıram.

 

 

Və bir gün 

 

....Və bir görərsən qayıtmışam mən,

Həminki adamam, dəyişməmişəm.

O şirin anları oyatmışam mən,

Həminki adamam, dəyişməmişəm. 

 

Nə boyun–buxunum, nə də ki, səsim,

Saçını oxşayan əlim, nəfəsim.

Tükənməz heç zaman arzum, həvəsim,

Həminki adamam, dəyişməmişəm. 

 

Göydə göy buludam, dağlarda çayam,

Çağırsan gələrəm, harayam, hayam.

Necə görursən də eləcə buyam,

Həminki adamam, dəyişməmişəm.

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(23.02.2024)

Sayt Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən 2024-cü ildə “Qeyri-hökumət təşkilatları üçün qrant müsabiqəsi” çərçivəsində Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun həyata keçirdiyi “Yeniyetmə və gənclərdə mütaliə mədəniyyətinin formalaşdırılması” layihəsinin tərəfdaşı olaraq yenilənmiş, yeni bölmələr əlavə ediımiş, layihənin təbliği üzrə funksional fəaliyyət aparılmışdır.