Könül, “Ədəbiyyat və incəsənət”

100 illik yubiley hər bir tanınmış şəxs üçün özü olmasa belə, ən azı ruhunu sevindirəcək bir mərasimdir. Ötən gün müasir Azərbaycan ədəbiyyatının tanınmış nümayəndəsi, Xalq yazıçısı, nasir və ədəbiyyatşünas, filologiya elmləri doktoru, professor Gülhüseyn Hüseynoğlunun doğum günüydu, 100 illik yubileyi idi. Bir səs, səmir duymadım amma. Tək bir istisna ədəbiyyatımızln təbliğində böyük işlər ortaya qoyan C. Cabbarlı adına Gənclər Kitabxanasından gəldi. Amma bu barədə daha sonra. 

Gülhüseyn Hüseynoğlu 1923-cü il oktyabrın 16-da Masallı rayonunun Mollaoba kəndində dünyaya göz açıb. O, kiçik yaşlarında ikən ailəsi ilə birlikdə Bakıya köçüb və burada 1942-ci ildə orta məktəbi bitirdikdən sonra Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki Bakı Dövlət Universiteti) filologiya fakültəsinə qəbul olub. 1947-ci ildə ali təhsilini başa vuran Gülhüseyn Hüseynoğlu elə həmin il universitetin aspiranturasına daxil olub, lakin 1948-ci ildə Azərbaycanın müstəqilliyi uğrunda mübarizə aparan gizli təşkilatın yaradıcılarından biri kimi ittiham edilərək, məhkəmə hökmü ilə 25 illik həbs cəzasına məhkum edilib. O, yalnız 8 il sonra, 1956-cı ildə tam bəraət qazanıb Azərbaycan Dövlət Universitetinin aspiranturasına bərpa edilib.

Əmək fəaliyyətinə hələ tələbə ikən, 1942-ci ildə “Kommunist” qəzeti redaksiyasında ədəbi işçi olaraq başlayan Gülhüseyn Hüseynoğlu 1945–1947-ci illərdə “Ədəbiyyat qəzeti” redaksiyasında, 1947–1948-ci illərdə isə Gənc Tamaşaçılar Teatrının pedaqoji şöbəsində işləyib. O, 1957-ci ildən etibarən taleyini Azərbaycan Dövlət Universiteti ilə bağlayıb, filologiya fakültəsinin müasir Azərbaycan ədəbiyyatı kafedrasında müəllim, baş müəllim, dosent və professor vəzifələrində çalışaraq, ömrünün yarım əsrdən artıq bir dövrünü ölkəmizdə təhsilin inkişafına həsr edib.

Müasir Azərbaycan nəsrinin tanınmış nümayəndələrindən olan Gülhüseyn Hüseynoğlu 1944-cü ildən etibarən ədəbi yaradıcılığa başlayıb, yetmiş ilə yaxın müddət ərzində ədəbiyyatımızın inkişafı naminə çalışıb. Onun özünəməxsus üslubu ilə seçilən əsərləri müasirlərimizin həyatını, mənəvi aləmini dolğun əks etdirir.

Gülhüseyn Hüseynoğlu ədəbiyyatımızda mənsur şeirin ilk və dəyərli nümunələrini yaradıb. Azərbaycan nəsrində bədii-poetik struktur baxımından yeni olan bir janrda meydana gətirilən həmin əsərlər ədəbi tənqidin diqqətini daim özünə cəlb edib və həmişə təqdirlə qarşılanıb.

Yaradıcılığa “Ana” adlı ilk hekayə və “Bənövşə əfsanəsi” adlı ilk mənsur şeirlə başlayan Gülhüseyn Hüseynoğlu 30-a yaxın kitabın müəllifidir.

Gülhüseyn Hüseynoğlunun, eyni zamanda, tədqiqatçı alim kimi Azərbaycan ədəbiyyatşünaslığı qarşısında özünəməxsus xidmətləri vardır. O, şəxsiyyətə pərəstişin ilk qurbanlarından olan Mikayıl Müşfiq haqqında ilk monoqrafiyanın, ilk dissertasiyanın və ali məktəblər üçün ilk dərs vəsaitinin müəllifidir. Onun xüsusən böyük şairin poetik irsinə dair çoxsaylı axtarışları, eləcə də digər araşdırmaları həmişə elmi ictimaiyyətin marağına səbəb olub. Yazıçının dərin bədii-estetik keyfiyyətləri və orijinal məzmunu ilə səciyyələnən əsərləri bir sıra dillərə tərcümə olunaraq nəşr edilib.

Mənsur şeiri bir janr kimi Azərbaycan ədəbiyyatına gətirən Gülhüseyn Hüseynoğlu olub. Onun mənsur şeirləri çoxdur. Onların içində şah əsəri olan “Mücrü” çox dillərə tərcümə olunub, haqqında film də çəkilib.

Azərbaycan ədəbiyyatının inkişafında xidmətlərinə görə Gülhüseyn Hüseynoğlu bir sıra mükafatlara və təltiflərə, o cümlədən 2005-ci ildə “Xalq yazıçısı” fəxri adına layiq görülüb.

Gülhüseyn Hüseynoğlu 2013-cü il iyulun 8-də vəfat edib.

İndi də vəd etdiyim yeganə anım barədə: 

Gülhüseyn Hüseynoğlunun 100 illiyi münasibətlə Cəfər Cabbarı adına Respublika Gənclər Kitabxanasında görkəmli yazıçının elektron məlumat bazası hazırlanıb.

Kitabxanadan aldığımız məlumata görə, elektron məlumat bazasında müasir Azərbaycan nəsrinin tanınmış nümayəndəsi olan Gülhüseyn Hüseynoğlunun həyat və yaradıcılıq yolu haqqında məlumatlar təqdim edilir. Elektron bazada onun tədqiqatçı alim kimi Azərbaycan ədəbiyyatşünaslığında tutduğu mövqe haqqında məlumat verilib, ədəbiyyatımızda ilk mənsur şeirin dəyərli nümunələrini qələmə alan yazıçı, Mikayıl Müşfiq haqqında ilk monoqrafiyanın, ilk dissertasiyanın və ali məktəblər üçün ilk dərs vəsaitinin müəllifi olması diqqətə çatdırılıb.

Elektron məlumat bazasında Xalq yazıçısı haqqında görkəmli şəxslərin söylədikləri dəyərli fikirlər, müəllifi olduğu kitablar, məqalələr, mənsur şeirlər təqdim edilir. Məlumat bazasında Gülhüseyn Hüseynoğluna həsr edilmiş akademik Nizami Cəfərovun “Gülhüseyn Hüseynoğlu ədəbiyyatşünas - müşfiqşünasdır”, filologiya elmləri doktoru Vaqif Yusiflinin “Mənsur şeir ustası: Gülhüseyn Hüseynoğlu”, professor Camal Əhmədovun “Uzaqgörənlik, orijinallıq, səmimiyyət” məqalələrindən seçmələr, “Rəsmi sənədlər”, “İzomateriallar” kimi bölmələr yer alır. Məlumat bazasında müəllifin filmoqrafiyası, video və fotoqalereyası da təqdim edilir.

Cəfər Cabbarlı adına Respublika Gənclər Kitabxanasında görkəmli yazıçının 100 illik yubileyi münasibətilə hazırlanan elektron məlumat bazası kitabxananın rəsmi saytında yerləşdirilib.

Bizə də sonda “ruhun şad olsun, ustad” demək qalır.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(17.10.2023)