“Azərbaycan torpağında Araz boyda şırım açdı…”- MƏMMƏD ARAZIN ANIM GÜNÜDÜR

 

Əkbər Qoşalı, “Ədəbiyyat və incəsənət”

 

Bu gün “İstiqlal" ordenli Xalq şairimiz Məmməd Arazın anım günüdür. Ruhuna alqış diləyərək onun ən məşhur şeirlərindən birini “Ədəbiyyat və incəsənət” oxucularına ərməğan edirəm. 

 

MƏNDƏN  ÖTDÜ, QARDAŞIMA DƏYDİ...

Bəxtiyar  Vahabzadəyə

 

Ey daşlaşan, torpaqlaşan

            ulu babam!

Bu günümdən dünənimə uzaqlaşan

            ulu babam!

Küləkləşən, dumanlaşan ruhunla sən

Ayağa dur, səninləyəm!

            Səs getməyən, 

            əl yetməyən

Qədim tarix dərəsindən

Səs ver mənim səsimə sən:

Sənə gələn,  səndən ötən 

            nəydi belə? -

Səndən ötüb qardaşına dəydi belə?

Bununlamı neçə dəfə

Ata-oğul, qardaş hissi haçalandı,

Bir şəhərin 

Beş qardaşın xanlığına parçalandı?

O zamanmı bitdi bizim

            dilimizin

            “sənin”, “mənim” qabarı da?

O zamanmı bitdi bizim 

            dilimizin

          “haralısan” damarı da?..

Səninləyəm, ulu babam!

Bu məsəli kimdi yazan?

Hansı soysuz ata idi

Ataların imzasını

Çəkib, ona möhür basan?!

Adınızı dastanlardan oğrayaram,

Ruhunuzu qıyma-qıyma doğrayaram

Qara Çoban,

Dəli Domrul.

Ey Xan Eyvaz,

Giziroğlu Mustafabəy,

Əgər ki, siz 

Bu məsələ qol çəkdiniz!

Sonra, sonra hansınızsa

Xalqa gələn bir qəzadan

Öz başını yana əydi.

O qəza bir topa dönüb

Səttarxanın tifaqına 

            yaman dəydi,

Məndən ötdü!...

Məndən ötdü!..

Sevincə bax, qeyrətə bax!

Bunu yazan xilqətə bax!

Məndən ötdü!..

Qulağımdan getmir bu səs,

Zərbələri qardaşına,

Sirdaşına ötürən kəs

Elə bil ki, bax bu gecə

Qulağımın dibindəcə

Xətainin süqutuna

        qəh-qəh çəkdi.

        Sonra, sonra

Səhərəcən başına yüz qədəh çəkdi.

O qəhqəhin dalğasından,

O məstliyin baş fırladan

Havasından 

        qopan daşdı -

Azərbaycan torpağında

Araz boyda şırım açdı.

Məndən ötdü...

Bunu dedi Şəki xanı.

Bunu dedi Bakı xanı,

Bunu dedi İbrahim xan,

Fətəli xan, Kəlbəli xan...

Qəza ötsün məndən, - dedi,

Ötən kimi “mən-mən” dedi:

“Mən-mən” dedi bir ölkədə 

        nə qədər xan.

Onlar “mən-mən” deyən yerdə

Sən olmadın, Azərbaycan!

Səni səndən alıb belə 

Yüz illərlə uyutdular.

Səni səndə ələdilər,

Səni səndə üyütdülər.

Dibək oldun öz duzunla,

        öz daşınla.

Ögey oldun

        doğma, ekiz qardaşınla -

Məndən ötdü deyənlərin qeyrətindən,

Namusunu yeyənlərin qeyrətindən!

Məndən ötdü... Məndən ötdü!

Ey daşlaşan, torpaqlaşan,

        ulu babam!

Bu günümdən dünənimə uzaqlaşan

        ulu babam!

Ayağa dur!

Dəfn etdiyim məsələnin

        Baş daşına

Bir təəssüf xatirəsi yazıb, yondur:

Səndən ötən mənə dəydi,

Məndən ötən sənə dəydi.

Səndən, məndən ötən zərbə

        Vətən, vətən, sənə dəydi..

 

Xatırladım ki, böyük şair bu şeiri 1967-ci ildə yazıb. Çoxlarının cəsarət edib danışmadığı mövzuya o öz damğasını vurub!

 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(01.12.2023)

Sayt Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən 2024-cü ildə “Qeyri-hökumət təşkilatları üçün qrant müsabiqəsi” çərçivəsində Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun həyata keçirdiyi “Yeniyetmə və gənclərdə mütaliə mədəniyyətinin formalaşdırılması” layihəsinin tərəfdaşı olaraq yenilənmiş, yeni bölmələr əlavə ediımiş, layihənin təbliği üzrə funksional fəaliyyət aparılmışdır.